Sốt xuất huyết vào mùa mưa bùng phát và lây truyền rất nhanh trong cộng đồng. Nếu không có biện pháp phòng ngừa và điều trị kịp thời, người bệnh có thể mắc các biến chứng nguy hiểm.
Bệnh sốt xuất huyết là gì?
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm phổ biến ở những nước nhiệt đới và cận nhiệt đới, trong đó có Việt Nam. Nguyên nhân gây sốt xuất huyết chủ yếu do virus Dengue truyền từ muỗi vằn. Mỗi năm, trên thế giới có hàng triệu ca nhiễm virus Dengue.
Nếu không được điều trị kịp thời, bệnh có thể chuyển biến thành sốt xuất huyết Dengue gây chảy máu nghiêm trọng, giảm huyết áp đột ngột và thậm chí dẫn đến tử vong.
Nguyên nhân gây bệnh sốt xuất huyết
Sốt xuất huyết là bệnh truyền nhiễm cấp tính. Bệnh do virus Dengue gây ra thông qua “nhân vật trung gian” là muỗi Aedes, còn gọi là muỗi vằn.
Cụ thể, muỗi cái Aedes sẽ hút máu người bệnh, lúc này, virus Dengue sẽ ủ bệnh trong cơ thể muỗi khoảng 10 – 12 ngày. Trong thời gian này, nếu muỗi đốt những người khác (là người khỏe mạnh) thì sẽ truyền virus gây bệnh cho họ. Sau 4 – 13 ngày bị muỗi đốt thì sẽ phát bệnh.
Chính vì cách gây bệnh này nên một số người không hiểu rõ và lầm tưởng tiếp xúc với người bị sốt xuất huyết có lây bệnh, tương tự như các bệnh đường hô hấp như cảm lạnh, cảm cúm.
Những yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh sốt xuất huyết
Các yếu tố sau đây làm tăng khả năng mắc sốt xuất huyết thể nặng:
- Sinh sống hoặc đi du lịch ở các vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới sẽ làm tăng nguy cơ tiếp xúc với virus gây bệnh sốt xuất huyết. Đặc biệt là các khu vực có nguy cơ cao là khu vực Đông Nam Á, các đảo tây Thái Bình Dương, châu Mỹ Latinh và vùng Caribê.
- Nếu bạn đã từng nhiễm sốt xuất huyết trước đây thì khi nhiễm lại, các triệu chứng sẽ nặng hơn và nguy hiểm hơn.
- Trẻ dưới 12 tuổi.
- Phụ nữ và người da trắng.
Dấu hiệu bệnh sốt xuất huyết
Dấu hiệu sốt xuất huyết nhẹ
Cấp độ sốt xuất huyết nhẹ thường xuất hiện ở người có lần đầu tiên mắc bệnh vì chưa có miễn dịch với virus Dengue. Đây là mức độ có các triệu chứng điển hình và không gây biến chứng nguy hiểm. Bệnh thường khởi phát với triệu chứng sốt và kéo dài trong vòng 4-7 ngày tính từ khi bị truyền bệnh bởi muỗi. Ngoài ra, các triệu chứng khác cảnh báo bệnh như:
- Sốt cao, lên đến 40,5 độ C.
- Đau đầu nghiêm trọng.
- Đau phía sau mắt.
- Đau khớp và cơ.
- Buồn nôn và ói mửa.
- Phát ban.
Các ban sốt xuất huyết có thể xuất hiện trên cơ thể 3-4 ngày sau khi bắt đầu sốt và dần thuyên giảm sau 1-2 ngày. Người bệnh có thể bị nổi ban lại một lần nữa vào ngày sau đó.
Biểu hiện sốt xuất huyết nặng
Ở mức độ này, các dấu hiệu sốt xuất huyết bao gồm tất cả các triệu chứng của dạng sốt xuất huyết nhẹ kèm theo các tổn thương ở mạch máu và mạch bạch huyết, chảy máu cam, chảy máu ở nướu hoặc dưới da, gây ra vết bầm tím. Cấp độ bệnh này có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, cần điều trị khẩn cấp, thậm chí gây tử vong.
Sốt xuất huyết có lây không?
Sốt xuất huyết được xếp vào nhóm bệnh truyền nhiễm cấp tính có tính chất phức tạp do virus Dengue gây ra. Sốt xuất huyết có khả năng lây nhiễm nhanh trong cộng đồng nếu không có những biện pháp phòng dịch tối ưu. Bệnh có thể gây ra những biến chứng nguy hiểm về thần kinh, tri giác thậm chí ảnh hưởng đến tính mạng người bệnh.
Sốt xuất huyết cho đến nay vẫn là bệnh chưa có thuốc đặc trị và chưa có vaccine phòng bệnh. Bệnh lưu hành chủ yếu ở các nước nằm trong vùng khí hậu nhiệt đới.
Biến chứng bệnh sốt xuất huyết
Trước đây, bệnh sốt xuất huyết thường chỉ phổ biến ở trẻ em; nhưng hiện tại, nhiều người lớn cũng mắc bệnh và tỷ lệ biến chứng khá cao. Nếu không được điều trị đúng cách, người bệnh có thể gặp biến chứng nguy hiểm đến tính mạnh như:
- Tiểu cầu hạ: Biến chứng này không khiến cho người bệnh sốt cao hay mệt mỏi nhiều nên khó nhận biết. Đến khi người bệnh diễn tiến xuất huyết trầm trọng thì bệnh đã chuyển biến giai đoạn 2.
- Cô đặc máu: Việc máu bị cô đặc sẽ dẫn đến các hệ luỵ khác như: Mệt mỏi, đau nhức toàn thân, sốt cao và đầu óc lơ mơ, buồn nôn không tỉnh táo.
Phòng tránh bệnh sốt xuất huyết
Hiện sốt xuất huyết vẫn chưa có vắc xin và thuốc điều trị đặc hiệu. Muỗi vằn chính là nguồn lây bệnh trung gian và cách tốt nhất để phòng bệnh sốt xuất huyết là tiêu diệt muỗi tận gốc, khi đó nguy cơ bùng phát dịch sẽ giảm đi đáng kể.
Biện pháp phòng và diệt bọ gậy, lăng quăng, muỗi:
- Thay nước thường xuyên cho các lọ hoa, chậu cây cảnh có nước,…
- Thả cá vàng vào bể cá, hồ cá, hòn non bộ,… để tiêu diệt bọ gậy, lăng quăng.
- Che đậy lu nước, xô nước,…
- Xúc rửa các dụng cụ chứa nước hàng tuần.
- Lật úp các dụng cụ chứa nước khi không sử dụng.
- Thu gom phế liệu, rác thải thường xuyên.
- Phát quang bụi rậm, cây cối trong vườn.
- Phun thuốc diệt muỗi quanh nhà.
Thay đổi thói quen sinh hoạt:
- Ngủ màn kể cả ban ngày.
- Mặc quần áo dài tay, dài chân và nhạt màu khi ra ngoài.
- Thoa dầu tràm hoặc kem chống muỗi.
- Mùa mưa, nên hạn chế ra ngoài vào buổi chiều tối, đặc biệt không đến những nơi um tùm, ẩm thấp, nhiều cây cối,…
- Ba mẹ khi cho bé ra ngoài vui chơi cần theo dõi, giám sát bé thường xuyên, không để bị muỗi đốt.
- Đóng kín các cửa trong nhà.
- Người bị sốt xuất huyết cần ngủ màn thường xuyên để phòng tránh muỗi đốt và lây truyền cho những thành viên khác trong nhà.
Sốt xuất huyết ở mức độ nặng có thể gây ra biến chứng nghiêm trọng, thậm chí cướp đi tính mạng người bệnh. Mỗi người cần chủ động tự giác phòng ngừa bệnh, loại bỏ muỗi vằn xung quanh gia đình, đồng thời phát hiện sớm các triệu chứng để điều trị bệnh kịp thời.
