Viêm ruột thừa là bệnh lý cấp tính nguy hiểm thường xảy ra nhưng không phải ai cũng hiểu rõ về triệu chứng, các thể viêm ruột thừa và cách điều trị hiệu quả. Nếu phát hiện và điều trị chậm trễ, viêm ruột thừa có thể biến chứng gây nguy hiểm nghiêm trọng đến sức khỏe hoặc thậm chí gây tử vong.
Viêm ruột thừa là gì ?
Ruột thừa xuất phát từ đoạn đầu của ruột già, có cấu trúc hình ống nhỏ như ngón tay, hẹp và dài khoảng vài centimet dính vào manh tràng. Ruột thừa nằm ở phần bụng dưới bên phải, nơi nối tiếp giữa ruột non và ruột già. Chức năng ruột thừa trong cơ thể chưa được xác định.
Viêm ruột thừa là tình trạng viêm cấp tính của ruột thừa do tắc nghẽn trong lòng ruột thừa. Tình trạng tắc nghẽn khiến ruột thừa bị căng chướng, làm vi khuẩn phát triển, gây thiếu máu và viêm. Nếu không được điều trị, ruột thừa hoại tử vỡ sẽ gây viêm phúc mạc, áp xe ruột thừa, nhiễm trùng huyết thậm chí là tử vong.
Nguyên nhân gây bệnh viêm ruột thừa
Hiện nay, nguyên nhân chính gây viêm ruột thừa vẫn chưa xác định. Ruột thừa bị viêm và nhiễm khuẩn khi lòng ruột thừa bị tắc nghẽn khiến ruột thừa bị thiếu máu và tạo điều kiện cho các virus gây viêm nhiễm tấn công. Sự nhiễm trùng làm giảm lượng máu lưu thông tại ruột thừa và manh tràng hoại tử. Tình trạng tắc nghẽn và viêm nhiễm kéo dài sẽ làm ruột thừa bị vỡ hoặc thủng.
Triệu chứng của viêm ruột thừa
Để nhận biết viêm ruột thừa:
- Ói mửa và buồn nôn.
- Đau ở vùng dưới bên phải của bụng và càng đau hơn khi dùng tay ấn vào.
- Đau nhức ngay phía trên rốn, vốn có thể lan rộng đến khu vực dưới bên phải của bụng.
- Cơn đau nói trên trở nên tồi tệ hơn khi ho, hắt hơi, đi lại hoặc hít thở sâu.
- Sốt nhẹ.
- Bị tiêu chảy, táo bón hoặc không thể “đánh rắm”.
- Mất cảm giác ngon miệng.
- Vùng bụng bị sưng.
Những biến chứng của bệnh viêm ruột thừa
Các biến chứng của viêm ruột thừa như:
- Viêm phúc mạc ruột thừa: Đây là tình trạng vỡ ruột thừa, mủ và phân lan vào ổ bụng, gây viêm lan rộng ra khắp bụng. Tình trạng này có thể đe dọa tính mạng và bệnh nhân cần phẫu thuật cấp thời để cắt bỏ ruột thừa và làm sạch khoang bụng.
- Áp xe ruột thừa: Là hình thành túi mủ trong ổ bụng. Nếu ruột thừa vỡ và được ruột, mạc nối bao lại sẽ hình thành túi nhiễm trùng (áp xe). Trong hầu hết các trường hợp, bác sĩ phẫu thuật sẽ dẫn lưu mủ ra ngoài bằng cách đặt một ống thông qua thành bụng vào đến ổ áp xe. Ống thông dẫn lưu này được để lại tại chỗ trong hai tuần và bệnh nhân sẽ dùng kháng sinh để điều trị nhiễm trùng. Khi nhiễm trùng đã được điều trị khỏi, bệnh nhân sẽ được phẫu thuật để cắt bỏ ruột thừa. Trong một số trường hợp, áp xe được dẫn lưu ra ngoài và ruột thừa được cắt bỏ ngay lúc đó.
Cận lâm sàng
- Xét nghiệm công thức máu: Số lượng bạch cầu tăng, đặc biệt là bạch cầu đa nhân trung tính.
- Siêu âm bụng: Thấy ruột thừa tăng kích thước hay có hiện tượng thâm nhiễm mỡ – dịch quanh ruột thừa. Chẩn đoán xác định viêm ruột thừa cấp bằng siêu âm có độ nhạy từ 78-85% và độ đặc hiệu từ 80-95%.
- Xquang bụng: Ít có giá trị trong chẩn đoán viêm ruột thừa nhưng rất có giá trị trong phát hiện các bệnh lý phối hợp như thủng dạ dày – tắc ruột.
- Chụp cắt lớp vi tính ổ bụng: Ít được sử dụng do giá thành cao, chỉ áp dụng với những trường hợp quá khó.Tuy nhiên đây lại là một công cụ hữu hiệu để chẩn đoán xác định viêm ruột thừa cũng như để phân biệt với các viêm nhiễm vùng tiểu khung và hố chậu.
- Nội soi ổ bụng: Đây là một phương pháp vừa để chẩn đoán, vừa để điều trị. Soi ổ bụng có lẽ hữu ích nhất nhằm đánh giá trong trường hợp phụ nữ có đau bụng dưới.
Chẩn đoán
Chẩn đoán xác định
- Chẩn đoán viêm ruột thừa thường được dựa vào các triệu chứng cơ năng: Đau bụng vùng hố chậu phải âm ỉ khu trú, sốt, dấu hiệu nhiễm trùng.
- Các triệu chứng thực thể: Ấn đau vùng hố chậu phải có phản ứng thành bụng.
- Cận lâm sàng: Xét nghiệm máu bạch cầu tăng cao, siêu âm hình ảnh ruột thừa tăng kích thước (hoặc kết quả chụp cắt lớp vi tính ổ bụng cho hình ảnh viêm ruột thừa).
Tuy nhiên trong một số trường hợp không nhất thiết các triệu chứng phải điển hình và đầy đủ.
Các phương pháp điều trị viêm ruột thừa
Đối với việc điều trị viêm ruột thừa, phương pháp phổ thông nhất hiện nay là phẫu thuật cắt bỏ ruột thừa. Trong trường hợp ruột thừa bị vỡ, phương pháp cắt ruột thừa sẽ được tiến hành cùng với việc làm sạch khoang bụng của bệnh nhân để ngăn chặn tình trạng nhiễm trùng.
Phẫu thuật cắt ruột thừa trước đây thường được thực hiện bằng phương pháp mổ mở nhưng hiện nay, phẫu thuật nội soi đang trở nên thông dụng hơn vì ít để lại sẹo, ít đau và thời gian phục hồi nhanh hơn.
