Sỏi thận là tình trạng các khoáng chất dư thừa trong nước tiểu bị tích tụ lại thành những khối rắn, cản trở hoạt động của thận. Nguyên nhân chủ yếu là do chế độ ăn uống không lành mạnh gây nên. Do vậy mà chế độ ăn uống cho người bị sỏi thận chiếm vai trò rất lớn cho việc điều trị sỏi thận.
Dinh dưỡng đóng vai trò gì ở người bị sỏi thận?
Dinh dưỡng đóng vai trò vô cùng quan trọng đối với bệnh nhân sỏi thận. Một chế độ ăn uống lành mạnh, phù hợp có thể làm chậm quá trình tiến triển của bệnh, đảm bảo sức khỏe cho bệnh nhân chống lại bệnh tật. Khi mắc bệnh, nhiều người bị mệt mỏi, chán ăn, ăn uống kém, mất khẩu vị nên càng cần hiểu rõ về chế độ dinh dưỡng để bổ sung các chất cho bệnh nhân một cách khoa học.
Tùy theo kích thước của sỏi thận mà có nhiều phương pháp điều trị khác nhau. Trong quá trình điều trị, cần kết hợp điều chỉnh chế độ ăn uống của bệnh nhân theo hướng cân bằng dinh dưỡng để giúp việc trị liệu đạt hiệu quả cao, ngăn ngừa bệnh tiến triển và giảm nguy cơ tái phát sau này.
Những lưu ý trong chế độ ăn uống cho người bị sỏi thận
Bệnh sỏi thận bắt nguồn từ thói quen ăn uống không lành mạnh, ăn quá mặn, uống ít nước, ăn nhiều thực phẩm chứa acid oxalic,… khiến thận lọc quá tải, tích tụ nhiều chất khoáng và cặn bã, hình thành sỏi. Vì vậy, trước khi giải đáp cho băn khoăn bệnh sỏi thận kiêng ăn gì, người bệnh cần nắm được những nguyên tắc quan trọng khi xây dựng thực đơn dinh dưỡng:
- Hạn chế ăn quá mặn, nhiều muối hoặc nhiều đường, đảm bảo lượng muối tiêu thụ mỗi ngày không quá 3g/người.
- Hạn chế những thực phẩm giàu đạm và kali, lượng đạm tiêu thụ mỗi ngày không vượt quá 200g.
- Đảm bảo cân bằng dinh dưỡng, tích cực ăn các loại rau xanh và trái cây giàu vitamin, không để bệnh nhân bị suy nhược cơ thể để tránh bệnh trở nên trầm trọng hơn.
- Uống nhiều nước, đặc biệt là sau khi tập thể dục hoặc khi trời nắng nóng, cơ thể đổ nhiều mồ hôi.
Người bị sỏi thận nên ăn gì?
Thực phẩm giàu canxi và vitamin D
Nhiều người cho rằng bị sỏi thận nên kiêng hoàn toàn thực phẩm giàu canxi. Đây là quan niệm sai lầm. Nếu lượng canxi trong cơ thể bạn quá thấp thì nồng độ oxalate sẽ gia tăng, làm tăng nguy cơ hình thành sỏi. Do đó, thực đơn hằng ngày của bệnh nhân sỏi thận vẫn cần có thực phẩm giàu canxi như sữa chua, phô mai, các loại hạt, rau màu xanh đậm,… Bên cạnh đó, vì vitamin D giúp cơ thể hấp thụ và chuyển hóa canxi tốt hơn nên bệnh nhân sỏi thận cần bổ sung thêm thực phẩm giàu vitamin D như sữa, lòng đỏ trứng, cá hồi,… vào chế độ ăn của mình.
Trường hợp bệnh nhân bị sỏi thận tái phát nhiều lần, xét nghiệm có bằng chứng đa canxi niệu do tăng hấp thu canxi từ ruột thì bệnh nhân cần kiêng canxi. Tuy vậy, không phải kiêng hoàn toàn mà đảm bảo tiêu thụ khoảng 400mg canxi/ngày.
Nước
Việc cung cấp đủ nước cho cơ thể giúp nước tiểu loãng hơn, khó hình thành sỏi thận hơn. Quan trọng hơn, việc uống nhiều nước còn giúp cơ thể đào thải những viên sỏi nhỏ ra ngoài (nếu có). Vì vậy, người bị sỏi thận nên uống nhiều nước. Mỗi ngày bệnh nhân nên uống khoảng 2 – 2,5 lít nước, chia uống nhiều lần trong ngày. Nếu uống đủ nước thì nước tiểu có màu trắng trong. Nếu uống thiếu nước thì nước tiểu có màu vàng sẫm.
Bên cạnh nước tinh khiết, bạn cũng có thể uống thêm một số loại nước khác như: Trà lựu (giảm lượng acid trong nước tiểu và hỗ trợ thải độc), nước chanh (chứa citrate có tác dụng hòa tan sỏi thận), nước ép nho (chứa chất oxy hóa hỗ trợ cơ thể đào thải độc tố), trà gừng (có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm), nước cam ép (chứa citrate giúp ngăn chặn sỏi), trà húng quế (chứa acid acetic giúp phá hủy sỏi thận),…
Thực phẩm giàu vitamin A
Vitamin A giúp tăng cường khả năng miễn dịch và hỗ trợ điều hòa hệ thống bài tiết nước tiểu, giảm bớt sự lắng đọng khoáng chất trong nước tiểu nên hạn chế được sự hình thành sỏi thận. Vì vậy, để phòng ngừa và hỗ trợ điều trị sỏi thận, bạn nên tích cực tiêu thụ những thực phẩm giàu vitamin A như cà rốt, cà chua, bí đỏ, khoai lang, ớt chuông, bông cải xanh,…
Thực phẩm giàu vitamin B6
Vitamin B6 tham gia vào nhiều chức năng của cơ thể, làm giảm khả năng hình thành oxalate. Do đó, bệnh nhân sỏi thận nên tăng cường tiêu thụ các thực phẩm giàu vitamin B6 như ngũ cốc nguyên hạt, bông cải, cà rốt, đậu nành, đậu đỏ, lạc, các loại cá,…
Thực phẩm giàu chất xơ
Chất xơ hỗ trợ quá trình chuyển hóa của hệ tiêu hóa và hệ bài tiết. Vì vậy, bổ sung thêm chất xơ vào chế độ ăn giúp phần nào kiểm soát được sự phát triển của sỏi thận. Bệnh nhân sỏi thận nên ăn một số thực phẩm giàu chất xơ như bắp cải, cần tây, bông cải xanh,…
Các loại trái cây
Những loại trái cây giàu vitamin C như ổi, cam, quýt, bưởi,… được chứng minh là giảm khả năng hình thành oxalate, làm giảm lượng cholesterol chuyển hóa thành acid trong dịch mật – thành phần cơ bản gây ra sỏi.
Người bị sỏi thận nên kiêng ăn gì?
Đa phần nguyên nhân gây bệnh sỏi thận là do chế độ ăn mất cân bằng. Các thực phẩm mà bạn nên hạn chế bao gồm:
Muối
Muối là nguyên nhân hàng đầu gây sỏi thận, gây tích tụ các gốc oxalate – tiền đề tạo ra sỏi thận, dễ dẫn đến suy thận. Do vậy, bệnh nhân chỉ nên ăn tối đa 3g muối/ngày. Việc theo một chế độ ăn nhạt, ít muối giúp bệnh nhân đạt hiệu quả tốt trong điều trị sỏi thận, tránh các biến chứng sau này.
Đường
Người bệnh sỏi thận cũng nên hạn chế ăn bánh kẹo, đồ ngọt vì chúng có chứa lượng lớn đường fructose và sucrose. Đây là các yếu tố gây sỏi thận và tăng nguy cơ mắc tiểu đường tuýp 2. Ngoài ra, đồ ngọt còn làm tăng gốc oxalate nên bạn cần hạn chế tiêu thụ chúng.
Thực phẩm có gốc oxalate
Bệnh sỏi thận kiêng ăn gì? Người bị sỏi thận thường có hàm lượng oxalate trong cơ thể cao. Để hạn chế nguy cơ gia tăng kích thước và số lượng sỏi thận, người bệnh nên kiêng các thực phẩm giàu oxalate như củ cải đường, rau muống, đậu, rau cải bó xôi,…
Thực phẩm nhiều kali
Nếu kali tồn tại nhiều trong máu thì sẽ gây áp lực lên thận, làm giảm khả năng đào thải của thận, tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Vì vậy, bệnh nhân sỏi thận nên hạn chế những thực phẩm giàu kali như chuối, bơ, khoai tây,…
Thực phẩm giàu đạm
Chất đạm có thể gây tích tụ acid uric trong máu, hình thành tinh thể muối urat, lắng đọng tại thận và tăng nguy cơ hình thành sỏi thận. Vì vậy, bệnh nhân sỏi thận được khuyên chỉ nên ăn tối đa 200g thịt/ngày, ưu tiên các loại thịt nạc, ức gà, hạn chế sử dụng hải sản, tôm, cua,…
Đồ ăn nhiều dầu mỡ
Thức ăn nhanh nhiều dầu mỡ hoặc đồ chiên xào chứa nhiều đạm, nhiều dầu,… làm gia tăng lượng muối đưa vào cơ thể. Các loại thực phẩm này khiến thận quá tải, làm tình trạng bệnh sỏi thận tiến triển xấu hơn. Đồng thời, thường xuyên tiêu thụ đồ ăn nhiều dầu mỡ cũng làm tăng nguy cơ mắc bệnh béo phì, tiểu đường tuýp 2,… Vì vậy, bệnh nhân sỏi thận nên ưu tiên chế biến thức ăn theo dạng hấp, luộc,… vừa tốt cho sức khỏe vừa giảm gánh nặng cho thận.
Đồ uống có chất kích thích
Bệnh nhân sỏi thận không nên uống nhiều nước ngọt, cà phê hay trà quá đậm,… vì chúng dễ gây kết tủa các tinh thể, hình thành sỏi thận. Bên cạnh đó, người bị sỏi thận cũng cần tránh sử dụng rượu, bia, đồ uống có cồn vì sẽ khiến thận phải làm việc quá tải để thải độc, dễ làm bệnh tình càng nặng hơn.
Như vậy chế độ ăn uống cho người bị sỏi thận rất quan trọng, góp phần đẩy nhanh quá trình điều trị bệnh và phòng ngừa bệnh tiến triển cũng như tái phát về sau.
