Quai bị là bệnh lý không hiếm gặp và tản phát quanh năm ở nước ta, tuy là bệnh lành tính nhưng hiện nay vẫn chưa có thuốc đặc trị cho căn bệnh này. Theo cảnh báo của chuyên gia y tế, bệnh quai bị nếu không điều trị kịp thời và đúng cách bệnh có thể dẫn đến nhiều biến chứng; trong đó viêm tinh hoàn ở nam giới và viêm buồng trứng ở nữ giới là 2 trong nhiều biến chứng nguy hiểm có thể dẫn đến vô sinh.
Quai bị là bệnh gì?
Quai bị là bệnh nhiễm trùng cấp tính do siêu vi trùng thuộc nhóm Paramyxovirus gây ra. Đặc trưng là sưng đau tuyến nước bọt (chủ yếu tuyến mang tai), đôi khi kèm viêm màng não, viêm tụy, viêm tuyến sinh dục và một số cơ quan khác.
Quai bị xảy ra chủ yếu ở độ tuổi trẻ em và vị thành niên, nam giới thường gặp hơn phụ nữ và bệnh gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm cho người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh quai bị
Quai bị có mặt trên toàn thế giới và bệnh chỉ lưu hành ở người. Trẻ nhỏ, thanh thiếu niên hay người lớn đều có thể mắc bệnh. Nguyên nhân gây bệnh do virus gây nên, virus lây truyền qua đường hô hấp, ăn uống và giọt bắn khi bệnh nhân ho, hắt hơi, giao tiếp.
Có một số vấn đề đặt ra là virus có thể lây qua đường phân và nước tiểu không, khi người ta thấy rằng virus quai bị có khả năng tồn tại trong nước tiểu của người bệnh từ 2-3 tuần.
Mumps virus phát triển cao trong huyết thanh khoảng 12-15 ngày sau khi nhiễm và lan ra các cơ quan khác. Thời gian lây là từ 6 ngày trước khi có cơn toàn phát sưng tuyến mang tai cho đến 2 tuần sau khi có các triệu chứng bệnh lý.
Biến chứng của bệnh quai bị
Bệnh quai bị tuy không ảnh hưởng tới tính mạng của người bệnh nhưng nếu không được chữa trị kịp thời và đúng cách sẽ dẫn đến những biến chứng nguy hiểm. Dưới đây là một số biến chứng nguy hiểm của bệnh quai bị:
- Viêm cơ tim, viêm tụy cấp tính, viêm não, viêm màng não.
- Nhồi máu phổi nguyên nhân là do huyết khối từ tĩnh mạch tuyến tiền liệt.
- Viêm buồng trứng đối với phụ nữ, người bị bệnh sẽ có dấu hiệu như đau bụng và rong kinh. Đặc biệt là đối với phụ nữ có thai trong giai đoạn 3 tháng đầu khi mắc bệnh quai bị có thể bị sảy thai hoặc thai chết lưu.
- Còn đối với nam giới, bệnh quai bị cũng rất nguy hiểm, nó làm viêm tinh hoàn và nặng hơn là teo tinh hoàn, dẫn đến tỷ lệ vô sinh khi bị quai bị ở nam giới khá cao.
Đường lây bệnh quai bị
Quai bị là căn bệnh lây qua đường hô hấp và dễ lây nhất vào thời điểm là 2 ngày trước khi xuất hiện triệu chứng của bệnh hoặc 6 ngày sau khi các triệu chứng biến mất.
Lây qua hô hấp tức là thông qua nước bọt hoặc dịch tiết mũi họng chứa virus khi người bị bệnh hắt hơi, nói chuyện, ho, khạc nhổ,…
Phòng ngừa bệnh quai bị
- Tránh tiếp xúc với người bị bệnh quai bị.
- Khi đã phát hiện bị bệnh quai bị cần phải cách ly tránh lây lan cho những người xung quanh cho đến khi các biểu hiện bệnh giảm bớt.
- Rửa sạch tay thường xuyên với xà bông.
- Khu vực nhà ở, công ty, trường học… sạch sẽ, chú trọng vệ sinh cá nhân sạch sẽ, ngăn ngừa các bệnh truyền nhiễm.
- Tiêm phòng vaccin đầy đủ các bệnh theo lịch tiêm chủng mở rộng.
Biến chứng viêm tinh hoàn sau quai bị là một biến chứng nguy hiểm có thể gây teo tinh hoàn dẫn tới vô sinh ở nam giới. Nếu có các biểu hiện bất thường ở tinh hoàn, nam giới cần đến thăm khám với các bác sĩ chuyên khoa nam học để được tư vấn và có các phương pháp điều trị dự phòng kịp thời.
