HIV là hội chứng suy giảm miễn dịch do một loại virus có tên là HIV gây ra. Bệnh chủ yếu lây qua đường tình dục, máu và mẹ truyền qua con.
HIV có thể làm suy giảm hệ thống miễn dịch, do đó cho phép các bệnh cơ hội, vi khuẩn, virus khác tấn công cơ thể bạn. Sau đó, người bệnh sẽ phát triển hội chứng suy giảm miễn dịch mắc phải (AIDS).
AIDS là giai đoạn cuối của bệnh HIV và được tạo ra bởi sự phát triển của các bệnh khác, chẳng hạn như ung thư và nhiều bệnh nhiễm trùng.
Chu kỳ sống của HIV
HIV dần dần phá hủy hệ thống miễn dịch bằng cách tấn công và giết chết các tế bào CD4, một loại bạch cầu đóng vai trò quan trọng trong việc bảo vệ cơ thể bạn khỏi nhiễm trùng.
HIV sử dụng các tế bào CD4 như một máy móc để nhân lên và lan rộng khắp cơ thể. Quá trình này được gọi là chu kì sống của HIV. Thuốc kháng HIV bảo vệ hệ thống miễn dịch bằng cách ngăn chặn HIV ở các giai đoạn khác nhau trong chu kỳ sống của chúng.
Chu kỳ sống của HIV bao gồm bảy giai đoạn:
- Gắn kết: HIV gắn vào thụ thể trên bề mặt của một tế bào CD4.
- Xâm nhập: HIV và màng tế bào CD4 hòa với nhau, cho phép HIV xâm nhập vào tế bào CD4.
- Sao chép ngược: Bên trong tế bào CD4, HIV giải phóng và sử dụng enzym sao chép ngược của chúng để chuyển đổi vật liệu di truyền HIV được gọi là HIV ARN thành ADN HIV. Việc chuyển đổi HIV ARN ADN HIV cho phép HIV xâm nhập vào nhân tế bào CD4 và kết hợp với các vật liệu di truyền của tế bào, được gọi là DNA của tế bào.
- Tích hợp: Bên trong nhân tế bào CD4, HIV giải phóng một loại enzyme gọi là integrase để tích hợp ADN của virus vào ADN của tế bào CD4.
- Nhân rộng: Sau khi được tích hợp vào ADN của tế bào CD4, HIV bắt đầu sử dụng bộ máy CD4 để tạo chuỗi dài của các protein HIV. Các chuỗi protein HIV là các thành phần cấu tạo nên những virus HIV mới.
- Lắp ráp: Protein HIV mới và ARN HIV di chuyển đến bề mặt của các tế bào và lắp ráp thành virus HIV chưa trưởng thành (không do nhiễm HIV).
- Giải phóng: HIV chưa trưởng thành thoát ra khỏi tế bào vật chủ CD4. Virus HIV giải phóng một loại enzyme gọi là HIV protease. Protease hoạt động để phá vỡ các chuỗi protein dài đã cấu thành nên các virus chưa trưởng thành. Các protein HIV nhỏ hơn kết hợp lại với nhau để tạo thành HIV trưởng thành.
Chu kỳ sống của HIV và thuốc kháng HIV
Điều trị kháng virus (ART) là điều trị sử dụng thuốc kháng HIV để điều trị nhiễm HIV nhằm bảo vệ hệ thống miễn dịch bằng cách ngăn chặn HIV ở các giai đoạn khác nhau của chu kỳ sống.
Có nhiều loại thuốc chống HIV khác nhau tùy theo cơ chế tác động. Mỗi loại thuốc tấn công HIV ở một giai đoạn khác nhau của chu kỳ sống của chúng.
Bệnh nhân HIV thường dùng phối hợp ít nhất hai loại thuốc chống HIV khác nhau mỗi ngày. Vì thuốc kháng HIV trong nhóm thuốc khác nhau ngăn chặn virus ở các giai đoạn khác nhau của chu kỳ sống, nên ART rất hiệu quả trong việc ngăn ngừa HIV tự sao chép. Có ít HIV trong cơ thể bảo vệ hệ thống miễn dịch và ngăn ngừa tiến triển từ HIV tiến tới AIDS. Ngoài ra, ART giúp giảm nguy cơ kháng thuốc HIV.
Điều trị kháng virus hoặc ART là sử dụng thuốc kháng HIV để điều trị nhiễm HIV. ART không thể chữa khỏi bệnh, nhưng thuốc kháng HIV giúp người nhiễm HIV sống lâu hơn và khỏe mạnh hơn. ART cũng làm giảm nguy cơ lây truyền HIV qua đường tình dục.
Tuy có thuốc kháng, ngăn ngừa sự phát triển của virus HIV nhưng y học hiện nay vẫn có vaccine để ngăn ngừa nhiễm HIV và không có thuốc chữa AIDS.
Tuy nhiên, bạn có thể bảo vệ bản thân và những người khác khỏi bị nhiễm trùng bằng các biện pháp ngăn ngừa.
Các biện pháp phòng ngừa HIV
Việc tiếp xúc với máu, tinh dịch hoặc dịch tiết âm đạo của người bị nhiễm HIV có thể khiến bạn bị lây nhiễm. HIV thường lây truyền qua 3 con đường: Đường tình dục, đường máu, đường từ mẹ sang con.
Sau đây là các biện pháp giúp bạn ngăn ngừa HIV:
- Sử dụng bao cao su: Bạn hãy sử dụng bao cao su mới mỗi khi quan hệ tình dục qua đường hậu môn hoặc âm đạo.
- Chia sẻ với bạn tình: Nếu bị nhiễm HIV, bạn hãy nói với tất cả các bạn tình ở hiện tại và trong quá khứ về tình trạng này để họ chủ động kiểm tra.
- Sử dụng kim tiêm sạch: Nếu bạn sử dụng kim tiêm để tiêm thuốc, bạn hãy đảm bảo về độ vô trùng và tránh không dùng chung với bất cứ ai.
- Chăm sóc khi mang thai: Nếu bạn được điều trị HIV trong thai kỳ, bạn có thể giảm đáng kể nguy cơ lây nhiễm sang em bé.
- Cân nhắc cắt bao quy đầu nam giới: Bằng chứng cho thấy cắt bao quy đầu ở nam giới có thể giúp giảm nguy cơ nhiễm HIV.
