Diazepam

Mô tả dược liệu

• Diazepam là một thuốc hướng thần thuộc nhóm 1,4 benzodiazepin, có tác dụng rõ rệt làm giảm căng thẳng, kích động, lo âu, an thần, gây ngủ.

Công năng chủ trị

• Diazepam được sử dụng trong những trạng thái lo âu, kích động, mất ngủ.
• Trong trường hợp trầm cảm có kèm trạng thái lo âu, kích động, mất ngủ, có thể dùng diazepam cùng với các thuốc chống trầm cảm.
• Sảng rượu cấp, các bệnh tiền sảng và hội chứng cai rượu cấp.
• Co cứng cơ do não hoặc do thần kinh ngoại vi.
• Co giật do sốt cao, trạng thái động kinh, co giật do ngộ độc thuốc.
• Tiền mê trước khi phẫu thuật.

Liều dùng và cách dùng

Diazepam có thể dùng đường uống, đường trực tràng (viên đạn, dung dịch, gel), tiêm bắp hoặc tiêm hoặc truyền tĩnh mạch. Tiêm tĩnh mạch nên tiêm chậm, tốc độ không quá 1 ml (5 mg)/phút. Khi phải điều trị liên tục, để tránh nghiện thuốc nên dùng thuốc ở liều thấp nhất có hiệu quả và thời gian dùng không nên kéo dài quá 15 – 20 ngày.

Lo âu nặng

• Uống: Người lớn 2 mg/lần, 3 lần/ngày, có thể tăng liều tới tối đa 30 mg/ngày
• Trẻ em trên 6 tháng tuổi dùng tới 10 mg/ngày. Dung dịch trực tràng: 500 microgam/kg thể trọng, có thể dùng nhắc lại sau 12 giờ. Đạn trực tràng: 10 – 30 mg. Tiêm bắp, tĩnh mạch: Tối đa 10 mg nhắc lại sau 4 giờ nếu cần.

Mất ngủ kèm lo âu

• Người lớn 5 – 15 mg, tối đa 30 mg; trẻ em 1 – 5 mg uống trước khi đi ngủ.

Tiền mê, an dịu trong các thủ thuật

• Uống 5 – 15 mg. Dung dịch trực tràng 10 mg. Tiêm tĩnh mạch 100 – 200 microgam/kg thể trọng.

Động kinh các loại

• Uống 2 – 60 mg/ngày, chia nhiều lần. Gel trực tràng 200 – 500 microgam/kg thể trọng tùy thuộc vào tuổi, có thể dùng nhắc lại sau 4 – 12 giờ nếu cần

Trạng thái động kinh, co giật do sốt cao, co giật do ngộ độc thuốc

• Dùng dung dịch trực tràng, người lớn và trẻ em trên 10 kg: 500 microgam/kg thể trọng, có thể dùng nhắc lại cách 12 giờ/lần (dạng thuốc đạn trực tràng hấp thu chậm nên không thích hợp). Nếu không kiểm soát được co giật ở liều đầu tiên có thể lựa chọn thuốc chống động kinh khác. Đường tiêm tĩnh mạch 10 – 20 mg, dùng nhắc lại sau 30 – 60 phút nếu cần. Trẻ em: 200 – 300 microgam/kg thể trọng.

Co thắt cơ

• Uống 2 – 15 mg, trường hợp nặng có thể tăng liều: Bại não người lớn có thể dùng tới 60 mg và trẻ em tới 40 mg. Tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch 10 mg, dùng nhắc lại sau 4 giờ nếu cần.

Co giật do uốn ván

• Người lớn và trẻ em 100 – 300 microgam/kg, tiêm tĩnh mạch cứ 1 – 4 giờ tiêm một lần hoặc truyền tĩnh mạch 3 – 10 mg/kg/24giờ. Dung dịch trực tràng 500 microgam/kg, dùng nhắc lại cách 12 giờ/lần.

Hội chứng cai rượu

• Uống 5 – 20 mg, nhắc lại sau 2 – 4 giờ nếu thấy cần (hoặc ngày đầu 10 mg/lần, 3 – 4 lần/ngày, sau đó giảm xuống 5 mg, 3 – 4 lần/ngày). Trường hợp nặng, dùng đường tiêm bắp hoặc tĩnh mạch 10 – 20 mg.

Kiêng kỵ

Tương tác thuốc

• Diazepam làm tăng ức chế hô hấp, an thần, ức chế tim mạch của các thuốc ức chế thần kinh trung ương và tâm thần: Thuốc giảm đau Opioid, chống trầm cảm, kháng Histamin, chống rối loạn tâm thần, gây mê, an thần gây ngủ khác và rượu, vì vậy nên thận trọng khi sử dụng đồng thời Diazepam với các loại thuốc này. Đặc biệt khi dùng Diazepam cùng thuốc giảm đau Opioid (Morphin) có thể gây ức chế hô hấp nặng vì vậy liều của Diazepam phải giảm ít nhất 1/3 và tăng dần từng lượng nhỏ. Cimetidin và Ciprofloxacin giảm độ thanh thải của Diazepam, do đó làm tăng nồng độ Diazepam trong huyết tương.
• Isoniazid làm tăng thời gian bán thải của Diazepam từ 34 – 45 giờ. Thuốc tránh thai và Omeprazol có thể làm tăng tác dụng của Diazepam.
• Cafein làm giảm tác dụng an thần của Diazepam.

Tương kỵ

• Không nên trộn hoặc pha loãng Diazepam với các dung dịch khác hoặc thuốc khác trong bơm tiêm hoặc trong chai dịch truyền.

Chú ý

• Thận trọng với người bệnh giảm chức năng gan, thận, bệnh phổi mạn tính, bệnh Glaucom góc đóng hoặc tổn thương thực thể não, xơ cứng động mạch. Nghiện thuốc ít xảy ra khi sử dụng Diazepam trong thời gian ngắn. Triệu chứng cai thuốc cũng có thể xảy ra với người bệnh dùng liều điều trị thông thường và trong thời gian ngắn, có thể có di chứng về tâm sinh lý bao gồm cả trầm cảm.Với người bệnh điều trị dài ngày các triệu chứng trên hay xảy ra hơn.
• Cũng như với các Benzodiazepin khác, cần rất thận trọng khi dùng Diazepam điều trị cho người bệnh bị rối loạn nhân cách.
• Diazepam làm giảm khả năng tập trung lái xe và vận hành máy móc và tăng tác dụng của rượu, vì vậy cần rất thận trọng khi lái xe và vận hành máy móc.

Bảo quản

• Bảo quản tránh ánh sáng, ở nhiệt độ bằng hoặc dưới 25 ^oC. Không để ở nhiệt độ đóng băng (vì Diazepam có thể bị kết tinh).