Bổ sung sắt đóng vai trò quan trọng để có một thai kỳ khỏe mạnh. Nhưng nếu bổ sung quá mức thì lại gây tác dụng ngược lại, các chị em nên lưu ý các dấu hiệu thừa sắt ở bà bầu dưới đây để bảo vệ bản thân và thai nhi.
Bà bầu thừa sắt là như thế nào?
Sắt là một dưỡng chất không thể thiếu cho sức khỏe của mẹ bầu và thai nhi trong bụng. Thiếu sắt sẽ gây nên tình trạng thiếu máu gây nguy hiểm cho mẹ và bé, vậy nên tâm lý chung của các mẹ bầu thường là rất sợ tình trạng này xảy ra, dẫn đến việc bổ sung thừa sắt. Việc thừa sắt cũng sẽ gây hại cho sức khỏe mẹ bầu.
Vai trò của sắt với mẹ bầu và thai nhi
Sắt có vai trò rất quan trọng với cơ thể, đặc biệt là phụ nữ mang thai. Cùng với protein, sắt tạo nên huyết sắc tố – đóng vai trò vận chuyển oxy và cacbonic trong cơ thể. Sắt còn giúp ngăn ngừa thiếu máu và tham gia vào thành phần các men oxy hóa khử. Sắt cũng rất cần thiết cho việc sản xuất các enzyme thiết yếu, đồng thời tăng cường hệ miễn dịch cho cơ thể.
Nhu cầu sắt trong mỗi giai đoạn của thai kỳ là khác nhau. Sắt do thức ăn cung cấp thường chưa đáp ứng đủ nhu cầu khi mang thai, vì vậy nhiều mẹ bầu cần sử dụng viên sắt bổ sung, cũng như dùng thêm các thực phẩm giàu sắt trong thời gian nuôi con bằng sữa mẹ. Song nếu bổ sung lượng sắt quá mức có thể dẫn đến tình trạng thừa sắt ở mẹ bầu và gây ra một số nguy cơ cho thai nhi như: trẻ bị thiếu cân, sinh non,…
Theo khuyến cáo từ các chuyên gia dinh dưỡng, phụ nữ mang thai trong suốt thai kỳ nên duy trì bổ sung ít nhất 27mg sắt mỗi ngày và không nên vượt quá 45mg. Tùy theo thể trạng của mỗi mẹ, liều lượng sắt cần được bổ sung sẽ khác nhau. Để có được liều lượng chính xác và cụ thể, mẹ nên để bác sĩ chuyên môn tính toán phù hợp.
Triệu chứng thừa sắt khi mang thai
Mẹ bầu cần lưu ý các dấu hiệu cảnh báo thừa sắt như sau:
- Buồn nôn, nôn, đau bụng, tiêu chảy, khó chịu.
- Chảy máu, đi tiểu ra máu, hạ huyết áp.
- Vàng da, suy gan.
- Khó thở, thở nhanh, nhịp tim nhanh.
- Lơ mơ, nhầm lẫn.
Hậu quả của việc bổ sung thừa sắt khi mang thai
Sắt cũng giống như chì, thủy ngân, nhôm, mangan nếu bị tích lũy sẽ không thể bài tiết. Vì thế, khi sắt được bổ sung nhiều hơn lượng cần thiết, rất khó để loại bỏ ra khỏi cơ thể. Phần lớn lượng sắt dư thừa được dự trữ trong gan ở dạng phức hợp sắt protein là ferritin, gây nên những hậu quả như:
- Ảnh hưởng tới em bé: Hậu quả đầu tiên nếu mẹ để tình trạng dư thừa sắt diễn ra đó là ảnh hưởng trực tiếp tới thai nhi. Khiến cho thai nhi phát triển khó khăn do quá trình tạo máu bị cản trở, bởi lượng sắt tự do trong máu nhiều. Bé dễ bị sinh non và khi sinh thì dễ gặp nhiều trường hợp nguy hiểm phát sinh.
- Tiểu đường thai kỳ: Lượng sắt dư thừa tích trong tuyến tụy và gây nên tình trạng rối loạn tiến trình sản xuất insulin, khiến lượng đường trong máu của mẹ bầu tăng, làm tăng nguy cơ mắc bệnh tiểu đường thai kỳ. Căn bệnh này khiến cho thai nhi khi sinh ra hay bị vàng da, hệ hô hấp khó hoàn thiện, chưa kể tới việc bà bầu sẽ có nguy cơ sinh non.
- Gây nên tình trạng ngộ độc: Khi mẹ bầu bổ sung quá nhiều sắt không cần thiết sẽ đối mặt với nguy cơ bị ngộ độc. Nếu gặp những triệu chứng như buồn nôn, đau bụng, người xanh xao, tim đập nhanh, mẹ bầu bị sốt ,… mẹ cần lập tức tới bệnh viện để kiểm tra, vì rất có thể mẹ đang có nguy cơ bị ngộ độc sắt vì bổ sung quá liều lượng cho phép.
- Ảnh hưởng gan: Sắt dư thừa trong cơ thể tạo áp lực đến gan, làm thúc đẩy quá trình oxy hóa mô gan, tổn thương nội tạng và tạo sẹo tại gan. Đây là yếu tố tăng nguy cơ ung thư gan hoặc suy gan.
- Sức khỏe kém, ảnh hưởng tâm lý: Việc thừa sắt sẽ khiến cơ thể mẹ bầu mệt mỏi, suy nhược, từ đó ảnh hưởng tới tâm lý khiến mẹ bầu lúc nào cũng thấy căng thẳng, ức chế, uể oải, chán nản, chán ăn, tâm lý thất thường,…
- Nguy cơ mắc viêm khớp tăng: Mẹ bầu thừa sắt cũng sẽ dẫn tới bệnh viêm khớp do chất này làm tổn thương các mô, phá hủy lớp bao phủ xương nên dẫn tới tình trạng đau lưng, nhức mỏi chân,… trong thời gian mang thai.
- Ảnh hưởng tới đường tiêu hóa: Nếu bổ sung sắt quá nhiều, mẹ bầu dễ bị bệnh liên quan tới tiêu hóa, đầu tiên là táo bón thai kỳ, điều này không chỉ là vấn đề khó chịu khi sinh hoạt, mà còn làm tăng nguy cơ dọa sảy thai, dọa đẻ non với những bà bầu mắc bệnh lý.
Thừa sắt khi mang thai phải làm sao
Ngay khi ở bà bầu xuất hiện các dấu hiệu thừa sắt, các chị em nên:
- Ngưng uống viên sắt bổ sung ngay.
- Ăn nhiều thực phẩm chứa nhiều chất xơ như rau củ quả. Vì chất xơ trong các loại rau củ quả giúp giảm hấp thu sắt ở hệ tiêu hóa. Ngoài ra các loại thực phẩm như đậu hũ, rau bina, cải bẹ, các loại đậu cũng có tác dụng tương tự.
- Sử dụng các loại thực phẩm có chức năng lợi tiểu để nhanh chóng thải sắt ra khỏi cơ thể như: Nước rau má, nước râu ngô…
- Nếu có các dấu hiệu thừa sắt nặng ở bà bầu, gây ra các biến chứng lên hệ cơ quan trong cơ thể. Cần đến ngay các cơ sở y tế, bệnh viện để được các bác sĩ thăm khám và điều trị kịp thời.
Thừa sắt khi mang thai nên ăn gì?
Khi mẹ bầu bị thừa sắt, việc đầu tiên cần làm sẽ là ngừng bổ sung sắt và thay đổi chế độ dinh dưỡng. Thêm vào khẩu phần ăn của mình những thực phẩm dưới đây để khắc phục tình trạng thừa sắt:
- Các loại rau xanh giàu chất xơ: Rau xanh là nguồn cung cấp chất xơ, dinh dưỡng thực phẩm rất có lợi cho sức khỏe. Rau sẽ giúp mẹ bầu thanh lọc cơ thể, loại bỏ chất sắt thừa ra khỏi cơ thể, làm giảm nguy cơ ung thư, hạ huyết áp và hỗ trợ cho thị lực.
- Sữa chua: Sữa chua sẽ giúp các lợi khuẩn trong đường ruột làm việc tốt hơn và làm mát cơ thể một cách tự nhiên. Ngoài ra, sữa chua còn tăng khả năng miễn dịch, tiêu diệt vi khuẩn gây nhiễm trùng và bệnh cúm.
- Rau má: Rau má sẽ giúp mẹ bầu lợi tiểu, trị táo bón, đào thải chất sắt dư thừa ra khỏi cơ thể. Làm đẹp da cho mẹ bầu, giảm stress và cải thiện lưu thông máu.
- Nước râu ngô: Nước râu bắp có tác dụng làm tăng bài tiết mật, giảm nhớt trong mật. Hạn chế chảy máu răng, chảy máu cam cho mẹ bầu. Giảm nguy cơ mắc các bệnh tiểu đường, cao huyết áp. Tuy nhiên nên uống một lượng vừa phải bởi nếu uống quá nhiều nước râu ngô sẽ dẫn đến cạn nước ối.
Bổ sung sắt khi mang thai là điều quan trọng mà các mẹ cần quan tâm. Tuy nhiên, mẹ bầu nên chú ý bổ sung theo chỉ định của các bác sĩ và cần được tính toán kỹ lưỡng và cẩn trọng. Thuốc bổ nói chung và sắt nói riêng không phải cứ dùng nhiều là tốt. Bổ sung từ thực phẩm hàng ngày luôn là ưu tiên số 1. Hãy lắng nghe cơ thể mình, xác định nhu cầu và lựa chọn sản phẩm cung cấp dưỡng chất phù hợp cho mẹ khỏe mạnh, thai nhi phát triển tối ưu bạn nhé!
