Chứng đau cứng cổ khi ngủ dậy buổi sáng là biểu hiện thường gặp ở những người cao tuổi, khi các khớp dần bị thoái hóa. Cứng khớp khi ngủ dậy cũng có thể gặp ở người trẻ nếu ngủ sai tư thế hoặc gối nằm không phù hợp, nhất là sau khi làm việc quá sức một ngày dài, cứng khớp cổ và đau nhức vùng cổ.
Nguyên nhân gây đau cổ khi ngủ dậy
Đau cổ khi ngủ dậy xảy ra phổ biến ở cả nam và nữ trong mọi độ tuổi, kể cả trẻ em và thanh thiếu niên. Một số ít trường hợp cơn đau xuất hiện không rõ nguyên nhân, trong khi đó phần lớn là do chấn thương hoặc lão hoá. Các yếu tố điển hình phải kể đến như sau:
Tư thế nằm
Thói quen nằm sấp nhiều giờ liền trong khi ngủ có thể khiến cổ bị vẹo sang một bên, dẫn đến hiện tượng căng cơ, gây đau, cứng vào buổi sáng. Ngoài ra, tư thế này cũng đồng thời khiến vùng lưng bị căng thẳng, đặc biệt là khi ngủ trên đệm và không có nhiều điểm tựa. Điều này vô tình khiến bụng bị lún xuống, gây áp lực lên cột sống và các cơ lưng.
Gối ngủ
Đầu và cổ tiếp xúc nhiều giờ mỗi đêm trên gối. Đây chính là lý do tại sao việc lựa chọn một chiếc gối phù hợp thực sự đóng vai trò quan trọng đối với chất lượng giấc ngủ. Gối quá cao, quá thấp, quá mềm hay quá cứng đều có thể gây căng cơ cho vùng cổ, dẫn đến đau nhức.
Chấn thương trước đó
Một số loại chấn thương thường gặp như va chạm trong thể thao, tai nạn… có thể không gây đau cổ ngay từ ban đầu. Thay vào đó, các triệu chứng vật lý đầy đủ có khả năng xuất hiện sau vài giờ hoặc vài ngày. Đây là lý do tại sao sau chấn thương, người bệnh đi ngủ trong trạng thái bình thường nhưng lại cảm giác đau nhức cổ khi thức dậy vào sáng hôm sau.
Chuyển động đột ngột trong lúc ngủ
Những chuyển động đột ngột trong khi ngủ như ngồi dậy bất ngờ, khua chân khua tay… có thể làm căng cơ vùng cổ. Ngoài ra, trạng thái trằn trọc hoặc cố gắng đi vào giấc ngủ cũng thường đem đến tác động tương tự.
Thoái hóa đốt sống cổ
Thoái hóa đốt sống cổ xảy ra khi một đốt sống trượt qua qua đốt sống bên dưới, gây đau nhức vùng cổ sau khi ngủ dậy. Nguyên nhân chủ yếu có thể do vết nứt, sự lỏng lẻo của dây chằng hoặc thoái hoá đĩa đệm.
Mất nước
Đĩa đệm là những cấu trúc nhỏ, xốp, nhằm giữa các đốt sống trong cơ thể. Vì thành phần chính bên trong là nước nên nếu không bổ sung đủ nước, đĩa đệm sẽ bị giảm độ dẻo dai, gây đau nhức.
Cách khắc phục chứng đau nhức cổ khi ngủ dậy
Chứng đau cứng cổ buổi sáng có thể được khắc phục nếu xác định được chính xác nguyên nhân gây ra. Một số cách có thể giúp làm giảm cơn đau cứng cổ có thể tham khảo như:
- Cho cổ nghỉ ngơi: Làm việc quá sức có thể khiến cổ bị đau mỏi, nhất là sau một ngày dài lao động. Hãy để cho cổ được nghỉ ngơi bằng cách nằm xuống với một chiếc gối phù hợp để đảm bảo cơ khớp cổ không bị sai tư thế.
- Quay đầu: Dùng tay phải đặt ở cằm để đẩy nhẹ nhàng đầu quay sang bên phải và giữ nguyên trong khoảng 15 – 20 giây. Sau đó quay đầu về vị trí ban đầu rồi lặp lại động tác với bên trái. Bài tập quay đầu có thể làm giảm triệu chứng cứng khớp cổ sau khi ngủ dậy.
- Gập đầu: Cố gắng gập đầu đến gần vùng ngực có thể sao cho cằm chạm được ngực, giữ tư thế này trong khoảng 15 – 20 giây. Sau đó đưa đầu về vị trí ban đầu rồi thực hiện lại. Lưu ý, khi thực hiện động tác này cần thư giãn vai.
- Nghiêng đầu: Nghiêng đầu sang bên phải hoặc bên trái đến khi tai có thể chạm được bờ vai, giữ nguyên tư thế này trong khoảng 20 giây. Có thể dùng tay đặt vào vùng thái dương để đẩy nhẹ đầu về phía vai và chạm vai, nhờ đó sẽ hạn chế động tác đẩy vai về phía đầu. Việc kéo giãn cơ vùng cổ như vậy sẽ giúp làm giảm cứng khớp cổ.
- Cúi đầu khi nằm: Nằm ngửa trên một chiếc gối phù hợp có thể hỗ trợ đầu và cổ ở đúng vị trí. Sau đó, cúi đầu và giữ nguyên tư thế trong khoảng 15 giây, ngẩng đầu lên về phía sau để thư giãn. Thực hiện động tác này từ 8 – 10 lần. Lưu ý, những động tác kéo giãn cơ vùng cổ như quay đầu, gập đầu, nghiêng đầu, cúi đầu khi nằm cần được làm ấm cơ trước khi thực hiện bằng cách chườm nóng vùng cổ vai.
- Mát-xa cổ: Chứng đau cứng cổ buổi sáng khi ngủ dậy có thể thuyên giảm nếu vùng cổ được mát-xa, xoa bóp nhẹ nhàng. Người bệnh có thể thực hiện tại chỗ hoặc đến cơ sở điều trị. Ngoài ra, người bệnh cũng nên cân nhắc bổ sung magie vì đây là chất giúp thư giãn cơ. Cần tham khảo sự tư vấn của bác sĩ trước khi sử dụng để đảm bảo không dùng quá liều.
Biện pháp phòng ngừa chứng đau cổ khi ngủ dậy
Chứng đau cổ sau khi ngủ dậy hoàn toàn có thể được chủ động phòng ngừa ngay từ ban đầu thông qua các biện pháp đơn giản sau:
- Duy trì tư thế ngủ nằm ngửa hoặc nằm nghiêng thay cho nằm sấp.
- Khi ngủ ở tư thế nằm nghiêng, hãy đặt một chiếc gối giữa hai chân để giữ cho cổ và cột sống luôn thẳng hàng.
- Ưu tiên sử dụng gối lông vũ, gối làm bằng mút hoạt tính khi ngủ và thay định kỳ 1 – 2 năm/lần.
- Tránh sử dụng gối quá cứng hoặc quá mềm vì dễ khiến cơ cổ bị uốn cong.
- Sử dụng đệm có độ cứng vừa phải để nâng đỡ lưng và cổ.
- Duy trì tư thế đúng khi đi, đứng, ngồi, làm việc, dùng điện thoại, máy tính.
- Tránh khom vai và cúi cổ quá xa về phía trước.
- Tập thể dục thường xuyên để tăng cường cơ bắp, bao gồm cả cơ cổ, từ đó giúp cải thiện tư thế, giảm căng thẳng và ngăn chặn hiện tượng cứng cơ.
Ngủ dậy bị đau nhức cổ là tình trạng bệnh phổ biến hiện nay. Tuy nhiên, nếu chủ động điều trị và phòng ngừa đau nhức cổ thông qua các biện pháp như massage, tập thể dục, sử dụng thuốc giảm đau không kê toa, hay thăm khám bác sĩ kịp thời, bạn có thể cải thiện đáng kể tình trạng đau cổ, căng cơ trong thời gian ngắn nhất.
