Đa ối và dư ối là tình trạng nước ối bao bọc xung quanh thai nhi nhiều vượt quá nghưỡng chuẩn của thai kỳ. Đây cũng có thể là dấu hiệu bệnh lý ở mẹ hoặc con và có thể gây nguy hiểm cho thai nhi.
Đa ối là gì?
Đa ối hay dư ối là tình trạng có quá nhiều nước ối hình thành trong thai kỳ. Trên thực tế, đa ối xảy ra ở khoảng 3-4% trường hợp mang thai.
Nếu lượng nước ối sau tuần 37 không giảm dần mà có xu hướng tăng lên đến 2 lít, thậm chí 3 lít nước, đây là tình trạng đa ối nặng.
Đa ối không phải là một hiện tượng nghiêm trọng nhưng có thể làm cho tử cung mẹ quá căng, làm mẹ bầu cảm thấy nặng nề, mệt mỏi và nếu không ổn định kịp lúc có thể tiềm tàng những nguy cơ ảnh hưởng xấu đến thai nhi.
Nguyên nhân gây dư ối
Nguyên nhân gây nên tình trạng dư ối có thể kể đến như:
- Đái tháo đường thai kỳ.
- Các bất thường về giải phẫu bào thai hoặc phù thai.
- Rối loạn về di truyền.
- Đa thai và hội chứng truyền máu song thai.
- Thiếu máu bào thai.
- Bất tương hợp yếu tố Rhesus.
- Nhiễm trùng bào thai.
- Mẹ bị rối loạn chuyển hóa.
- Một số bệnh lý hiếm gặp khác.
Dấu hiệu nhận biết đa ối
Đa ối được chia thành đa ối cấp và đa ối mạn, tuy nhiên, đa ối cấp ít gặp hơn. Mỗi loại lại có dấu hiệu nhận biết riêng.
Đa ối cấp
- Bụng bầu căng cứng, to nhanh.
- Tử cung mẹ bị căng cứng, đau.
- Không sờ được các bộ phận của bé yêu trong bụng hoặc có dấu hiệu “cục đá nổi”.
- Khó nghe tim thai.
- Cổ tử cung mở, đầu ối và phần dưới của âm đạo bị căng phồng.
- Giãn tĩnh mạch, phù chân do bị tĩnh mạch chủ chèn ép.
- Mẹ khó thở, suy hô hấp.
Đa ối mãn
Trong những tháng cuối của thai kỳ, bụng và tử cung to hơn, mẹ cảm thấy nặng nề, khó thở. Dấu hiệu này hết sức bình thường. Tuy nhiên, mẹ cần đến gặp bác sĩ ngay, khi:
- Cảm thấy tử cung to hơn nhiều so với tuổi thai.
- Sờ khó thấy các cực của thai nhi.
- Đoạn dưới âm đạo căng phồng.
- Bụng có dấu hiệu sóng vỗ.
Những biểu hiện này đều có thể là dấu hiệu của đa ối mãn tính nên mẹ cần đi khám để được chẩn đoán chính xác và đưa ra phương án xử trí kịp thời, hiệu quả.
Dư ối có nguy hiểm không?
Dư ối xuất hiện càng sớm trong thai kỳ và lượng dịch ối càng cao thì nguy cơ biến chứng càng tăng. Dưới đây là 1 số rủi ro mà các mẹ bầu có thể gặp phải khi mắc chứng dư ối:
- Khi lượng chất lỏng trong tử cung quá cao, mẹ sẽ bị nguy cơ vỡ màng ối sớm.
- Sinh ngôi mông hoặc các tình huống không thuận lợi khác cho mẹ.
- Bong nhau thai.
- Sa dây rốn.
- Tăng trưởng và phát triển của thai nhi bị hạn chế, và có các vấn đề với phát triển khung xương.
- Để an toàn mẹ cần sinh mổ và vì vậy có thêm rủi ro so với sinh thường, có thể gặp nhiễm trùng hậu sản.
- Em bé sinh non nên các chức năng bộ phận chưa được hoàn thiện, có thể mẹ sẽ được cho thuốc steroid để giúp phổi của em bé trưởng thành nhanh hơn.
- Khả năng bị chảy máu hay băng huyết sau sinh ở những bà mẹ bị đa ối thường cao hơn. Điều này là do tử cung bị chèn ép do lượng ối lớn và không thể co lại hoàn toàn như thông thường.
- Thai chết lưu, đây là trường hợp xấu nhất có thể xảy ra.
Trên thực tế, thường không có biến chứng trong phần lớn các trường hợp đa ối. Tất nhiên những rủi ro này còn thay đổi tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng và nguyên nhân gây ra đa ối. Ngay sau khi em bé được sinh ra, lượng chất lỏng dư thừa cũng tháo ra và người mẹ cảm thấy thoải mái hơn ngay lập tức.
Cách khắc phục và phòng ngừa đa ối
Bên cạnh việc tuân theo các chỉ định y khoa của bác sĩ, thai phụ cũng nên lưu ý một số vấn đề sau:
- Đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ dinh dưỡng mỗi ngày.
- Không nên suy nghĩ, lo lắng quá nhiều vì không phải trường hợp đa ối cũng đều gây nguy hiểm.
- Không nên làm việc quá sức, dành nhiều thời gian nghỉ ngơi, thư giãn.
- Khi thai từ tuần thứ 36 trở đi, thai phụ bị đa ối cần lưu ý chế độ dinh dưỡng, chăm sóc như sau: Ăn nhiều rau xanh nhưng hạn chế các loại chứa nhiều nước chẳng hạn như dưa chuột, cần tây,… và hạn chế biến dưới dạng canh, soup.
- Đảm bảo lượng protein và chất đạm trong các bữa ăn hàng ngày, nên ăn nhiều hải sản và thịt động vật.
- Mẹ bầu bị đa ối chỉ nên uống 1,5 – 2 lít nước mỗi ngày.
- Không nên ăn mặn vì muối có khả năng trữ nước trong cơ thể.
- Khám thai mỗi tuần để theo dõi tình trạng ối, ngôi thai và theo dõi tim thai để đánh giá sức khỏe của thai nhi trong bụng.
- Cần đến gặp bác sĩ ngay khi có những dấu hiệu bất thường như khó thở, đau cứng bụng, rỉ ối,…
Đa ối là bất thường sản khoa có tính nguy hiểm, nếu không được xử lý kịp thời có thể gây biến chứng nguy hiểm, thậm chí gây sảy thai, sinh non, thai chết lưu… Vì vậy, mẹ bầu cần lưu ý những dấu hiệu bất thường và đi khám thai định kỳ thường xuyên để theo dõi sát sao tình hình sức khỏe của cả mẹ và thai nhi. Bên cạnh đó, chế độ ăn trong quá trình mang thai đóng vai trò rất quan trọng, ảnh hưởng tới sức khỏe của cả mẹ và bé. Hãy thận trọng trong việc chăm sóc để bảo vệ bé và mẹ bạn nhé!
