Đau vai là một trong những triệu chứng phổ biến mà ai cũng có thể gặp phải. Tùy thuộc vào từng nguyên nhân mà cơn đau biểu hiện mức độ khác nhau, đa phần đều gây khó chịu và ảnh hưởng đến khả năng vận động của người bệnh.
Cấu tạo của vai
Vai là một khớp cầu, bao gồm 3 xương chính: Xương cánh tay, xương đòn và xương bả vai. Những xương này được lót bằng một lớp sụn. Cấu tạo của vai còn có sự tham gia của 2 khớp chính là khớp ức đòn và khớp cùng đòn, còn gọi là các khớp vai. Đây là 2 khớp linh hoạt nhất trong số các khớp của cơ thể. Nó giúp vai có thể di chuyển ra trước và sau, cho phép cánh tay có thể cử động tròn và vươn dài.
Đau vai là bệnh gì?
Đau vai là tình trạng đau nhức ở vùng vai. Đây là hiện tượng rất phổ biến trong cộng đồng, ước tính có khoảng 20% dân số từng bị đau vai trong suốt cuộc đời. Do các thói quen hằng ngày hoặc chấn thương trong sinh hoạt và lao động có thể khiến vai bị tổn thương, dẫn đến đau cơ vai.
Tình trạng vai đau nhức ở người trẻ thường nhiều khả năng do tai nạn hoặc chấn thương. Tuy nhiên, càng lớn tuổi, sự hao mòn tự nhiên xảy ra ở khớp vai và gân cổ tay quay. Điều này khiến cơn đau trở nên dai dẳng theo thời gian. Tuy nhiên, nếu được điều trị thích hợp, tình trạng đau sẽ được cải thiện và bạn có thể quay trở lại làm những việc mình yêu thích.
Nguyên nhân gây ra tình trạng đau vai
Đau khớp vai thường bị gây ra bởi nhiều nguyên nhân khác nhau. Nếu không điều trị tận gốc, các cơn đau là ảnh hưởng nhiều đến sức khỏe người bệnh, bệnh nhân mệt mỏi, suy nhược, ảnh hưởng nghiêm trọng đến chất lượng cuộc sống. Để chữa tận gốc chứng đau vai, việc chẩn đoán chính xác nguyên nhân và lựa chọn giải pháp điều trị hiệu quả là rất quan trọng.
Chấn thương
Chấn thương ở vùng vai thường xảy ra khi tham gia các hoạt động thể dục thể thao, nhất là các bộ môn đòi hỏi sự vận động nhiều lặp đi lặp lại từ cử động tay như bóng chuyền, cầu lông, bơi lội và cử tạ. Bên cạnh đó, chấn thương vai có thể xảy ra khi bạn làm các việc như phơi đồ, giặt quần áo, với tay quá cao.
Thoái hóa khớp vai
Khớp vai là một trong những khớp quan trọng của cơ thể và thường xuyên phải cử động, khớp vai dễ bị thoái hóa nhất do hậu quả của việc sụn khớp bị bào mòn kéo theo những hư tổn ở phần xương dưới sụn làm cho các đầu xương bả vai không còn được bảo vệ, cọ xát vào nhau gây đau đớn khi cử động. Quá trình này kéo dài mất đi lớp đệm tự nhiên là sụn và xương dưới sụn, sụn thoái hóa khiến cho xương cọ xát vào nhau làm xơ hóa xương dưới sụn, tạo gai xương và hốc xương dưới sụn gây sưng đau, cứng khớp.
Viêm khớp quanh vai
Viêm khớp quanh vai là hiện tượng phần khớp ở sụn, xương khớp bị tổn thương gây đau nhức. Nếu tình trạng viêm nhẹ, bệnh nhân sẽ cảm thấy đau vài lần nhưng rồi tự dứt hẳn; trong trường hợp nặng, cơn đau sẽ lan tỏa xuống bả vai, cánh tay, mu bàn tay và xương tay. Theo các chuyên gia về xương khớp, nếu không điều trị dứt điểm, viêm quanh khớp vai có thể dẫn đến những cơn đau khớp kéo dài, gây nên các biến chứng về hệ xương, khớp vai bị yếu và teo dần khiến người bệnh mất dần khả năng vận động cánh tay về sau.
Rách cơ chóp xoay vai
Rách cơ chóp xoay vai hay rách cơ quay khớp vai là hiện tượng các cơ quay của khớp vai bị rách một phần hay toàn phần. Đây là bệnh lý phổ biến ở khớp vai, giống như một cỗ máy khi đã vận hành quá lâu sẽ khiến các gân cơ chóp xoay đến bị mài mòn, dẫn đến hiện tượng chóp xoay bị rách/đứt.
Trật khớp vai
Trật khớp vai là chấn thương khớp phổ biến nhất, chiếm khoảng 50-60% tỷ lệ trật khớp. Khi bị trật vai, người bệnh sẽ xuất cơn đau, biên độ vận động khớp vai giảm hoặc mất hoàn toàn, không cử động được. Cánh tay biến dạng so với vai ở trạng thái bình thường, xoay ra ngoài từ 30-40 độ. Cơn đau trở nên dữ dội khi các khối cơ bắp bị co thắt. Hoàn toàn có thể nhìn thấy rõ hình dạng của vai bị trật bằng mắt thường. Các vết bầm xuất hiện và có cảm giác vai bị tê, yếu.
Đông cứng khớp
Viêm quanh khớp vai thể đông cứng hay dính bao khớp là nguyên nhân gây đau và cứng bên trong khớp, càng ngày khớp càng trở nên khó vận động. Cứng khớp vai chiếm khoảng 2% các tổn thương ở vai, thường thấy ở tuổi từ 40-60, nữ nhiều hơn nam.
Một vài yếu tố nguy cơ làm tăng tỷ lệ bị vai đông cứng, đặc biệt là ở bệnh nhân đái tháo đường (10-20%). Một số bệnh lý liên quan khác có thể kể đến: cường giáp, nhược giáp, bệnh Parkinson, bệnh tim.
Ngoài ra, khớp vai đông cứng có thể phát triển sau phẫu thuật, chấn thương hoặc sau những tổn thương khác do cánh tay bị bất động trong khoảng thời gian dài.
Cột sống cổ và ngực trên
Các bệnh lý dây thần kinh liên quan ở cổ và ngực trên cũng có thể là nguồn gốc của của các cơn đau ở vai. Cơn đau thường xuất phát từ cổ, kéo dài đến lưng trên và lan xuống phía sau khớp vai hoặc ra phía trên ngoài cánh tay.
Những triệu chứng thường gặp
Triệu chứng đau vai ở mỗi người là khác nhau, tuy nhiên phổ biến nhất là:
- Các cơn đau vai phải hoặc trái xuất hiện với mức độ đau ngày càng tăng dần, có thể kéo dài dai dẳng.
- Đau tăng khi vận động mạnh, thường là vào lúc chiều tối hoặc sáng sớm khi vừa ngủ dậy.
- Kèm theo triệu chứng cứng cơ vai, làm hạn chế cử động vai và cánh tay (các hoạt động nhún vai, đưa tay lên cao hoặc ra phía sau được thực hiện rất khó khăn).
- Khi ngủ, không thể nằm nghiêng qua phía bên vai bị đau nhức, thậm chí ngay cả khi nằm ngửa cũng có thể dẫn tới cơn đau, lâu ngày khiến người bệnh mất ngủ, mệt mỏi, suy nhược cơ thể.
Phương pháp điều trị đau vai
Một số cơn đau nhẹ có thể được điều trị tại nhà. Bệnh nhân có thể chườm vai trong 15-20 phút với tần suất 3-4 lần/ngày giúp giảm đau. Để vai nghỉ ngơi trong vài ngày trước khi trở lại hoạt động bình thường và tránh bất kỳ cử động nào có thể gây đau, hạn chế làm việc hoặc hoạt động trên cao để khớp vai có thể phục hồi và ít tổn thương.
Những cơn đau nặng hơn cần có sự chẩn đoán và can thiệp của người có chuyên môn cùng biện pháp chuyên sâu khác. Tùy theo trường hợp người bệnh có thể được chỉ định dùng thuốc, tập vật lý trị liệu hoặc phẫu thuật.
Bác sĩ có thể kê thuốc kháng viêm không phải steroid (NSAIDS) để giúp giảm triệu chứng đau. Các bài tập vật lý trị liệu cũng có thể giúp cải thiện dần khả năng và phạm vi cử động vai. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề xuất tiến hành can thiệp ngoại khoa như phẫu thuật nội soi khớp vai.
Phẫu thuật nội soi khớp vai được thực hiện bằng cách đưa một ống dài, mảnh có gắn ống nội soi ở đầu vào vùng vai để khảo sát toàn bộ khớp vai. Sau đó, bác sĩ phẫu thuật có thể rạch các vết rạch nhỏ để điều trị vấn đề ở khớp vai. Hãy trao đổi với bác sĩ về những vấn đề và lo lắng của bạn trước khi tiến hành phẫu thuật.
Phương pháp phòng ngừa đau vai hiệu quả
Dưới đây là một số cách đơn giản có thể giúp phòng ngừa bệnh lý liên quan xương khớp vai, cụ thể:
- Trước khi chơi thể thao, cần khởi động kỹ càng, giúp các cơ, gân và dây chằng khớp vai trở nên linh hoạt hơn, tránh các tổn thương không đáng có.
- Không nhấc vật nặng đột ngột hoặc trong tư thế chưa thoải mái.
- Chế độ dinh dưỡng giàu protein (các loại thịt, cá, trứng, sữa, các loại đậu…), canxi (hải sản có vỏ, sữa, đậu phụ…) và vitamin D (cá hồi, cá ngừ, nấm, trứng…) để duy trì cơ, xương, khớp và dây chằng khỏe mạnh.
- Thường xuyên luyện tập thể dục, thực hiện các bài tập vai nhẹ nhàng. Lưu ý, không tập luyện quá sức và kéo dài.
- Tầm soát sức khỏe định kỳ, để bảo vệ và phòng tránh bệnh lý kịp thời, đồng thời lắng nghe tư vấn của bác sĩ để hệ xương khớp thêm linh hoạt.
Đau vai là một hiện tượng khá phổ biến ở mọi người. Tuy nhiên, nó có thể là triệu chứng của một bệnh lý hoặc chấn thương vai nào đó mà người bệnh rất khó nhận ra. Khi phát hiện sự bất thường và dai dẳng của các cơn đau ở vai, hãy đến ngay các cơ quan y tế hoặc bệnh viện để được chẩn đoán và điều trị kịp thời.
