Thiết lập chế độ ăn uống lành mạnh và dinh dưỡng trong quá trình điều trị HIV sẽ giúp bệnh nhân tăng cường hệ miễn dịch, đồng thời đẩy lùi nguy cơ mắc các biến chứng do virus HIV gây ra.
Dinh dưỡng và HIV / AIDS
Nếu bạn dương tính với HIV, chế độ dinh dưỡng tốt có thể có một số lợi ích. Nó có thể:
- Cải thiện chất lượng cuộc sống tổng thể của bạn bằng cách cung cấp các chất dinh dưỡng mà cơ thể bạn cần.
- Giữ cho hệ thống miễn dịch của bạn mạnh hơn để bạn có thể chống lại bệnh tật tốt hơn.
- Giúp quản lý các triệu chứng và biến chứng của HIV.
- Xử lý thuốc và giúp kiểm soát các tác dụng phụ của chúng.
Các nguyên tắc cơ bản về ăn uống lành mạnh cũng sẽ giúp ích cho bạn nếu bạn có HIV dương tính. Những nguyên tắc này bao gồm:
- Ăn một chế độ ăn nhiều rau, trái cây, ngũ cốc nguyên hạt và các loại đậu.
- Chọn nguồn protein nạc, ít chất béo.
- Hạn chế đồ ngọt, nước ngọt và thức ăn có thêm đường.
- Bao gồm protein, carbohydrate và một chút chất béo tốt trong tất cả các bữa ăn chính và đồ ăn nhẹ.
Dinh dưỡng cho bệnh nhân trong điều trị HIV
Với những người đang mắc căn bệnh thế kỷ này, việc lựa chọn cho mình một chế độ dinh dưỡng hợp lý là rất cần thiết.
Theo đó, chế độ dinh dưỡng cho người HIV cần thêm khoảng 10 – 50% nhu cầu năng lượng so với người không bị HIV. Tuy nhiên, tùy vào mức độ, giai đoạn của bệnh; lứa tuổi nhiễm bệnh để thiết lập dinh dưỡng HIV cho người nhiễm bệnh.
Nhu cầu dinh dưỡng cho bệnh nhân trong điều trị nhiễm HIV
- Chế độ dinh dưỡng HIV giai đoạn chưa có triệu chứng: Tăng 10% nhu cầu năng lượng so với người không nhiễm HIV cùng tuổi, giới tính.
- Chế độ dinh dưỡng HIV giai đoạn có triệu chứng: Cần tăng 20-30% nhu cầu năng lượng so với người không nhiễm HIV cùng tuổi, giới.
- Chế độ dinh dưỡng cho người lớn nhiễm HIV có triệu chứng và có mắc nhiễm trùng cơ hội: Tăng thêm 50% nhu cầu năng lượng so với người không bị nhiễm HIV cùng tuổi, giới.
- Trẻ em bị nhiễm HIV: Chưa có triệu chứng tăng 10% năng lượng; có triệu chứng tăng 20%–30% năng lượng; nếu có dấu hiệu sút cân thì tăng 50% nhu cầu năng lượng so với trẻ không bị nhiễm HIV cùng tuổi và giới.
Cân bằng giữa các dạng thức ăn
Các dạng thức ăn tinh bột
- Người bị HIV bổ sung thêm gạo nguyên vỏ, bánh mì, khoai mì, ngũ cốc, chuối xanh, hạt kê, bột ngô, khoai tây, mì sợi, gạo… vì dạng thức ăn tinh bột chiếm khoảng một phần ba lượng thức ăn mỗi ngày. Chúng cung cấp carbohydrate để chuyển hóa thành năng lượng cũng như các khoáng chất, vitamin và chất xơ nuôi cơ thể.
Trái cây và rau xanh
- Chúng cung cấp các vitamin, khoáng chất và chất xơ. Hãy cố gắng ăn tối thiểu năm khẩu phần trái cây hoặc rau mỗi ngày vì chúng có thể giúp ngăn ngừa ung thư và bệnh tim mạch.
Chất béo
- Chất béo là một thành phần cần thiết trong chế độ dinh dưỡng HIV đối với trường hợp không bị tiêu chảy, kém hấp thu mỡ. Ăn các chất béo như chất béo trong dầu cá, các loại hạt, quả bơ, dầu ô liu và dầu thực vật. Các chất béo có trong thịt, phô mai, bơ , thực phẩm chế biến sẵn có thể làm tăng cholesterol, do đó chỉ nên ăn một lượng nhỏ.
Vitamin và chất khoáng
- Các vitamin và chất khoáng đóng vai trò quan trọng đối với tăng cường khả năng miễn dịch cho người nhiễm HIV nên đây là nhóm cần thiết đối với dinh dưỡng HIV cho người bệnh.
- Cung cấp đủ các vitamin và chất khoáng này có thể giúp người nhiễm HIV làm chậm quá trình tiến triển của bệnh.
- Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh sẽ giúp bạn đối phó với HIV và cải thiện hệ miễn dịch của mình. Đừng quên kết hợp việc ăn uống với các chương trình tập thể dục để tối đa hóa hiệu quả của cả hai.
Chế biến thức ăn và đồ uống an toàn
Hãy đảm bảo rằng các loại thức ăn mà người bệnh ăn hoặc chế biến là thật sự an toàn bởi hệ thống miễn dịch của những người nhiễm HIV rất yếu. Các vi trùng có thể dễ dàng xâm nhập cơ thể từ các nguồn thức ăn và chế biến không sạch. Do vậy, khi chế biến thức ăn cần lưu ý:
- Rửa tay thật kỹ ttrước khi chế biến thức ăn và trước khi ăn.
- Thường xuyên lau chùi nơi nấu ăn và bàn ghế bằng xà phòng và nước sạch.
- Dùng nước sạch để nấu ăn và để uống.
- Rửa tất cả rau, hoa quả bằng nước sạch. Bạn có thể pha một ít muối vào để làm sạch.
- Ăn chín uống sôi. Không nên ăn sống, ăn tái vì dễ bị nhiễm trùng đường tiêu hóa.
- Không để ruồi và các động vật khác chạm vào thức ăn.
- Không ăn thức ăn thừa từ các buổi tối trước, trừ khi nó được bảo quản ở nơi sạch và mát.
- Tránh những thức ăn hoặc đồ uống gây đau dạ dày và gây tiêu chảy, gồm cả trà đặc và cà phê…
Mẹo ăn uống khắc phục các triệu chứng trong HIV
Cơ thể của bạn có thể có nhiều phản ứng khác nhau với HIV và bạn cũng có thể gặp các tác dụng phụ do thuốc. Dưới đây là mẹo để đối phó với một số vấn đề phổ biến nhất:
Khi bị buồn nôn và ói mửa
- Hãy thử những món ăn nhạt nhẽo, ít chất béo, chẳng hạn như mì ống đơn giản, trái cây đóng hộp hoặc nước dùng bình thường.
- Ăn các bữa nhỏ sau mỗi 1-2 giờ.
- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ hoặc cay, hoặc thức ăn có mùi mạnh.
- Uống trà gừng hoặc bia gừng.
- Ăn nhiều thức ăn lạnh và ít thức ăn nóng.
- Nghỉ ngơi giữa các bữa ăn, nhưng không nằm thẳng.
- Hỏi bác sĩ về các loại thuốc trị buồn nôn.
Khi bị bệnh tiêu chảy
- Uống nhiều chất lỏng hơn bình thường. Hãy thử nước trái cây pha loãng hoặc Gatorade.
- Hạn chế sữa và đồ uống có đường hoặc chứa caffein.
- Ăn chậm và thường xuyên hơn.
- Tránh thức ăn nhiều dầu mỡ.
- Hãy thử ăn kiêng (chuối, cơm, sốt táo và bánh mì nướng) trong một thời gian ngắn.
- Thay vì các sản phẩm tươi sống, hãy thử các loại rau nấu chín kỹ hoặc đóng hộp.
- Hãy thử bổ sung canxi cacbonat hoặc bổ sung chất xơ như bánh xốp.
Khi bị chán ăn
- Thể dục để giúp kích thích sự thèm ăn của bạn.
- Không uống quá nhiều ngay trước bữa ăn.
- Ăn cùng gia đình hoặc bạn bè, làm cho bữa ăn hấp dẫn nhất có thể.
- Hãy thử các bữa ăn nhỏ hơn và thường xuyên hơn.
- Bao gồm nhiều loại kết cấu, hình dạng và màu sắc.
- Hỏi bác sĩ về các loại thuốc kích thích sự thèm ăn.
Khi bị giảm cân quá nhiều
- Bao gồm nhiều protein, carbohydrate và chất béo hơn trong chế độ ăn uống của bạn.
- Dùng kem hoặc một nửa rưỡi đối với ngũ cốc. Thêm kem vào món tráng miệng.
- Ăn trái cây khô hoặc các loại hạt để ăn nhẹ.
- Hỏi bác sĩ về các loại thuốc kích thích sự thèm ăn và điều trị chứng buồn nôn.
Bị các vấn đề về miệng và nuốt
- Ăn thức ăn mềm như sữa chua hoặc khoai tây nghiền.
- Tránh rau sống; nấu chúng thay thế.
- Chọn trái cây mềm hơn, chẳng hạn như chuối hoặc lê.
- Tránh xa các loại thực phẩm có tính axit, chẳng hạn như cam, chanh và cà chua.
- Hãy đến gặp bác sĩ để đảm bảo rằng bạn không bị nhiễm trùng cơ hội hoặc cần làm thêm xét nghiệm chẩn đoán.
Chế độ dinh dưỡng trong điều trị HIV là một vấn đề mà bạn cần đặc biệt chú ý. Bởi cải thiện chế độ ăn uống có thể cải thiện sức khỏe và cảm giác của bệnh và các triệu chứng của bệnh gây ra.
