Bệnh bụi phổi silic là một bệnh phổ thường xảy ra trong những môi trường hít phải bụi có chứa silica. Đó là một tinh thể nhỏ được tìm thấy trong cát, đá hoặc quặng khoáng chất như thạch anh. Theo thời gian, silica có thể tích tụ trong phổi và đường thở. Điều này dẫn đến hình thành mô sẹo gây khó thở.
Bụi phổi silic là gì?
Bệnh bụi phổi silic là một loại bệnh xơ phổi, một bệnh phổi gây ra do hít thở phải các bit nhỏ silica, một khoáng chất phổ biến có trong cát, thạch anh và nhiều loại đá khác. Bệnh bụi phổi silic chủ yếu ảnh hưởng đến những người lao động tiếp xúc với bụi silic trong các công việc như xây dựng và khai thác mỏ.
Theo thời gian, việc tiếp xúc với các hạt silica gây ra sẹo trong phổi, có thể gây hại cho khả năng thở. Một khi sẹo phổi trở nên nghiêm trọng hơn, sẽ có nhiều triệu chứng khác nhau có thể xuất hiện. Chúng thường bao gồm các triệu chứng giống như viêm phế quản như ho dai dẳng, khó thở và khó thở. Người ta cũng bị suy nhược, mệt mỏi, sốt, đổ mồ hôi ban đêm, phù chân và môi đổi màu xanh.
Bệnh bụi phổi silic để càng lâu mà không được điều trị, càng có nhiều khả năng phát triển thành biến chứng. Do bệnh ảnh hưởng đến hệ thống miễn dịch, bệnh nhân bụi phổi silic rất dễ phát triển thành bệnh lao, ung thư phổi, COPD và bệnh thận.
Nguyên nhân gây bệnh bụi phổi silic
Bệnh xảy ra khi cơ thể phản ứng lại trước sự tích tụ bụi silic trong phổi. Khi người bệnh hít phải bụi silic qua mũi hoặc miệng, các tinh thể này sẽ hoạt động như những lưỡi dao nhỏ trên phổi, tạo ra những vết cắt nhỏ và sẹo mô phổi. Phổi bị sẹo không thể tự mở và đóng lại, khiến người bệnh thở khó khăn hơn.
Những người thường xuyên làm việc ở trong nhà máy, mỏ đá hay các mỏ quặng sẽ có nguy cơ cao bị bệnh bụi phổi silic nghề nghiệp, cụ thể là những việc như:
- Sản xuất nhựa đường.
- Sản xuất bê tông.
- Sản xuất thủy tinh.
- Nghiền hoặc khoan đá và bê tông.
- Khai thác khoáng sản.
Dấu hiệu của bụi phổi silic
Các triệu chứng ban đầu như: Ho dai dẳng, đờm, khó thở là một triệu chứng ban đầu của bệnh bụi phổi silic.
Các triệu chứng sau đó bao gồm:
- Khó thở.
- Mệt mỏi.
- Giảm cân.
- Đau ngực.
- Sốt đột ngột.
- Hụt hơi.
- Chân bị sưng.
- Môi xanh tái.
Biến chứng bụi phổi silic
Phổi silic nếu kéo dài mà không được chữa trị hoặc chữa trị không đúng cách sẽ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng như:
- Bệnh lao phổi.
- Viêm phổi nặng.
- Ung thư phổi.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính (COPD).
- Viêm phế quản mãn tính.
- Bệnh xơ cứng bì.
Phương pháp điều trị bệnh
Những phương pháp thường được chỉ định để điều trị bệnh phổi silic là:
- Sử dụng thuốc giãn phế quản để tăng khẩu kính đường thở và giảm viêm.
- Bỏ thuốc lá càng sớm càng tốt nếu bạn hút thuốc lâu năm. Hút thuốc đã được chứng minh làm trầm trọng thêm các triệu chứng cũng như tăng tốc độ tiến triển của bệnh.
- Đeo mặt nạ oxy để bơm thêm không khí vào phổi và tăng lượng oxy trong máu.
- Trong những tình huống rất nghiêm trọng, bác sĩ có thể đề nghị thực hiện cuộc phẫu thuật ghép phổi.
Lưu ý là những bệnh nhân có nguy cơ mắc bệnh lao cao hơn. Do đó, bạn nên xét nghiệm lao thường xuyên nếu được chẩn đoán mắc bụi phổi silic.
Cách phòng tránh bụi phổi silic
Tinh thể silic là thủ phạm gây ra bệnh. Do đó để phòng tránh căn bệnh này, trước tiên bạn cần hạn chế tối đa thời gian tiếp xúc với bụi silic. Nếu phải làm việc thường xuyên trong môi trường chứa tinh thể silic, bạn cần:
- Đeo khẩu trang và mặc quần áo bảo hộ trong khi làm việc.
- Sử dụng phương pháp làm ướt để cắt, bào hoặc mài vật liệu.
- Tắm rửa và thay quần áo sau khi làm việc.
- Không ăn hoặc uống trong hoặc gần khu vực chứa bụi silic.
- Rửa tay và mặt trước khi ăn.
Đối với những người không làm việc trong môi trường chứa bụi silic, để ngăn ngừa bệnh cần thực hiện:
- Duy trì cân nặng với chế độ ăn uống lành mạnh, cân bằng.
- Vận động nhiều nhất có thể bằng cách tập thể dục thường xuyên, nhưng đừng quá gắng sức.
- Phòng ngừa nhiễm trùng đường hô hấp bằng cách tiêm vắc xin phòng bệnh cúm và viêm phổi do phế cầu khuẩn theo khuyến cáo của bác sĩ.
Bệnh nếu không được phát hiện và điều trị sớm sẽ dẫn đến những biến chứng nghiêm trọng, đặc biệt là ung thư phổi. Nếu bạn đang làm việc trong môi trường phải tiếp xúc với các loại khí độc hại, hãy thực hiện nghiêm chỉnh các quy định về an toàn lao động cũng như khám sức khỏe thường xuyên để đề phòng nguy cơ mắc bệnh.
