Hiện nay bệnh ung thư chúng ta thường bắt gặp rất nhiều, bệnh đe dọa đến sức khỏe của mỗi người. Nhưng nếu được chuẩn đoán sớm, bệnh sẽ có khả năng cáo điều trị thành công hơn.
Ung thư xảy ra khi các tế bào phân chia và phát triển bất thường, thường tạo thành một khối, khối u hoặc cục u. Có hơn 100 loại ung thư, trong đó mức độ phổ biến của từng bệnh thay đổi theo tuổi, giới và chủng tộc, và thường được đặt tên cho các cơ quan hoặc mô nơi chúng hình thành.
Các bệnh ung thư thường gặp
Ngày nay, các bệnh ung thư phổ biến hơn đến mức hầu như tất cả mọi người đều có người quen biết được chẩn đoán mắc bệnh ung thư.
Các bệnh ung thư phổ biến thường gặp tại Việt Nam hiện nay bao gồm:
Ung thư vú
Ung thư vú là loại ung thư phổ biến nhất cho phụ nữ ở Việt Nam và trên thế giới. Đây là căn bệnh có tỷ lệ mắc và tử vong số 1 ở phụ nữ.
Ung thư vú đang ngày càng có dấu hiệu trẻ hóa khi bệnh được phát hiện ở các cô gái trẻ có độ tuổi 20, 21. Được biết chế độ ăn nhiều dầu mỡ, chất béo, carbohydrate có nhiều liên quan đến nguyên nhân gây bệnh.
Một số nguyên nhân gây ung thư vú được cho là xuất phát từ di truyền (chiếm 10%), do thức khuya làm ngăn chặn sự bài tiết melatonin trong máu làm tăng nguy cơ ung thư vú. Ngoài ra, nếu sinh con trước 30 – 35 tuổi, việc tiết hormone progesterone, tiết sữa, cho con bú là điều kiện bảo vệ vú hiệu quả. Nhóm sinh con muộn hoặc không sinh con thường có tỷ lệ mắc ung thư vú cao hơn.
Triệu chứng gợi ý ung thư vú bao gồm:
- Khối u mới xuất hiện ở vú, nách hoặc xương đòn, thường không đau hoặc chỉ sưng nhẹ.
- Cảm giác căng tức hai vú.
- Vú dạng da cam: Dày, sưng đỏ và dễ kích ứng.
- Đau tại vú hoặc núm vú.
- Tiết dịch bất thường núm vú.
- Tụt núm vú.
Những dấu hiệu này không giúp chẩn đoán bệnh ung thư vú nhưng là các dấu hiệu gợi ý, vì vậy người bệnh cần đến khám ngay tại các cơ sở y tế khi có ít nhất một trong số những triệu chứng này.
Ung thư phổi
Cả đàn ông và phụ nữ đều có nguy cơ mắc bệnh ung thư phổi. Tại Việt Nam, ung thư phổi là nguyên nhân hàng đầu gây tử vong ở nam giới và là nguyên nhân thứ hai gây tử vong do ung thư ở phụ nữ.
Nguyên nhân phổ biến chính là do hút thuốc, bao gồm cả chủ động và thụ động. Ung thư phổi 90% do hút thuốc lá. Theo Tổ chức Y tế Thế giới, Việt Nam được đánh giá là một trong những quốc gia có tỷ lệ hút thuốc cao nhất thế giới với 56,1% ở nam giới và 1,8% ở nữ giới. Theo đó, tỷ lệ hút thuốc lá thụ động tại Việt Nam rất cao, ước tính 67,6% người không hút thuốc bị phơi nhiễm với khói thuốc tại nhà và 49,0% phơi nhiễm tại nơi làm việc.
Nguyên nhân thứ hai dẫn đến căn bệnh ung thư phổi là do ô nhiễm môi trường. Các dữ liệu cho thấy rằng ô nhiễm không khí là một trong những lý do nghiêm trọng gây ra ung thư phổi. Zhong Nanshan – Chủ tịch Hiệp hội Y khoa Hồng Kông – phát biểu, ô nhiễm môi trường cũng gây tổn hại cho phổi của con người tương tự như tác hại của hút thuốc lá.
Ung thư phổi không thường xuyên biểu hiện các triệu chứng trên lâm sàng cho đến các giai đoạn muộn. Số lượng các đầu mút thần kinh tại phổi không nhiều vì thế khối u có thể âm thầm tăng sinh mà người bệnh không hề thấy đau. Một số dấu hiệu gợi ý ung thư phổi là:
- Ho kéo dài và ngày càng diễn tiến nặng hơn.
- Ho ra máu.
- Khó thở hoặc thở rít.
- Đau ngực.
- Đau xương.
- Thay đổi giọng nói.
- Viêm phổi, viêm phế quản tái phát nhiều lần.
- Sụt cân nhiều không rõ lý do.
- Đau đầu.
Ung thư gan
Ung thư gan có tỉ lệ mắc chiếm tỷ lệ 15,4%. Ung thư gan là 1 trong 8 loại ung thư hay gặp nhất trên toàn thế giới, và Việt Nam xếp thứ 5 về tỷ lệ mắc ung thư gan cao nhất thế giới.
Có nhiều yếu tố thuận lợi giúp phát triển ung thư gan, bao gồm cả tuổi, giới tính, yếu tố di truyền. Nam giới bị ung thư nhiều hơn nữ và tỉ lệ tăng dần sau 60 tuổi.
Nguyên nhân gây bệnh ung thư gan do:
- Di truyền.
- Sử dụng thực phẩm không sạch, ẩm mốc và nhiễm chất độc dioxin.
- Uống nhiều rượu bia và các chất kích thích, hay đồ uống có ga, …
Ngoài ra ung thư gan còn hay gặp ở những người bị bệnh xơ gan, gan nhiễm mỡ, người nhiễm viêm gan virus trong đó chủ yếu là viêm gan B và C.
Bệnh ung thư gan uy hiếp nghiêm trọng đến tính mạng của con người. Tuy nhiên, bệnh có khả năng chữa khỏi lên đến 80 – 90% với những người phát hiện sớm, khối u còn nhỏ và chưa lan rộng sang các mô lân cận. Bởi vậy, cần lưu ý và sớm làm các xét nghiệm nếu nhận thấy bản thân có các dấu hiệu bệnh ung thư gan, bị viêm gan hoặc có gia đình có người mắc bệnh ung thư gan.
Ung thư đại trực tràng
Cho đến nay người ta vẫn chưa thể tìm ra được nguyên nhân chính gây ra ung thư đại tràng nhưng nó có sự liên hệ mật thiết với chế độ ăn uống của chúng ta, đặc biệt là chế độ ăn nhiều thịt, thiếu chất xơ.
Ung thư đại tràng là một trong những ung thư đường tiêu hóa thường gặp trong nhóm từ 30-60 tuổi và chủ yếu là ở nam giới, ở những người thường xuyên ăn uống thiếu lành mạnh, ăn nhiều thịt nướng, các loại thực phẩm chế biến sẵn…
Các dấu hiệu cảnh báo ung thư đại tràng bao gồm:
- Sụt cân.
- Tổng trạng mệt mỏi.
- Rối loạn tiêu hóa như táo bón, tiêu chảy, phân nhỏ dạng sợi, kéo dài trong khoảng vài ngày.
- Đau bụng âm ỉ trong nhiều ngày.
- Chướng bụng, khó tiêu.
- Đại tiện phân có máu tươi.
- Chảy máu trực tràng.
Ung thư đại tràng chỉ có các biểu hiện trên lâm sàng vào giai đoạn muộn. Những triệu chứng của ung thư đại tràng không đặc hiệu và dễ nhầm lẫn với các bệnh lý khác như trĩ và hội chứng ruột kích thích.
Ung thư dạ dày
Cùng với ung thư đại tràng, ung thư dạ dày là một trong những ung thư thường gặp của hệ tiêu hóa, chiếm khoảng 9% trong tổng số những ca mắc ung thư mới.
Đây là loại ung thư dễ bị bỏ qua nhất. Nguyên nhân xuất phát từ sự chủ quan của người bệnh khi chỉ cho rằng những cơn đau, những lần buồn nôn, ợ nóng chỉ là dấu hiệu của bệnh dạ dày thông thường như viêm loét dạ dày.
Muối, thực phẩm ướp muối, thịt chế biến sẵn, thực phẩm hun khói hay thức ăn nướng là những yếu tố trực tiếp gây ra sự thay đổi niêm mạc dạ dày và viêm dạ dày dẫn đến ung thư. Ngoài ra, ăn uống tập thể, ăn uống chung cũng là một trong những yếu tố góp phần truyền tải vi khuẩn Helicobacter pylori, loại vi khuẩn vốn được xác định là thủ phạm gây ra chứng bệnh loét và ung thư dạ dày ở người. Ở những người thường xuyên uống bia rượu, hút thuốc cũng có tỷ lệ mắc ung thư dạ dày cao hơn những người khác.
Các dấu hiệu gợi ý ung thư dạ dày bao gồm:
- Khó tiêu.
- Đau thượng vị và hạ sườn trái.
- Mất cảm giác ngon miệng.
- Đại tiện phân máu tươi hoặc phân đen.
- Tổng trạng mệt mỏi.
- Sụt cân nhanh không rõ lý do.
Các chuyên gia khuyến cáo nên tham khảo với bác sĩ về chương trình tầm soát ung thư. Khi có bất kỳ biểu hiện bất thường nào, người bệnh cần đến khám bác sĩ để được chẩn đoán và điều trị kịp thời. Để giúp giảm tỷ lệ tử vong ở người bệnh, chi phí điều trị và để bệnh ung thư không còn thường bắt gặp ở những người ta quen biết nữa.
