Co thắt động mạch vành là tình trạng tắc hoàn toàn hoặc gần như hoàn toàn thoáng qua của động mạch vành gây nên những hậu quả nghiêm trọng như hội chứng mạch vành cấp, rối loạn nhịp và đặc biệt là nhồi máu cơ tim.
Co thắt động mạch vành là bệnh gì?
Tim cũng giống như nhiều cơ quan trong cơ thể, cần phải được bơm đủ máu và oxy để hoạt động. Máu được cung cấp cho tim thông qua hệ thống động mạch vành, xuất phát từ động mạch chủ. Các động mạch vành chia thành từng nhánh nhỏ dần và đi tới nuôi dưỡng từng vùng của cơ tim. Hệ động mạch vành bao gồm động mạch vành phải và động mạch vành trái.
Đây là tình trạng một hay nhiều mạch vành bị thu hẹp tạm thời, khiến lưu lượng máu về để nuôi dưỡng cơ tim bị suy giảm nhanh chóng, làm thiếu máu cơ tim cục bộ và gây ra các cơn đau thắt ngực. Biểu hiện đau thắt ngực này còn có tên gọi khác là cơn đau ngực biến thể hay bệnh đau ngực Prinzmetal.
Nguyên nhân gây bệnh co thắt động mạch vành
Có nhiều nguyên nhân gây ra và các nguyên nhân này thường rất phức tạp và có nhiều khía cạnh. Hệ thần kinh tự chủ của cơ thể, tình trạng viêm mãn tính của bệnh nhân và bất kỳ bệnh lý tim nền nào cũng có thể có vai trò trong tình trạng co thắt động mạch vành.
Nhiều cơ chế khác cũng có thể tham gia vào, tùy thuộc vào tình trạng riêng của mỗi cơ thể.
Ngoài ra còn có các yếu tố kích thích như:
- Hút thuốc lá.
- Tiếp xúc với không khí lạnh.
- Stress hoặc lo âu.
- Tập thể dục, đặc biệt vào buổi sáng sớm.
- Sử dụng các loại thuốc co thắt mạch, bao gồm cả các loại thuốc chẹn beta, có thể làm tình trạng co thắt diễn tiến xấu hơn.
- Sử dụng thuốc phiện hay cocain và một số loại chất gây nghiện khác.
- Sử dụng thức uống có cồn.
- Sử dụng thuốc giảm cân phentermine.
Triệu chứng khi bị co thắt động mạch vành
Triệu chứng của bệnh co thắt động mạch vành, bao gồm:
- Đau ngực, có thể diễn tiến nặng.
- Đau lan đến đầu hoặc vai.
- Cảm giác bỏng rát trong ngực.
- Cảm giác co thắt trong ngực.
- Chảy mồ hôi.
- Buồn nôn.
- Cảm giác choáng váng.
Biến chứng của bệnh
Nếu tình trạng co thắt động mạch vành chỉ diễn ra trong thời gian ngắn và người bệnh không có mảng xơ vữa động mạch, thì thường không gây nguy hiểm. Nhưng nếu các cơn co thắt diễn ra thường xuyên, kéo dài thì có thể gây ra nhiều biến chứng nghiêm trọng ảnh hưởng đến sức khỏe tim mạch như:
- Rối loạn nhịp tim.
- Nhồi máu cơ tim.
- Ngừng tim, ngừng tuần hoàn và đột tử.
Nếu tình trạng bệnh xảy ra ở người bệnh đã mắc xơ vữa động mạch, thì nguy cơ nhồi máu cơ tim là rất lớn. Ở phụ nữ lớn tuổi tình trạng co thắt động mạch vành có thể dẫn tới hội chứng trái tim tan vỡ.
Biện pháp điều trị bệnh
Bệnh mạch vành và cách chữa trị bệnh cũng được áp dụng trong điều trị co thắt động mạch vành. Mục đích của nó là kiểm soát các cơn đau thắt ngực và ngăn ngừa cơn nhồi máu cơ tim có thể xảy ra, bằng các biện pháp dưới đây.
Thay đổi lối sống
Tình trạng co thắt động mạch vành được kích hoạt chủ yếu bởi lối sống không lành mạnh. Bởi vậy, thay đổi lối sống là biện pháp quan trọng nhất để giúp hạn chế các cơn co thắt động mạch vành. Người bệnh nên áp dụng một lối sống khoa học và lành mạnh bao gồm: Ngừng hút thuốc lá, tránh căng thẳng, hạn chế cholesterol, thường xuyên tập thể dục và giảm cân nếu bạn bị thừa cân béo phì.
Điều trị bằng thuốc
Tình trạng co thắt động mạch vành có thể được cải thiện nhanh chóng với các thuốc giãn mạch như nitro glycerin, giúp giảm nhanh triệu chứng đau thắt ngực cho người bệnh. Một số loại thuốc thường dùng khác là thuốc hạ mỡ máu nếu người bệnh có mỡ máu cao, hoặc thuốc kiểm soát huyết áp nếu có tăng huyết áp.
Can thiệp bằng phẫu thuật
Bác sĩ sẽ cân nhắc trong trường hợp thực sự cần thiết. Mục đích phẫu thuật là giúp máu được lưu thông đến vùng cơ tim bị thiếu máu.
Phòng ngừa bệnh động mạch vành
Phòng ngừa bệnh động mạch vành kiểm soát sự tiến triển bệnh co thắt động mạch vành:
- Cai thuốc lá.
- Sụt cân.
- Chế độ ăn uống lành mạnh.
- Tập thể dục đều đặn.
- Điều chỉnh nồng độ lipid huyết thanh.
- Giảm lượng muối tiêu thụ.
- Kiểm soát tăng huyết áp.
- Kiểm soát bệnh tiểu đường.
Bên cạnh đó, việc thực hiện lối sống lành mạnh cũng hỗ trợ điều trị hiệu quả: Bệnh lý mạch vành thường được kích hoạt do lối sống không khoa học. Do vậy, tạo cho bản thân một lối sống lành mạnh, có lợi cho sức khỏe chính là biện pháp quan trọng để giảm các cơn đau thắt ngực. Người bệnh nên hạn chế tối đa việc sử dụng rượu bia, ngưng hút thuốc lá, tập thể dục thường xuyên để giảm cân và ngăn ngừa mỡ máu.
