Lồng ruột là tai biến thường xảy ra ở trẻ đang bú mẹ, đặc biệt là những bé có nhu động ruột mạnh. Khi bị lồng ruột, các mạch máu nuôi ruột bị tắc nghẹt, không nuôi được đoạn ruột bị lồng, có thể dẫn đến hoại tử. Vì vậy, phụ huynh cần nắm được các dấu hiệu lồng ruột ở trẻ để sớm đưa trẻ đi cấp cứu, can thiệp kịp thời.
Thế nào là bệnh lồng ruột?
Lồng ruột là một bệnh lý đường ruột nguy hiểm và thường gặp ở trẻ. Bệnh hình thành là do có một đoạn ruột từ phía trên di chuyển tự do chui vào phần ruột phía dưới (hoặc ngược lại) khiến cho ruột đột nhiên bị tắc nghẽn lưu thông.
Sự di chuyển của ruột cũng kéo theo sự dịch chuyển của các mạch máu và vô tình làm thắt nghẹt những mạch máu này. Hệ quả là đoạn ruột bên dưới bị tổn thương dẫn tới chảy máu. Nếu mạch máu bị tắc nghẽn quá lâu sẽ dẫn đến hoại tử đoạn ruột.
Lồng ruột thường có diễn tiến nhanh và có thể gây biến chứng hoại tử, thủng ruột làm viêm phúc mạc và nghiêm trọng hơn nữa đó là nhiễm trùng máu, nguy cơ tử vong là rất cao.
Nếu bị nhẹ thì bệnh chỉ mang tính chất tạm thời, có khả năng tự khỏi nhưng vẫn có thể tái phát vào lần sau. Đặc biệt, bệnh đa phần tái phát đều xảy ra chỉ trong vòng 24h đầu tiên sau khi điều trị. Trẻ càng lớn thì nguy cơ tái phát bệnh sẽ càng giảm.
Nguyên nhân lồng ruột là do đâu
Rất khó để xác định nguyên nhân lồng ruột, nhưng ta có thể dựa vào các yếu tố nguy cơ sau:
- Thời kỳ trẻ bắt đầu chuyển từ bú sữa sang ăn dặm khiến ruột bị co bóp bất thường. Ngoài ra, các đoạn ruột ở trẻ có kích thước chênh lệch nhau rất lớn nên dễ dẫn tới lồng ruột.
- Viêm ruột.
- Khối u lành tính hoặc ung thư ruột non, bệnh túi thừa Meckel, polyp lòng ruột hoặc hệ quả sau những lần nhiễm bệnh.
- Tuổi tác: Độ tuổi dễ bị lồng ruột nhất là từ 3 – 6 tháng tuổi.
- Giới tính: Nguy cơ mắc bệnh ở bé trai thường cao gấp 2 – 3 lần so với các bé gái, nhất là ở những bé bụ bẫm.
- Cấu tạo ruột bất thường do bẩm sinh.
- Trước đây đã từng bị lồng ruột.
- Thời điểm mắc bệnh: Hay gặp nhất là vào mùa thu và mùa đông.
- Suy giảm hệ miễn dịch.
- Trong gia đình có anh chị em đã từng bị lồng ruột.
Dấu hiệu nhận biết bệnh lồng ruột
Khi bị lồng ruột trẻ sẽ có các biểu hiện dưới đây:
- Đau bụng đột ngột và dữ dội.
- Quấy khóc từng cơn.
- Bỏ bú kèm nôn ói nhiều lần.
- Trẻ đang chơi đùa, bú mẹ bỗng dưng khóc thét, bỏ bú, da tím tái…
- Ưỡn người, không bú được.
- Mệt lả sau vài giờ, da xanh nhợt nhạt.
- Khoảng 6-12 tiếng sau, trẻ đi cầu ra máu tươi có lẫn chút nhầy.
- Sau 24 giờ nếu không được xử trí, trẻ sẽ bị nôn nhiều, bụng trướng to, da toàn thân lạnh, nhợt nhạt, mạch nhanh, thở gấp nông… Đây là có thể những dấu hiệu ruột bắt đầu hoại tử.
Cách xử trí khi trẻ bị lồng ruột
- Khi trẻ khóc thét, bỏ bú, nôn ói, cần ngay lập tức đưa trẻ tới bệnh viện.
- Khi xác định trẻ bị lồng ruột, cần tháo khối ruột lồng bằng cách bơm hơi qua hậu môn hoặc thụt thuốc cản quang dưới hướng dẫn của máy chiếu X-quang. Dưới áp lực của hơi hoặc thuốc, khối ruột lồng sẽ được tháo dần.
- Nếu trẻ được đưa đến viện muộn quá 6 tiếng, cần phẫu thuật ngay để tháo khối ruột lồng.
- Trường hợp sau 24 tiếng, ruột đã có dấu hiệu hoại tử, cần phẫu thuật cắt bỏ đoạn ruột đó. Việc chăm sóc và hồi sức sau mổ cũng rất khó khăn và phức tạp, trẻ dễ tử vong do suy kiệt và viêm phổi nặng.
Các cách giúp phòng ngừa bệnh lồng ruột ở trẻ
Một khi trẻ đã bị lồng ruột thì phụ huynh cần phải lưu ý những điều sau đề phòng tình trạng bệnh có thể diễn biến nặng hơn hoặc tái phát:
- Nhớ lịch tái khám định kỳ để trẻ được theo dõi sức khỏe một cách khoa học.
- Tuân theo hướng dẫn điều trị của bác sĩ. Không được tự đi mua thuốc và cho trẻ uống.
- Nếu trẻ gặp các bất thường như: hay bị khó chịu, nôn ói, chân co lên bụng, bụng chướng,… thì phải ngay lập tức đưa trẻ đi viện để được xử lý kịp thời, tránh những biến chứng nghiêm trọng xảy ra.
Lồng ruột là có nhiều triệu chứng gây hiểu lầm với các tiêu hóa thông thường nên không ít trường hợp bệnh biến chứng do không xử lý kịp thời. Vì vậy, cha mẹ cần chú ý quan sát và nhanh chóng nhận biết các triệu chứng bất thường ở trẻ để đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế, tránh các biến chứng nguy hiểm do lồng ruột gây ra.
