Đau lưng cũng có thể là dấu hiệu cho thấy bạn đang mắc phải một số bệnh lý xương khớp nguy hiểm khác. Vì thế, người bệnh không nên “xem nhẹ” tình trạng này, cần thăm khám càng sớm càng tốt để ngăn ngừa các biến chứng nặng.
Đau lưng là gì?
Đau lưng là các cơn đau tê dọc hay gần cột sống. Tùy theo vị trí đau, bác sĩ sẽ phân thành 4 khu vực chính gồm đau lưng trên, đau lưng dưới, đau lưng giữa, đau lưng một bên (phải hoặc trái). Ngoài ra, đau lưng còn được phân thành 2 loại, cụ thể:
- Đau lưng cấp tính: Tình trạng này thường bắt đầu đột ngột, có thể kéo dài tới 6 tuần.
- Đau lưng mạn tính: Các cơn đau phát triển trong một thời gian dài, thường kéo dài hơn 3 tháng.
Các cơn đau lưng được xác định cấp tính, bán cấp tính hay mạn tính sẽ tùy theo thời gian đau của người bệnh. Cảm giác đau có thể âm ỉ, dữ dội hoặc kèm theo cảm giác nóng rát. Một số trường hợp cảm giác đau có thể lan đến các chi, gây tê bì tay chân hoặc yếu cơ.
Tình trạng đau này có thể xuất phát từ các vấn đề ở cơ, xương, khớp, dây thần kinh hoặc từ những bộ phận cấu thành cột sống. Nhiều trường hợp có thể là do ảnh hưởng từ cấu trúc khác bên trong cơ thể như động mạch chủ, tuyến tụy, túi mật hoặc thận.
Vị trí đau tức lưng thường gặp
Những cơn đau lưng có thể xảy ra ở nhiều vị trí khác nhau, cụ thể:
- Đau lưng trên: Tình trạng này thường xảy ra từ cổ tới hết khung sườn. Trường hợp thường gặp nhất là ở đốt sống ngực (T1 – T12). Các cơn đau có thể khởi phát đột ngột và biến mất hay kéo dài dai dẳng, kèm theo cảm giác bỏng rát, tê, ngứa ran, yếu cơ…
- Đau lưng dưới: Xảy ra do tiến trình lão hóa tự nhiên, chấn thương, chuyển động đột ngột, sai tư thế trong khi nâng vật nặng, thừa cân, béo phì… Nếu không điều trị sớm, người bệnh phải chịu đựng các cơn đau dai dẳng đi kèm cảm giác nóng rát, co thắt cơ, căng tức khó chịu.
- Đau lưng giữa: Đây là trường hợp thường gặp, xảy ra ở mọi đối tượng. Người bệnh sẽ có các biểu hiện như đau lưng âm ỉ hay dữ dội, tức ngực, tê ngứa ở ngực hay tay, chân…
- Đau lưng một bên (bên trái hoặc bên phải): Cơn đau chỉ xuất hiện một bên lưng. Đây thường là dấu hiệu cho thấy sự sai lệch giữa những khớp ở đốt sống vùng chậu, thắt lưng hay khớp hông. Người bệnh nên đi thăm khám sớm để điều trị tận gốc.
Nguyên nhân gây đau lưng
Một số yếu tố có thể làm gia tăng nguy cơ đau mỏi lưng như:
- Tuổi tác: Các cơn đau lưng xuất hiện thường xuyên hơn ở người lớn tuổi, phổ biến ở người trên 40 tuổi.
- Lười vận động: Thói quen lười vận động làm cho các cơ dần yếu đi do không được sử dụng, đặc biệt là cơ bụng và cơ lưng. Tình trạng này có thể dẫn tới các cơn đau nhức cho người bệnh.
- Thừa cân, béo phì: Tình trạng này sẽ tạo nhiều áp lực lên cho cơ thể, đặc biệt làm vùng lưng bị căng thẳng quá mức khi vận động, di chuyển nhiều. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây ra các cơn đau ở vùng lưng.
- Bệnh lý: Một số bệnh lý có thể kích hoạt các cơn đau ở lưng như các bệnh viêm khớp, bệnh zona, hội chứng chùm đuôi ngựa, rối loạn giấc ngủ, một số bệnh nhiễm trùng…
- Hút thuốc: Những người có thói quen hút thuốc là thường dễ bị đau lưng hơn người bình thường. Hút thuốc làm giảm lưu lượng máu đến cột sống, giảm mật độ xương, làm tăng nguy cơ loãng xương.
- Ngủ không đúng tư thế: Nhiều người có thói quen ngủ nằm úp bụng hoặc đầu không thẳng với cổ. Các tư thế này sẽ làm tăng áp lực lên cột sống, về lâu dài sẽ trở thành cơn đau mãn tính. Các chuyên gia khuyên chúng ta khi ngủ nên nằm ngửa, giữ lưng thẳng để tốt cho hệ xương khớp.
- Do chấn thương: Những chấn thương do tai nạn, lao động hoặc chơi thể thao dẫn đến bong gân, giãn dây chằng, gãy cột sống…đều có thể khiến bạn bị đau lưng từ nhẹ đến nặng.
Triệu chứng đau lưng đa dạng
Ngoài những cơn đau lưng, người bệnh có thể gặp phải những triệu chứng dưới đây:
- Cảm thấy đau và cứng khớp ở phía dưới của lưng.
- Đau âm ỉ ở lưng.
- Các cơn đau có xu hướng thuyên giảm khi người bệnh.
- Cơn đau lưng bắt đầu từ vùng thắt lưng rồi lan xuống vùng hông, căng chân, bàn chân.
- Đôi khi người bệnh cảm thấy tê ran và ngứa chân.
- Khó khăn trong quá trình di chuyển, người bệnh cảm thấy các cơn đau có xu hướng gia tăng khi đi bộ, chạy bộ hoặc làm các công việc nặng.
Bị đau lưng cảnh báo bệnh gì?
Đau lưng là triệu chứng của rất nhiều bệnh lý cột sống như:
Thoái hóa cột sống lưng
Thoái hóa cột sống lưng thường xuất hiện ở vị trí sụn khớp và đĩa đệm. Khi cột sống bị thoái hóa, người bệnh thường bị đau vùng lưng dưới liên tục. Cơn đau tăng khi bạn cúi người, vặn mình hay nâng vác vật nặng.
Hẹp ống sống
Hẹp ống sống là tình trạng ống sống bị thu hẹp, gây chèn ép lên tủy sống hay các rễ thần kinh. Nguyên nhân là do gai xương phát triển, thoái hóa dây chằng khiến dây chằng dày lên và làm hẹp lòng ống sống, thoát vị đĩa đệm, viêm khớp cột sống… Người bệnh thường bị đau tại vùng thắt lưng, đau lan tới chân.
Căng cơ hoặc dây chằng
Thường xuyên nâng vật nặng hoặc cử động chuyển hướng bất ngờ có thể làm căng hệ thống cơ cạnh sống và dây chằng cột sống. Một số trường hợp người bệnh có thể chất kém, tình trạng căng thẳng liên tục ở vùng lưng rất dễ gây ra những cơn đau co thắt lưng.
Loãng xương
Loãng xương là tình trạng xảy ra phổ biến ở nữ giới sau mãn kinh hay người bệnh sử dụng corticoid kéo dài. Bệnh thường diễn ra âm thầm, không có triệu chứng rõ ràng. Các đốt sống thắt lưng có thể bị gãy xẹp do loãng xương, gây đau nhức cho người bệnh.
Viêm tuyến tiền liệt
Viêm tuyến tiền liệt khiến cho cơ quan này bị sưng lên, gây ra các cơn đau thắt lưng ở nam giới.
Gai cột sống
Các gai xương trên các đốt sống lưng có thể cọ sát vào nhau hoặc các phần mô mềm xung quanh gây ra cảm giác đau đớn ở lưng.
Đau thần kinh tọa
Dây thần kinh tọa chạy dọc từ tủy sống xuống vùng mông và mặt sau của chân. Vì vậy, khi phần dây thần kinh tọa này bị chèn ép sẽ gây ra các cơn đau thắt vùng lưng cùng với cảm giác tê bì hoặc nóng rát dọc từ mông xuống bàn chân.
Cong vẹo cột sống
Cong vẹo cột sống là tình trạng cột sống bị cong sang một bên. Tình trạng này làm mất tính bền vững và ổn định của cột sống, có thể xuất hiện ở một hay nhiều vị trí. Trong đó, đau thắt lưng và cứng khớp là những triệu chứng thường gặp nhất. Nguyên nhân gây ra tình trạng này có thể là thoái hóa đĩa đệm, gãy xẹp các đốt sống. Người bệnh thường cảm thấy đau ở vùng lưng hoặc tê chân.
Sinh hoạt sai tư thế
Các tư thế đứng khom lưng, ngồi xổm, nằm cong,… đều có thể là nguyên nhân gây đau lưng cấp.
Các cách giảm đau lưng thông thường
Có rất nhiều cách làm giảm đau lưng, tuy nhiên không phải phương pháp nào cũng có thể điều trị dứt điểm. Cùng tìm hiểu rõ hơn nhé!
- Nghỉ ngơi: Trong trường hợp cơn đau lưng dữ dội và nghiêm trọng, người bệnh cần nằm nghỉ tại chỗ. Nếu cần ngồi dậy hoặc đi lại, bệnh nhân vận động nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga, bơi lội.
- Chườm lạnh và chườm nóng: Đây là cách giảm đau lưng tại nhà đơn giản, phù hợp với triệu chứng đau kèm theo sưng, viêm. Sau khi chườm lạnh, bạn có thể chườm nóng để cột sống được thư giãn. Thế nhưng, dù áp dụng chườm nóng hay lạnh, bạn cũng không nên thực hiện quá 20 phút.
- Mang giày thấp giảm đau lưng: Giày cao gót làm gia tăng áp lực lên cột sống thắt lưng và khiến bạn bị đau lưng. Vì thế phái đẹp nên hạn chế mang giày cao gót mà hãy chọn những đôi giày bệt hay giày thấp (ít hơn 3cm) để di chuyển.
- Vận động nhẹ nhàng: Nằm hay ngồi quá lâu đều không tốt cho cơn đau lưng. Thay vào đó, hãy vận động nhẹ nhàng để giữ cột sống được khỏe mạnh.
- Thư giãn: Đôi lúc cơn đau lưng chỉ đơn giản là do bạn hoạt động quá sức. Vào những lúc này, bạn chỉ cần nghỉ ngơi. Khi thấy cơn đau đã giảm bớt, hãy bắt đầu vận động lại bằng những hoạt động nhẹ nhàng, đơn giản.
- Điều chỉnh tư thế ngủ: Tùy theo tư thế ngủ yêu thích, bạn hãy đặt thêm một chiếc gối dưới chân ở vị trí phù hợp để thư giãn các cơ lưng.
Cách phòng ngừa đau lưng ngay từ sớm
Để phòng ngừa đau lưng, trong lao động cũng như trong sinh hoạt hằng ngày, chúng ta cần lưu ý những điều sau:
- Khi nâng vật nặng: Hãy ngồi ở tư thế xổm sao cho lưng thẳng, đầu ngẩng lên. Khi đứng dậy, hãy dùng chân trụ để nâng vật. Tuyệt đối không cong hay vặn người vì hành động này sẽ khiến cho lưng bị tổn thương.
- Duy trì cân nặng hợp lý: Điều này giúp giảm áp lực lên cột sống, giảm căng thẳng, hạn chế tổn thương tiến triển và giảm độ nhạy cảm của cột sống.
- Chế độ ăn uống: Bạn cần đảm bảo chế độ ăn uống đầy đủ canxi và vitamin D vì những chất này cần thiết cho sức khỏe của xương. Ngoài ra, bạn cũng nên có chế độ ăn uống lành mạnh bởi điều này cũng giúp kiểm soát trọng lượng cơ thể.
- Nệm nằm: Bạn nên có một tấm nệm để giữ cho cột sống của bạn thẳng, đồng thời nâng đỡ trọng lượng của vai và mông. Tấm nệm này nên có độ mềm vừa phải, tức không quá cứng và không quá mềm.
- Đối với nhân viên văn phòng: Luôn giữ tư thế ngồi đúng (ngồi thẳng lưng, bàn làm việc phù hợp với chiều cao để tránh gập người khi làm việc, vị trí ngồi nên có chỗ dựa lưng), đồng thời cần thường xuyên thay đổi tư thế, sau 1 giờ nên đứng lên đi lại và vận động nhẹ nhàng.
- Thường xuyên tập luyện: Hãy dành ít nhất 30 phút mỗi ngày để luyện tập, chú ý các bài tập giúp cơ bụng và cơ lưng khỏe mạnh, đồng thời cũng quan tâm các bài tập cơ ở chân.
Đau lưng là tình trạng rất thường gặp trong xã hội hiện đại, bệnh gây ra những bất tiện không nhỏ trong cuộc sống. Vì vậy, khi cảm thấy tình trạng đau nhức ở lưng diễn ra, bạn cần phải có chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi hợp lý. Ngoài ra, nếu các cơn đau lưng có đi kèm với các triệu chứng khác, bạn cần đến ngay cơ sở y tế hoặc bệnh viện để được chẩn đoán kịp thời.
