Chóng mặt tư thế lành tính kịch phát có thể xuất hiện ở mọi lứa tuổi, nhưng hay gặp nhất ở người trung niên và người cao tuổi. Chóng mặt có thể khiến người bệnh mất thăng bằng và hạn chế khả năng vận động.
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính
Chóng mặt tư thế kịch phát lành tính (BPPV) là một tình trạng rối loạn hệ thống tiền đình xảy ra khi thay đổi vị trí của đầu đột ngột, chẳng hạn như khi ngẩng đầu lên hoặc xuống, nằm xuống hay ngồi dậy bất ngờ. Khi đó, người bệnh sẽ cảm thấy bị chóng mặt khi thay đổi tư thế từ nhẹ đến nặng, kéo dài trong vài phút. Đó là cảm giác bạn cảm thấy bản thân hoặc mọi thứ xung quanh đang quay vòng vòng.
Khi phân tích từng từ trong tên gọi, bạn có thể hiểu hơn về tình trạng này:
- Chóng mặt: Đây là cảm giác không định vị được tư thế trong không gian, khó giữ thăng bằng cho cơ thể, cảm thấy mọi thứ như đang xoay vòng tròn.
- Tư thế: Tức là tình trạng chóng mặt xảy ra khi tư thế của bạn thay đổi đột ngột, khiến vị trí của đầu thay đổi hoặc khi có một số chuyển động nhất định.
- Kịch phát: Chỉ thời gian xuất hiện hiện tượng này thường bất ngờ, đột ngột trong thời gian ngắn.
- Lành tính: Mô tả mức độ nguy hiểm của tình trạng này. Lành tính nghĩa là không gây nguy hiểm đến tính mạng.
Tình trạng chóng mặt này có thể tự đến và đi trong vòng vài tuần. Tuy vậy, nó cũng có thể tái phát nhiều lần.
Nguyên nhân gây Chóng mặt kịch phát tư thế lành tính
Tình trạng này được cho là do sự dịch chuyển các thạch nhĩ (tinh thể Canxi cacbonat thường nằm vào trong soan nang và cầu nang). Thạch nhĩ di chuyển này kích thích các tế bào lông thường gặp nhất ở ống bán khuyên sau (và ít khi ở ống bán khuyên trên), tạo ra ảo giác chuyển động. Các yếu tố bệnh sinh bao gồm
- Sự thoái hoá tự phát biểu mô soan nang.
- Chấn động mê nhĩ.
- Viêm tai giữa.
- Phẫu thuật tai.
- Nhiễm virut gần đây (ví dụ, viêm dây thần kinh tiền đình do virus).
- Chấn thương đầu.
- Gây mê kéo dài hoặc nằm trên giường quá lâu.
- Các rối loạn tiền đình trước đây (ví dụ bệnh Meniere).
- Thu hẹp động mạch trước tiền đình.
Triệu chứng bệnh Chóng mặt kịch phát lành tính
Triệu chứng khi bị chóng mặt kịch phát lành tính là cảm giác xoay vòng hoặc nghiêng ngả. Hiện tượng này xảy ra khi di chuyển đầu theo một hướng nhất định như xoay đầu nhanh, cúi người xuống, lăn trên giường, chạy vòng tròn hoặc lật ngửa đầu ra sau.
Chóng mặt kịch phát lành tính có thể kéo dài trong vòng một hoặc hai phút, hiện tượng này có thể kéo dài hơn. Tình trạng bệnh nhẹ hoặc nặng nhưng đủ để làm cho ta cảm thấy khó chịu như:
- Chóng mặt.
- Choáng.
- Đứng không vững.
- Cảm giác bản thân hay môi trường xung quanh đang di chuyển hoặc đang quay.
- Mất cân bằng.
- Mắt mờ kết hợp với cảm giác chóng mặt.
- Buồn nôn, ói mửa.
Các giai đoạn chóng mặt kịch phát lành tính thường xảy ra bộc phát và biến mất sau đó, và thường đi kèm với chuyển động mắt bất thường. Tuy nhiên nếu những dấu hiệu này kéo dài và kèm theo một số triệu chứng khác như:
- Chóng mặt khác trước hoặc đau nhức đầu dữ dội.
- Sốt 38 độ C hoặc cao hơn.
- Có cảm giác nhìn đôi hoặc mất thị giác.
- Nghe kém.
- Nói chuyện khó khăn.
- Yếu cánh tay, chân.
- Mất ý thức.
- Té ngã hoặc gặp khó khăn khi đi bộ.
- Tê hoặc ngứa.
- Đau ngực, nhịp tim nhanh hoặc chậm.
Nếu người bệnh có kèm theo các triệu chứng trên thì cần đến gặp bác sĩ vì rất có thể người bệnh đang gặp phải một vấn đề nghiêm trọng ví dụ như đột quỵ hoặc tình trạng bệnh về tim.
Biến chứng của bệnh chóng mặt tư thế kịch phát lành tính
Tình trạng này ít khi gây ra biến chứng nghiêm trọng, nó chỉ khiến cho người bệnh cảm thấy choáng váng, khó chịu. Tuy nhiên, khi bị chóng mặt, bạn có nguy cơ mất thăng bằng và té ngã. Điều đó có thể dẫn đến nhiều chấn thương nghiêm trọng.
Cách điều trị chóng mặt kịch phát lành tính
Chóng mặt kịch phát lành tính là một căn bệnh “đặc biệt” khi có thể tự khỏi trong một thời gian ngắn mà không cần điều trị. Tuy nhiên, để hạn chế tình trạng người bệnh bị mất thăng bằng rồi té ngã hoặc ngăn ngừa khả năng tái phát thì bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị.
Tái định vị sỏi tai
Phương pháp tái định vị sỏi tai có thể thực hiện tại bệnh viện hoặc người bệnh cũng có thể tự điều trị tại nhà. Với phương pháp điều trị chóng mặt kịch phát lành tính này, người bệnh cần thực hiện một số tư thế để định vị lại phần đầu, giúp di chuyển các hạt sỏi từ ống bán nguyệt vào khu vực mở nhỏ như túi tiền đình. Mỗi tư thế sẽ được thực hiện và giữ yên trong khoảng 30 giây.
Kỹ thuật điều trị này có thể được lặp lại nhiều lần cho đến khi người bệnh hoàn toàn không còn bị chóng mặt mỗi khi thay đổi tư thế nữa.
Phẫu thuật
Trong những tình huống hiếm khi các thủ tục phục hồi chức năng tiền đình không hiệu quả, bác sĩ có thể khuyên nên tiến hành phẫu thuật trong đó nút đệm xương được sử dụng để chặn các phần tai trong gây chóng mặt. Nút đệm sẽ ngăn ngừa hạt từ kênh bán nguyệt di chuyển vào tai để đáp ứng với di chuyển đầu nói chung. Tỷ lệ thành công phẫu thuật lớn hơn 90 phần trăm.
Biện pháp giúp phòng ngừa chóng mặt tư thế kịch phát lành tính
Nếu bạn bị chóng mặt tư thế kích phát lành tính, hãy xem xét các mẹo sau:
- Tránh các cử động, chẳng hạn như nhìn lên, cúi xuống có thể gây ra các triệu chứng.
- Ngồi xuống ngay lập tức khi bạn cảm thấy chóng mặt.
- Cố gắng giữ thăng bằng nếu không sẽ dễ bị té ngã và gây chấn thương nghiêm trọng.
- Bật đèn sáng nếu bạn thức dậy vào ban đêm.
- Đi bộ với gậy chống để tăng sự vững vàng, giảm nguy cơ té ngã.
- Trao đổi với bác sĩ để tìm ra nguyên nhân và cách kiểm soát triệu chứng bệnh hiệu quả.
Chóng mặt kịch phát lành tính không phải là một bệnh lý quá nguy hiểm và thậm chí còn có thể tự khỏi sau một thời gian. Nếu cơn chóng mặt diễn ra với tần suất thường xuyên, đi kèm với các triệu chứng khác thì hãy đến thăm khám tại các bệnh viện uy tín để kiểm tra tình hình sức khỏe bạn nhé!
BPPV là bệnh khá phổ biến, thường gặp đối với dân số lớn tuổi. Tác động có thể từ rất nhẹ đến khó chịu và gây suy nhược, và có thể ảnh hưởng đến các chức năng, và nguy cơ té ngã. May thay, triệu chứng có khuynh hướng thuyên giảm qua thời gian do não điều chỉnh từ từ đối với các tín hiệu sai lệch nhận được, hoặc bởi vì điều kiện khởi phát được giải quyết một cách tự nhiên. Tuy nhiên, đối với bác sĩ chuyên khoa thần kinh – những người được đào tạo về việc đánh giá và điều trị BPPV, phần lớn bệnh nhân hài lòng rằng vấn đề chóng mặt của họ được giải quyết một cách đơn giản.
