Đau thắt lưng là bệnh cấp tính xảy ra đột ngột hoặc cũng có thể là tình trạng mãn tính lâu năm. Nếu không điều trị kịp thời, bệnh sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến hệ cơ xương khớp và cột sống.
Đau thắt lưng là bệnh gì?
Phần lớn những cơn đau thắt lưng là hậu quả của một chấn thương như bong gân, căng cơ… Chấn thương thường do chuyển động đột ngột hoặc tư thế sai khi nâng vác vật nặng. Các cơn đau thắt lưng cấp có thể kéo dài khoảng vài ngày đến vài tuần. Trong khi, đau lưng mạn tính sẽ dài hơn 3 tháng.
Vùng cột sống thắt lưng gồm 5 đốt sống từ L1 – L5 cùng hệ thống cơ, gân, dây chằng bao quanh. Cột sống có nhiệm vụ nâng đỡ, tạo đường cong cho cơ thể, ngoài ra còn là mắt xích quan trọng trong hệ thống truyền tín hiệu của não đến chân, giúp chúng ta dễ dàng thực hiện những động tác di chuyển như bước lùi, bước tiến, bước sang phải, bước sang trái…
Nguyên nhân gây đau thắt lưng
Đau vùng thắt lưng do nguyên nhân tại chỗ
- Do căng dãn dây chằng quá mức hoặc co thắt cơ đột ngột khi vận động quá mạnh, vận động sai tư thế hoặc chơi thể thao không khởi động kỹ.
- Thoái hóa cột sống thắt lưng.
- Thoát vị đĩa đệm cột sống thắt lưng.
- Viêm cột sống dính khớp.
- Chấn thương cột sống.
- Lao cột sống.
- Trượt đốt sống.
- Vẹo cột sống.
Đau thắt lưng do nguyên nhân toàn thân
- Loãng xương.
- Viêm khớp hạng thấp.
- Ung thư cột sống nguyên phát hoặc thứ phát.
- Bệnh lý thận: Sỏi thận, thận đa nang,…
- Đa u thủy xương.
- Bệnh nhiễm virus: Sốt siêu vi, sốt xuất huyết.
Yếu tố nguy cơ
- Tuổi tác: Người trên 30 tuổi thường bị đau lưng nhiều hơn. Khi các đĩa đệm bị suy yếu và mòn theo tuổi tác có thể gây đau và cứng lưng.
- Cân nặng: Người thừa cân, béo phì thường dễ bị đau lưng hơn. Trọng lượng dư thừa có thể gây áp lực lớn lên các khớp và đĩa đệm.
- Sức khỏe tổng thể: Cơ bụng suy yếu không thể hỗ trợ tốt cho cột sống, có thể dẫn tới tình trạng căng cơ lưng, bong gân. Người hút thuốc, lạm dụng rượu bia, lối sống lười vận động có nguy cơ cao bị đau lưng.
- Nghề nghiệp: Những công việc yêu cầu phải nâng vác vật nặng nhiều có thể làm tăng nguy cơ chấn thương lưng.
- Bệnh lý: Người có tiền sử gia đình bị viêm khớp và một số loại ung thư có nguy cơ bị đau lưng dưới.
- Sức khỏe tinh thần: Đau lưng có thể do trầm cảm và căng thẳng kéo dài.
Biến chứng đau thắt lưng
Tình trạng đau thắt lưng không thể nào tự khỏi, bệnh có thể biến mất ở một thời điểm nhưng có thể tái diễn liên tục. Nếu để các cơn đau thắt lưng dưới kéo dài có thể gây ra biến chứng sau:
- Đau thắt lưng gây khó ngủ, về lâu dài sẽ dẫn đến mất tập trung, trí nhớ kém.
- Nguy cơ suy giảm ham muốn tình dục, ảnh hưởng tình cảm của các cặp đôi.
- Đau thắt lưng có thể gây ra tình trạng tê bì hoặc mất cảm giác ở chi dưới, dẫn đến teo cơ.
- Rơi vào tình trạng bại liệt, không thể di chuyển được, mất khả năng vận động.
- Các hệ thần kinh bị tác động, chèn ép gây rối loạn, mất kiểm soát đi tiểu.
Phương pháp chẩn đoán bệnh
Khi thăm khám, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh tật, các triệu chứng hiện tại, mức độ và tần suất cơn đau xảy ra. Đối với một số trường hợp đặc biệt (đau thắt lưng do chấn thương, đau trong thời gian dài…), bác sĩ có thể chỉ định người bệnh thực hiện một số xét nghiệm như:
- Chụp X-quang: Cho thấy được sự liên kết của xương và giúp phát hiện các dấu hiệu bất thường như viêm, gãy xương.
- Chụp MRI hoặc CT: Qua kết quả MRI hoặc CT, bác sĩ có thể phát hiện các vấn đề ở mô, cơ, dây thần kinh, mạch máu, dây chằng, xương…
- Điện cơ: Xét nghiệm giúp đo xung điện do các dây thần kinh tạo ra, từ đó phát hiện tình trạng chèn ép dây thần kinh do thoát vị đĩa đệm hoặc hẹp ống sống…
Phương pháp điều trị đau thắt lưng
Chăm sóc tại nhà
Khi bạn cảm thấy đau cơ lưng bên trái, việc đầu tiên bạn cần làm là hiểu rõ cách tự chăm sóc bản thân, chẳng hạn như:
- Nghỉ ngơi nhiều và cố gắng thả lỏng cơ thể trong 1 – 2 ngày.
- Hạn chế tối đa những hoạt động cần nhiều sức lực, tránh để cơn đau của bạn trở nên nghiêm trọng hơn.
- Chườm nóng hay tắm nước ấm và massage thường xuyên để thư giãn cơ lưng bị căng cứng.
- Thực hiện những bài tập hỗ trợ điều trị đau lưng theo hướng dẫn từ bác sĩ giúp đẩy nhanh quá trình hồi phục, ngăn ngừa cơn đau tái phát hiệu quả.
Điều trị Vật lý trị liệu
Hồng ngoại, quấn nóng paraffin, điện xung giảm đau, siêu âm, sóng ngắn, xoa bóp, kéo giãn cột sống, tập vận động cột sống.
Phẩu thuật
Nếu những phương pháp trên không mang lại hiệu quả sau 6 – 12 tuần điều trị, bạn sẽ phải dùng đến biện pháp cuối cùng là phẫu thuật. Hiện nay, cùng sự phát triển của y học và khoa ngoại thần kinh, đa số bệnh nhân thực hiện phẫu thuật đều có thể cải thiện tình trạng đau mỏi vùng thắt lưng khá tốt.
Cách phòng ngừa đau nhức thắt lưng
Để ngăn ngừa tình trạng đau ngang thắt lưng, bạn có thể chủ động thực hiện những biện pháp như sau
- Lưu ý tư thế trong sinh hoạt hàng ngày: khi đứng, ngồi, ngủ, bê vật nặng, tập thể dục hợp lý. Không chọn những tư thế dồn quá nhiều lực xuống vùng thắt lưng.
- Thay đổi tư thế, thư giãn sau khi đứng, ngồi quá lâu.
- Thường xuyên vận động, tập thể dục.
- Tích cực điều trị các bệnh liên quan (nếu có) để giảm triệu chứng đau vùng thắt lưng.
- Tránh mang giày cao gót. Khi đi giày cao gót, cơ thể luôn bị ngả về phía trước, giảm phần cong ở phía dưới lưng. Lâu dài, tình trạng nhức mỏi lưng sẽ xuất hiện vì hệ cơ làm việc quá sức.
- Không hút thuốc lá hay sử dụng chất gây nghiện. Nicotin có trong thuốc lá là tác nhân gây thoát vị địa đệm cột sống và làm giảm lưu lượng máu.
Đau thắt lưng thường thuyên giảm khi được chăm sóc tại nhà đúng cách. Tuy nhiên, nếu cơn đau vẫn không cải thiện ngay cả khi đã áp dụng các biện pháp chăm sóc tại nhà, người bệnh nên nhanh chóng đi khám để được chẩn đoán và có hướng xử lý kịp thời, ngăn ngừa bệnh tiến triển nghiêm trọng.
