Bệnh celiac là một bệnh tương đối hiếm gặp, không được nhiều người biết tới. Bệnh có thể gặp ở tất cả mọi lứa tuổi, giới tính với những biểu hiện không giống nhau. Bệnh lý gây ra bởi tình trạng nhạy cảm với gluten, một loại protein được tìm thấy trong lúa mì, lúa mạch đen và lúa mạch.
Bệnh celiac là bệnh gì?
Bệnh Celiac hay còn gọi là bệnh nhạy cảm với gluten hoặc bệnh không dung nạp gluten. Đây là một căn bệnh dị ứng với một dạng protein gọi là gluten, không cho phép cơ thể hấp thu gluten.
Gluten được tìm thấy trong nhiều loại bột, ngũ cốc, như lúa mạch, lúa mì, yến mạch. Bệnh dị ứng này ảnh hưởng chủ yếu ở ruột non, nơi chứa thức ăn sau khi rời dạ dày.
Nguyên nhân gây bệnh
- Ăn các thức ăn chứa Gluten khiến cho hệ miễn dịch nhầm tưởng Gluten là chất gây hại, từ đó có những phản ứng không tốt cho hệ tiêu hoá.
- Do yếu tố di truyền, nếu trong những quan hệ cận huyết thống như cha mẹ, ông bà mắc Celiac thì nguy cơ con cháu bị nhiễm rất cao.
- Nhiễm trùng đường ruột.
- Sau sinh hay sau các phẫu thuật đường tiêu hóa.
- Ngoài ra có các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh như: Có thành viên trong gia đình bị bệnh Celiac hoặc bệnh Herpes, triệu chứng Down hoặc hội chứng Turner, bệnh tuyến giáp tự miễn dịch, bệnh tiểu đường tuýp 1, triệu chứng Sjogren, viêm đại tràng.
Triệu chứng của bệnh celiac
Các triệu chứng có thể xuất hiện bao gồm:
- Tiêu chảy, đi ngoài phân lỏng, màu xám, thường có mùi hôi và có bọt.
- Mệt mỏi, trầm cảm, lo lắng, cáu gắt.
- Thiếu máu.
- Sụt cân, chậm lớn, chậm phát triển.
- Phát ban ngứa da.
- Lở loét miệng nhợt nhạt.
- Bệnh gan.
- Đau khớp.
- Xương mỏng, loãng xương hoặc mềm xương.
- Răng đổi màu.
- Đau đầu hoặc đau nửa đầu.
- Đau bụng.
- Chướng bụng, hoặc cảm giác đầy bụng.
Biến chứng của bệnh
Bệnh celiac nếu không được kiểm soát có thể gây ra các biến chứng:
- Suy dinh dưỡng: Do ruột non của bạn không thể hấp thụ đủ chất dinh dưỡng gây ra suy dinh dưỡng, thiếu máu và sụt cân. Ở trẻ em, suy dinh dưỡng có thể khiến trẻ chậm lớn, kém phát triển dẫn đến trẻ bị thấp lùn.
- Xương yếu đi: Do hấp thu canxi và vitamin D kém dẫn đến mềm xương ở trẻ em và mất mật độ xương ở người lớn.
- Vô sinh và sẩy thai: Cũng do sự kém hấp thu canxi và vitamin D có thể góp phần vào các vấn đề sinh sản.
- Không dung nạp lactose: Có thể khiến bạn đau bụng và tiêu chảy sau khi ăn hoặc uống các sản phẩm từ sữa có chứa lactose vì ruột bạn đã bị tổn thương.
- Bệnh ung thư: Những người bị bệnh celiac kiểm soát tốt, có nguy cơ cao phát triển một số dạng ung thư, bao gồm ung thư hạch ở ruột và ung thư ruột non.
- Các vấn đề về hệ thần kinh: Bệnh celiac có thể làm xuất hiện các triệu chứng co giật hoặc bệnh dây thần kinh ngoại biên.
- Bệnh tự miễn: Bệnh Celiac cũng có thể làm khởi phát các bệnh tự miễn dịch khác.
Cách điều trị bệnh
Phương pháp điều trị chính là ăn chế độ dinh dưỡng đặc biệt tránh bất cứ thức ăn nào có chứa gluten, bao gồm ngũ cốc, đặc biệt là lúa mì và lúa mạch.
- Cắt giảm Gluten trong khẩu phần ăn của người bệnh.
- Kê khai các loại thuốc để bổ sung dinh dưỡng cho người bệnh và kiểm soát tình trạng dị ứng.
Người bệnh cần kiêng những gì
Bệnh Celiac là loại bệnh gây ra những phản ứng để chống lại Gluten dung nạp vào cơ thể, vì thế, cần phải hạn chế hoặc cắt giảm lượng Gluten dung nạp vào cơ thể.
- Tránh các thực phẩm có thành phần là Gluten và thay thế bằng thực phẩm khác.
- Các thực phẩm có chứa Gluten phổ biến như: cá ngừ, bia, các lương thực bệnh không dung nạp Gluten cần trang bị những hiểu biết về thực phẩm chứa Gluten để tránh.
- Các chất phụ gia trong ẩm thực cũng cần phải cẩn trọng.
Cách phòng ngừa celiac
Bên cạnh việc kiêng các loại thức ăn chứa Gluten, người bệnh cũng cần tuân thủ những quy tắc dưới đây để không nhiễm phải những căn bệnh này.
- Thường xuyên đến các phòng khám uy tín để thăm khám và làm xét nghiệm để theo dõi quá trình tiến triển của bệnh và nghe theo lời chỉ dẫn của các bác sĩ để nhanh kiểm soát được chứng Celiac.
- Không tự ý mua thuốc tự điều trị ở nhà vì như thế sẽ khiến bệnh diễn biến phức tạp hơn.
- Tái khám thường xuyên và thông báo với bác sĩ về tình trạng bệnh.
- Xây dựng thói quen lành mạnh, tập thể dục thể thao, ngủ đủ 8 tiếng 1 ngày để nâng cao sức đề kháng chống lại bệnh tật.
Bệnh celiac hiện chưa có phương pháp chữa trị dứt điểm, nhưng những tổn thương do bệnh celiac gây ra có thể phục hồi bằng chế độ ăn. Bệnh rất khó phát hiện, nên hãy thường xuyên thăm khám và làm xét nghiệm để phát hiện bất thường kịp thời, từ đó áp dụng hướng chữa trị tốt nhất. Tuân thủ một chế độ ăn không có gluten để cải thiện sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống.
