Vitamin B6 (Pyridoxine) Công dụng, Liều lượng, Tác dụng phụ & Cảnh báo

Thông tin này không áp dụng cho tất cả các quốc gia. Vui lòng tham khảo thông tin kê toa lưu hành tại Việt Nam.

Mô tả thuốc

Pyridoxine là dạng 4-methanol của vitamin B6, một loại vitamin tan trong nước quan trọng có tự nhiên trong nhiều loại thực phẩm. Như phân loại của nó như một loại vitamin, Vitamin B6 (và pyridoxine) là các chất dinh dưỡng thiết yếu cần thiết cho hoạt động bình thường của nhiều hệ thống sinh học trong cơ thể. Trong khi nhiều thực vật và vi sinh vật có thể tổng hợp pyridoxine thông qua các quá trình sinh học nội sinh, động vật phải nhận pyridoxine thông qua chế độ ăn uống của chúng.

Cụ thể hơn, pyridoxine được chuyển hóa thành pyridoxal 5-phosphate trong cơ thể, là một coenzyme quan trọng để tổng hợp axit amin, chất dẫn truyền thần kinh (serotonin, norepinephrine), sphingolipid và axit aminolevulinic. Điều quan trọng cần lưu ý là Vitamin B6 là thuật ngữ chung cho một nhóm ba hợp chất có liên quan, pyridoxine, pyridoxal và pyridoxamine, và các dẫn xuất phosphoryl hóa của chúng, pyridoxine 5′-phosphate, pyridoxal 5′-phosphate và pyridoxamine 5′-phosphate. Mặc dù về mặt kỹ thuật, tất cả sáu hợp chất này nên được gọi là vitamin B6.

Vitamin B6, chủ yếu ở dạng coenzyme hoạt tính sinh học của nó ở dạng pyridoxal 5′-phosphate, tham gia vào một loạt các phản ứng sinh hóa, bao gồm chuyển hóa các axit amin và glycogen, tổng hợp axit nucleic, hemogloblin, sphingomyelin và các sphingolipid khác, và tổng hợp chất dẫn truyền thần kinh serotonin, dopamine, norepinephrine và axit gamma-aminobutyric (GABA)

Pyridoxine được sử dụng trong y tế để điều trị thiếu hụt vitamin B6 và dự phòng bệnh thần kinh ngoại biên do isoniazid (do cơ chế hoạt động của Isoniazid ức chế cạnh tranh hoạt động của pyridoxine trong các chức năng chuyển hóa nêu trên). Nó cũng được sử dụng kết hợp với Doxylamine (như sản phẩm bán sẵn trên thị trường là Diclectin) để điều trị buồn nôn và nôn trong thai kỳ.

Dạng dùng và hàm lượng

Viên nén: 10 mg, 25 mg, 50 mg, 100 mg, 250 mg, 500 mg.
Viên nén tác dụng kéo dài: 100 mg, 200 mg, 500 mg.
Viên nang tác dụng kéo dài: 150 mg.
Hỗn dịch uống: 200 mg/5 ml (120 ml).
Thuốc tiêm: 100 mg/ml.

Công dụng (Chỉ định)

Phòng và điều trị thiếu hụt vitamin B6.

Điều trị hội chứng lệ thuộc pyridoxin di truyền ở trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ.

Phòng và điều trị nhiễm độc thần kinh do dùng các thuốc khác như isoniazid, hydralazin, ethionamid hoặc capecitabin.

Điều trị ngộ độc cấp tính (hôn mê, co giật) do sử dụng quá liều isoniazid, hydralazin, cycloserin, ngộ độc nấm thuộc chi Gyromitra có độc chất Gyromitrin.

Thiếu máu nguyên bào sắt di truyền.

Điều trị rối loạn chuyển hóa: Điều trị tăng acid oxalic trong nước tiểu nguyên phát, homocystin niệu nguyên phát, cystathionin niệu nguyên phát hoặc nước tiểu có acid xanthurenic.

Liều dùng

Tuy trước đây pyridoxin được coi là không độc, ngay cả với liều cao, nhưng hiện nay cho thấy dùng liều cao lâu dài (thí dụ 2 g/ngày) để điều trị một số bệnh có thể gây các tác dụng độc thần kinh, nên cần cân nhắc lợi hại.

Nhu cầu cung cấp hàng ngày pyridoxin được khuyến cáo (đối với người bình thường khỏe mạnh)

Trẻ < 6 tháng tuổi: 0,1 mg (0,01 mg/kg)/ngày.
6 – 12 tháng tuổi: 0,3 mg (0,03 mg/kg)/ngày.
1 – 3, 4 – 8 hoặc 9 – 13 tuổi: Theo thứ tự: 0,5 ; 0,6 hoặc 1 mg/ngày. 14 – 19 tuổi: Nam: 1,3 mg/ngày, nữ: 1,2 mg/ngày.
20 – 50 tuổi: Nam, nữ: 1,3 mg/ngày.
> 50 tuổi: Nam 1,7 mg/ngày, nữ: 1,5 mg/ngày.

Điều trị thiếu hụt do thức ăn: Uống

Trẻ em: 5 – 25 mg/ngày trong 3 tuần, sau đó: 1,5 – 2,5 mg/ngày, dưới dạng sản phẩm vitamin hỗn hợp.
Người lớn: 2,5 – 10 mg/ngày, đến khi không còn các triệu chứng thiếu hụt, sau đó dùng 2 – 5 mg/ngày, dưới dạng sản phẩm vitamin hỗn hợp.

Điều trị viêm dây thần kinh ngoại biên do thuốc (như isoniazid, hydralazin, penicilamin, cycloserin), uống

Trẻ em: 10 – 50 mg/ngày. Dự phòng: 1 – 2 mg/kg/ngày.
Người lớn: 100 – 200 mg/ngày. Dự phòng: 25 – 100 mg/ngày. Điều trị co giật lệ thuộc pyridoxin:
Trẻ sơ sinh, trẻ nhỏ: Tiêm bắp hoặc tiêm tĩnh mạch: 10 – 100 mg. Co giật thường hết trong vòng 2 – 3 phút sau khi tiêm.
Trẻ nhỏ co giật có đáp ứng với pyridoxin thường phải uống pyridoxin suốt đời với liều 2 – 100 mg/ngày.

Điều trị thiếu máu nguyên bào sắt di truyền

Uống: 200 – 600 mg/ ngày. Nếu sau 1 – 2 tháng điều trị, bệnh không chuyển, phải xem xét cách điều trị khác. Nếu có đáp ứng, có thể giảm liều pyridoxin xuống còn 30 – 50 mg/ngày. Có thể phải điều trị bằng vitamin này suốt đời để ngăn ngừa thiếu máu ở những người bệnh này.

Điều trị rối loạn chuyển hóa

Uống 100 – 500 mg/ngày. Nếu đáp ứng, kéo dài điều trị suốt đời. Một số bệnh nhân tăng oxalat – niệu tiên phát typ I có thể điều trị với liều thấp hơn (liều sinh lý hoặc dưới 100 mg/ngày).

Điều trị ngộ độc gây co giật và/hoặc hôn mê

Do isoniazid: Uống một liều pyridoxin bằng lượng isoniazid đã uống, thường cho cùng với các thuốc chống co giật nếu cần. Thường tiêm tĩnh mạch 1 – 4 g pyridoxin, tiếp theo tiêm bắp 1 g, cách 30 phút một lần cho tới khi hết liều. Nếu không biết lượng isoniazid đã dùng: Đầu tiên: 70 mg/kg (liều tối đa: 5 g), tiêm với tốc độ 0,5-1g/phút, có thể lặp lại cách nhau 5-10 phút nếu cần cho tới khi kiểm soát được cơn co giật kéo dài.
Do quá liều cycloserin: 300 mg/ngày.
Do hydralazin: 25 mg/kg, 1/3 liều tiêm bắp, phần còn lại truyền tĩnh mạch trong 3 giờ.
Do ăn phải nấm Gyromitra chứa gyromitrin: Tiêm tĩnh mạch người lớn và trẻ em, với liều 25 mg/kg trong vòng 15 – 30 phút và lặp lại nếu cần để kiểm soát cơn co giật. Tổng liều tối đa mỗi ngày có thể tới 15 – 20 g. Nếu diazepam được dùng phối hợp thì với liều pyridoxin thấp hơn cũng có thể có hiệu quả.

Điều trị rối loạn chuyển hóa

Điều trị tăng acid oxalic trong nước tiểu nguyên phát, homocystin niệu nguyên phát, cystathionin niệu nguyên phát hoặc nước tiểu có acid xanthurenic: Liều 100 – 500 mg/ngày.

Hội chứng tiền kinh nguyệt

40-500 mg uống / tiêm bắp / tiêm tĩnh mạch: mỗi ngày

Buồn nôn khi mang thai

10-25 mg uống mỗi 8 giờ

Cách dùng

Thường uống, có thể tiêm bắp, tĩnh mạch hoặc dưới da.

Quá liều

Triệu chứng

Pyridoxin thường được coi là không độc, nhưng khi dùng liều cao (như 2 g/ngày hoặc hơn) kéo dài (trên 30 ngày) có thể gây các hội chứng về thần kinh cảm giác, mất điều phối. Hội chứng thần kinh cảm giác có thể do tổn thương giải phẫu của nơron của hạch trên dây thần kinh tủy sống lưng. Biểu hiện ở mất ý thức về vị trí và run của các đầu chi và mất phối hợp động tác giác quan dần dần. Xúc giác, phân biệt nóng lạnh và đau ít bị hơn. Không có yếu cơ.

Xử trí

Ngừng dùng pyridoxin. Sau khi ngừng pyridoxin, loạn chức năng thần kinh dần dần cải thiện và theo dõi lâu dài thấy hồi phục tốt, có thể ngừng thuốc kéo dài tới 6 tháng để hệ thần kinh cảm giác trở lại bình thường.

Quên liều

Sử dụng liều đó ngay khi nhớ ra. Bỏ qua liều đã quên nếu gần đến thời gian cho liều dự kiến tiếp theo của bạn. Không sử dụng thêm thuốc để bù vào liều đã quên.

Không sử dụng trong trường hợp sau (Chống chỉ định)

Quá mẫn với pyridoxin hoặc với bất cứ thành phần nào của thuốc. Theo khuyến cáo của một nhà sản xuất: Không nên sử dụng pyridoxin tiêm tĩnh mạch cho những bệnh nhân bị bệnh tim.

Tác dụng không mong muốn (Tác dụng phụ) Vitamin B6 (Pyridoxine)

Pyridoxin thường không độc. Dùng pyridoxin kéo dài với liều 10 mg/ngày được cho là an toàn nhưng dùng pyridoxin trong thời gian dài với liều 200 mg hoặc hơn hàng ngày có thể gây bệnh về thần kinh.

TKTW: Đau đầu, co giật (sau khi tiêm tĩnh mạch liều cao), lơ mơ buồn ngủ.
Nội tiết và chuyển hóa: Nhiễm acid, acid folic giảm.
Tiêu hóa: Buồn nôn và nôn.
Gan: AST tăng.
Thần kinh – cơ: Dùng liều 200 mg/ngày và dài ngày (trên 2 tháng) có thể gây viêm dây thần kinh ngoại vi nặng, tiến triển từ dáng đi không vững và tê cóng bàn chân đến tê cóng và vụng về bàn tay. Tình trạng này có thể hồi phục khi ngừng thuốc, mặc dù vẫn còn để lại ít nhiều di chứng.
Khác: Phản ứng dị ứng.
Cảm giác nóng rát, ngứa có thể xảy ra khi tiêm bắp hoặc tiêm dưới da.

Thông báo cho bác sĩ các tác dụng không mong muốn gặp phải khi dùng thuốc.

Tương tác với các thuốc khác

Pyridoxin làm giảm tác dụng của levodopa trong điều trị bệnh Parkinson; điều này không xảy ra với chế phẩm là hỗn hợp levodopa-carbidopa hoặc levodopa-benserazid.

Liều dùng 200 mg/ngày có thể gây giảm 40 – 50% nồng độ phenytoin và phenobarbital trong máu ở một số người bệnh.

Một số thuốc có thể làm tăng nhu cầu về pyridoxin như hydralazin, isoniazid, penicilamin và thuốc tránh thai đường uống. Pyridoxin có thể làm nhẹ bớt trầm cảm ở phụ nữ uống thuốc tránh thai.

Chỉ số theo dõi

Không tìm thấy/Chưa có báo cáo.

Lưu ý khi sử dụng (Cảnh báo và thận trọng)

Sau thời gian dài dùng pyridoxin với liều 200 mg hoặc hơn mỗi ngày, đã thấy biểu hiện độc tính thần kinh (như bệnh thần kinh ngoại vi nặng và bệnh thần kinh cảm giác nặng).

Dùng liều 200 mg hoặc hơn mỗi ngày, kéo dài trên 30 ngày có thể gây hội chứng lệ thuộc pyridoxin và hội chứng cai thuốc.

Dùng pyridoxin trong thời gian dài với liều trên 10 mg hàng ngày chưa được chứng minh là an toàn.

Một số sản phẩm tiêm chứa nhôm, dùng thận trọng cho người suy thận và trẻ sơ sinh.

Rượu

Hỏi ý kiến bác sĩ

Dùng nhiều rượu có thể gây hạn chế hấp thu vitamin b6. Tham khảo ý kiến của bác sĩ trước khi dùng.

Thận

Hỏi ý kiến bác sĩ

Không có thông tin về việc sử dụng Pyridoxine cho bệnh nhân suy thận. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng

Gan

Hỏi ý kiến bác sĩ

Không có thông tin về việc sử dụng Pyridoxine cho bệnh nhân suy gan. Tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi sử dụng

Lái xe và vận hành máy

Hỏi ý kiến bác sĩ

Chưa có thông tin về ảnh hưởng của Pyridoxine đến khả năng lái xe và vận hành máy móc.

Phụ nữ mang thai và cho con bú

AU TGA pregnancy category (Phân loại thuốc cho phụ nữ mang thai theo Úc)

US FDA Pregnancy Category: Không được chỉ định.

US FDA pregnancy category (Phân loại thuốc cho phụ nữ mang thai theo Mỹ)

US FDA Pregnancy Category: A

Phụ nữ mang thai

An toàn nếu được chỉ định

Pyridoxin qua nhau thai và có bằng chứng về sự an toàn khi dùng cho phụ nữ mang thai. Liều bổ sung theo nhu cầu hàng ngày không gây hại cho thai nhi.

Phụ nữ cho con bú

Hỏi ý kiến bác sĩ

Pyridoxin vào được sữa mẹ. Không gây ảnh hưởng gì khi dùng theo nhu cầu hàng ngày. Người ta thường dùng pyridoxin liều cao (600 mg/ngày, chia 3 lần) để làm tắt sữa, tuy nhiên thường không hiệu quả.

Dược lực học/Cơ chế hoạt động

Vitamin B6 là vitamin nhóm B tan trong nước, tồn tại dưới 3 dạng: Pyridoxal, pyridoxin và pyridoxamin, khi vào cơ thể biến đổi thành dạng hoạt động pyridoxal phosphat và pyridoxamin phosphat. Hai chất này hoạt động như những coenzym trong chuyển hóa protein, glucid và lipid. Pyridoxin tham gia tổng hợp acid gamma- aminobutyric (GABA) trong hệ thần kinh trung ương và tham gia tổng hợp hemoglobin.

Nhu cầu hàng ngày cho trẻ em là 0,3 – 2 mg, người lớn khoảng 1,6 – 2 mg và người mang thai hoặc cho con bú là 2,1 – 2,2 mg. Hiếm gặp tình trạng thiếu hụt vitamin B6 ở người, nhưng có thể xảy ra trong trường hợp rối loạn hấp thu, rối loạn chuyển hóa bẩm sinh hoặc rối loạn do thuốc gây nên. Khi thiếu hụt do dinh dưỡng, ít gặp trường hợp thiếu đơn độc một vitamin nhóm B, vì vậy bổ sung vitamin dưới dạng hỗn hợp có hiệu quả hơn dùng đơn lẻ. Tốt nhất vẫn là cải thiện chế độ ăn. Thịt, cá, trứng, sữa, gan, thận, rau, hoa quả là nguồn cung cấp pyridoxin thiên nhiên phong phú. Nhu cầu cơ thể tăng và việc bổ sung vitamin B6 có thể cần thiết trong các trường hợp sau đây: Nghiện rượu, bỏng, suy tim sung huyết, sốt kéo dài, cắt bỏ dạ dày, lọc máu, cường tuyến giáp, nhiễm khuẩn, bệnh đường ruột (như ỉa chảy, viêm ruột), kém hấp thu liên quan đến bệnh về gan – mật. Với người bệnh điều trị bằng isoniazid hoặc phụ nữ uống thuốc tránh thai, nhu cầu vitamin B6 hàng ngày nhiều hơn bình thường.

Thiếu hụt pyridoxin có thể dẫn đến thiếu máu nguyên bào sắt, viêm dây thần kinh ngoại vi, viêm da tăng bã nhờn, khô nứt môi. Ở một số rất hiếm trẻ sơ sinh bị hội chứng lệ thuộc pyridoxin di truyền. Cần phải dùng một lượng lớn pyridoxin trong tuần đầu sau đẻ để ngăn chặn cơn co giật. Cũng đã phát hiện được thiếu máu nguyên bào sắt di truyền đáp ứng với pyridoxin.

Một số rối loạn chuyển hóa: Acid xanthurenic – niệu, cystathionin – niệu tiên phát, tăng oxalat – niệu tiên phát (do di truyền): Có thể đáp ứng với liều cao pyridoxin.

Dược động học

Hấp thu

Vitamin B6 được hấp thu dễ dàng qua đường tiêu hóa, có thể bị giảm ở người bị mắc các hội chứng kém hấp thu hoặc sau khi cắt dạ dày. Nồng độ bình thường của pyridoxin trong huyết tương: 30 – 80 nanogam/ml.

Phân bố

Sau khi tiêm hoặc uống, thuốc phần lớn dự trữ ở gan, một phần ít hơn ở cơ và não. Dự trữ toàn cơ thể vitamin B6 ước lượng khoảng 167 mg. Các dạng chính của vitamin B6 trong máu là pyridoxal và pyridoxal phosphat, liên kết cao với protein. Pyridoxal qua nhau thai và nồng độ trong huyết tương bào thai gấp 5 lần nồng độ trong huyết tương mẹ. Nồng độ vitamin B6 trong sữa mẹ khoảng 150 – 240 nanogam/ml sau khi mẹ uống 2,5 – 5 mg vitamin B6 hàng ngày. Sau khi mẹ uống dưới 2,5 mg vitamin B6 hàng ngày, nồng độ vitamin B6 trong sữa mẹ trung bình 130 nanogam/ml.

Chuyển hóa

Ở hồng cầu, pyridoxin chuyển thành pyridoxal phosphat và pyridoxamin chuyển thành pyridoxamin phosphat. Ở gan, pyridoxin phosphoryl hóa thành pyridoxin phosphat và chuyển amin thành pyridoxal và pyridoxamin để nhanh chóng được phosphoryl hóa. Riboflavin cần thiết để chuyển pyridoxin phosphat thành pyridoxal phosphat.

Thải trừ

Nửa đời sinh học của pyridoxin khoảng 15 – 20 ngày. Ở gan, pyridoxal biến đổi thành acid 4-pyridoxic được bài tiết vào nước tiểu. Trong xơ gan, tốc độ thoái biến có thể tăng. Có thể loại bỏ pyridoxal bằng thẩm phân máu.

Phân loại hóa chất trị liệu giải phẫu (ATC)

J04AM08

-Isoniazid -Sulfamethoxazol / Trimethoprim -Trimethoprim -Vitamin B6 (Pyridoxine)

J04AM — Thuốc trị bệnh lao dạng phối hợp
J04A — THUỐC TRỊ BỆNH LAO
J04 — THUỐC CHỐNG VI KHUẨN MYCOBACTERIA
J — THUỐC CHỐNG NHIỄM KHUẨN HỆ THỐNG

A11HA02

-Vitamin B6 (Pyridoxine)

A11HA — Vitamin đơn chất khác
A11H — VITAMIN ĐƠN CHẤT KHÁC
A11 — VITAMINS
A — HỆ TIÊU HOÁ VÀ CHUYỂN HOÁ

Bảo quản

Bảo quản ở nhiệt độ phòng, tránh ánh sáng.

4,5-bis(hydroxymethyl)-2-methylpyridin-3-ol	Piridoxina
2-methyl-3-hydroxy-4,5-dihydroxymethylpyridine	Pyridoxinum
3-hydroxy-4,5-bis(hydroxymethyl)-2-methylpyridine	Pyridoxol
5-hydroxy-6-methyl-3,4-pyridinedimethanol	Pyridoxin

Tìm hiểu về thuốc

Vitamins & Khoáng chất

So sánh Thuốc

Nhận dạng viên thuốc

Các từ viết tắt

Sức khỏe mắt

Bệnh thận và Đường tiết niệu

Dị ứng

Bệnh về máu

Ung thư, Ung bướu

Mang thai

Sức khỏe nam giới

Tiểu đường

Bệnh hô hấp

Chăm sóc giấc ngủ

Da liễu

Bệnh tiêu hóa

Bệnh về não & Hệ thần kinh

Sức khỏe phụ nữ

Bệnh tim mạch

Bệnh cơ xương khớp

Sức khỏe tình dục

Bệnh truyền nhiễm

Ăn uống lành mạnh

Sức khỏe

Tâm lý, Tâm thần

Bệnh tai mũi họng

Sức khỏe răng miệng

Dược liệu

Thực phẩm bổ sung

Thói quen lành mạnh

Thể dục thể thao

Tất cả chuyên mục

Tiêu điểm

Tìm hiểu về thuốc

Vitamins & Khoáng chất

So sánh Thuốc

Nhận dạng viên thuốc

Các từ viết tắt

Sức khỏe mắt

Bệnh thận và Đường tiết niệu

Dị ứng

Bệnh về máu

Ung thư, Ung bướu

Mang thai

Sức khỏe nam giới

Tiểu đường

Bệnh hô hấp

Chăm sóc giấc ngủ

Da liễu

Bệnh tiêu hóa

Bệnh về não & Hệ thần kinh

Sức khỏe phụ nữ

Bệnh tim mạch

Bệnh cơ xương khớp

Sức khỏe tình dục

Bệnh truyền nhiễm

Ăn uống lành mạnh

Sức khỏe

Tâm lý, Tâm thần

Bệnh tai mũi họng

Sức khỏe răng miệng

Dược liệu

Thực phẩm bổ sung

Thói quen lành mạnh

Thể dục thể thao

Tất cả chuyên mục

Tiêu điểm

Vitamin B6 (Pyridoxine)

Cấu trúc hóa học

Cấu trúc 3D

Mô tả thuốc

Công dụng (Chỉ định)

Liều dùng

Nhu cầu cung cấp hàng ngày pyridoxin được khuyến cáo (đối với người bình thường khỏe mạnh)

Điều trị thiếu hụt do thức ăn: Uống

Điều trị viêm dây thần kinh ngoại biên do thuốc (như isoniazid, hydralazin, penicilamin, cycloserin), uống

Điều trị thiếu máu nguyên bào sắt di truyền

Điều trị rối loạn chuyển hóa

Điều trị ngộ độc gây co giật và/hoặc hôn mê

Tất cả chuyên mục

Tất cả chuyên mục

Rượu

Hỏi ý kiến bác sĩ

Thận

Hỏi ý kiến bác sĩ

Gan

Hỏi ý kiến bác sĩ

Lái xe và vận hành máy

Hỏi ý kiến bác sĩ

Phụ nữ mang thai

An toàn nếu được chỉ định

Phụ nữ cho con bú

Hỏi ý kiến bác sĩ