Bệnh kiết lỵ được xếp vào nhóm bệnh phổ biến thường gặp ở nhiều người do chế độ ăn uống và sinh hoạt không điều độ. Thế nhưng kiết lỵ là gì, bệnh nguy hiểm ra sao không phải ai cũng biết. Điều này khiến người bệnh chậm trễ trong việc chẩn đoán và điều trị bệnh, từ đó làm tăng nguy cơ đối mặt với nhiều biến chứng nghiêm trọng.
Bệnh kiết lỵ là gì?
Kiết lỵ là một bệnh đường ruột gây ra do nhiễm vi khuẩn như salmonella và shigella. Những vi khuẩn này có thể được truyền qua khi tiếp xúc trực tiếp với các vi khuẩn có trong phân. Chúng cũng có thể lây nhiễm qua các thực phẩm bị ô nhiễm hoặc nước uống hoặc bơi lội trong môi trường nước bị ô nhiễm.
Các loại kiết lỵ
- Hầu hết những người trải qua bệnh kiết lỵ đều phát triển bệnh kiết lỵ do vi khuẩn hoặc kiết lỵ kỵ khí. Vi khuẩn bệnh kiết lỵ là do nhiễm vi khuẩn từ Shigella, Campylobacter, Salmonella, hoặc vi khuẩn đường ruột E. coli .
- Tiêu chảy do Shigella còn được gọi là shigellosis. Shigellosis là loại kiết lỵ phổ biến nhất.
- Bệnh kiết lỵ gây ra bởi một loại ký sinh trùng đơn bào xâm nhập vào ruột. Nó còn được gọi là bệnh giun chỉ.
- Bệnh lỵ Amebic ít phổ biến hơn ở các nước phát triển. Nó thường được tìm thấy ở các địa phương nhiệt đới có điều kiện vệ sinh kém.
Nguyên nhân gây bệnh
Như đã nói, nguyên nhân gây bệnh kiết lỵ là do vi khuẩn gây viêm toàn bộ đại tràng và trực tràng. Bệnh lây truyền qua phân, vì vậy trong trường hợp có một người thân trong gia đình bị bệnh này, khi đi vệ sinh không rửa tay và chạm vào đồ ăn của người khác sẽ khiến vi khuẩn lây lan.
Ngoài ra phân của chó, mèo hoặc thú cưng nuôi trong gia đình cũng có thể chứa vi khuẩn gây bệnh. Khi chơi đùa, tiếp xúc với các con vật như sờ vào lông, bò ra nền nhà rồi vô tình cầm thức ăn đưa tay lên miệng cũng khiến vi khuẩn xâm nhập vào cơ thể. Hay trong nhà có ruồi cũng là nguyên nhân, khi ruồi bu vào phân người hoặc những nơi có vi khuẩn gây bệnh rồi đậu lên thức ăn khiến chúng ta ăn phải.
Bên cạnh đó những người không có thói quen rửa tay bằng xà phòng diệt khuẩn trước khi ăn sẽ có nguy cơ cao mắc bệnh này.
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải kiết lỵ
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc kiết lỵ, bao gồm:
- Sống chung trong cụm gia đình hoặc tham gia vào các hoạt động nhóm. Việc tiếp xúc gần gũi với những người khác làm vi khuẩn lây lan từ người này sang người khác. Dịch shigella phổ biến hơn tại các trung tâm chăm sóc trẻ em, hồ bơi cộng đồng, nhà dưỡng lão, nhà tù và doanh trại quân đội.
- Môi trường thiếu vệ sinh bị ô nhiễm nguồn nước hoặc thức ăn, nơi ở không sạch sẽ.
- Trong nhà nuôi nhiều chó mèo cũng có nguy cơ là trung gian truyền bệnh lây nhiễm kiết lỵ qua phân.
Triệu chứng của bệnh kiết lỵ
Các triệu chứng có thể bao gồm:
- Đau bụng hoặc đau cu rút từng cơn.
- Buồn nôn.
- Nôn mửa.
- Sốt trên 38 độ.
- Mất nước, có thể đe dọa tính mạng nếu không được điều trị.
Kiết lỵ thường lây lan do vệ sinh kém. Ví dụ, nếu người bị kiết lỵ không rửa tay sau khi đi vệ sinh, bất cứ thứ gì họ chạm vào đều có nguy cơ mắc bệnh.
Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh kiết lỵ
Trong một số trường hợp, bệnh kiết lỵ có thể dẫn đến các biến chứng như:
- Viêm khớp do nhiễm trùng: Khoảng 2% bệnh nhân bị biến chứng dạng này. Những người này có thể bị đau khớp, kích ứng mắt và tiểu buốt. Viêm khớp do nhiễm trùng có thể kéo dài hàng tháng hoặc hàng năm.
- Nhiễm khuẩn huyết: Nhiễm khuẩn huyết là trường hợp hiếm gặp và có nhiều khả năng ảnh hưởng đến những người có hệ miễn dịch kém, chẳng hạn như những người bị nhiễm HIV hoặc ung thư.
- Co giật: Đôi khi trẻ nhỏ có thể bị co giật toàn thân. Không rõ tại sao điều này xảy ra. Biến chứng này thường tự khỏi mà không cần điều trị.
- Hội chứng tăng urê huyết tán huyết (HUS): Một loại vi khuẩn Shigella , S. dysenteriae đôi khi có thể gây ra HUS bằng cách tạo ra một độc tố phá hủy các tế bào hồng cầu.
- Biến chứng nghiêm trọng khác: Trong một số trường hợp hiếm hoi, bệnh kiết lỵ có thể dẫn đến áp xe gan hoặc ký sinh trùng lây lan đến phổi hoặc não.
Biện pháp điều trị bệnh kiết lỵ
Mục tiêu của việc điều trị là bổ sung lượng chất lỏng bị mất do tiêu chảy và điều trị nhiễm khuẩn. Nếu tình trạng sức khỏe của bạn vẫn tốt và trường hợp bệnh của bạn nhẹ thì có thể áp dụng một số phương pháp điều trị dưới đây:
Kháng sinh
Việc dùng kháng sinh để điều trị bệnh kiết lỵ cũng có thể cần thiết cho trẻ sơ sinh, người già và những người bị nhiễm HIV – những trường hợp có nguy cơ cao lây lan bệnh.
Chất lỏng và muối thay thế
Đối với người lớn khỏe mạnh, việc uống bù nước có thể giúp chống lại những tác động của tình trạng mất nước do tiêu chảy.
Trẻ em và người lớn bị mất nước nghiêm trọng cần được đi cấp cứu ngay để có thể được bổ sung các loại muối và các chất lỏng thông qua truyền tĩnh mạch. Việc truyền nước đường tĩnh mạch giúp cung cấp nước và chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể nhanh hơn nhiều so với uống nước.
Phòng ngừa bệnh kiết lỵ
Để phòng ngừa bệnh kiết lỵ người bệnh cần:
- Rửa sạch tay trước khi ăn, ăn chín, uống sôi.
- Rửa sạch rau sống, thức ăn cần đậy kỹ tránh ruồi nhặn.
- Vệ sinh môi trường ở sạch sẽ. Ðặc biệt nơi sống tập thể và người phục vụ ăn uống, cấp dưỡng, nuôi dạy trẻ phải sạch sẽ.
- Hạn chế các loại đồ uống có ga, đồ uống chứa cồn…
- Theo dõi tình trạng sức khỏe và tái khám định kỳ theo lịch hẹn của bác sĩ nhằm điều chỉnh đơn thuốc chữa bệnh phù hợp.
Bệnh kiết lỵ là bệnh gây ra không ít phiền toái cho người bệnh, ảnh hưởng cả sức khỏe tinh thần lẫn sức khỏe thể chất. Thế nên bạn cần chú ý các triệu chứng bệnh kiết lỵ để phát hiện kịp thời, chữa trị cũng như phòng tránh bệnh cho bé yêu sớm nhất, không để biến chứng thành những bệnh nguy hiểm khác. Đồng thời, bạn cần chú trọng hơn trong chế độ dinh dưỡng và vệ sinh giúp tăng cường kháng thể, ngăn ngừa nguy cơ mạc bệnh.
