Mệt mỏi mạn tính đang có xu hướng gia tăng trong những năm gần đây. Tình trạng lúc nào cũng mệt mỏi làm ảnh hưởng thật sự đến cuộc sống, công việc, học tập. Đặc biệt có thể dẫn đến trầm cảm thực sự, sống cô lập với xung quanh, suy nhược cơ thể trầm trọng.
Mệt mỏi mạn tính là gì?
Mệt mỏi mạn tính là một hội chứng tên tiếng anh là Chronic Fatigue Syndrome (CFS) đặc trưng bởi tình trạng người bệnh cảm thấy uể oải, lúc nào cũng thấy mệt mỏi chung chung không rõ lý do, mệt mỏi này kéo dài ít nhất 6 tháng và không được cải thiện ngay cả khi bệnh nhân đã được nghỉ ngơi, không liên quan đến các bệnh lý khác.
Nguyên nhân gây ra tình trạng mệt mỏi mạn tính
Nguyên nhân gây bệnh chưa được biết rõ nhưng có liên quan đến nhiều yếu tố như nhiễm virus, nhiễm toxins.
- Sau khi phẫu thuật, sau chấn thương.
- Rối loạn chức năng trong hệ thống miễn dịch.
- Một số thuốc như nhóm Benzodiazepam, Betablocks, thuốc chống trầm cảm và dùng kháng sinh lâu ngày cũng có thể gây ra mệt mỏi mạn tính.
- Nguyên nhân mệt mỏi mạn tính khác như thiếu máu thiếu sắt, hạ glucose máu, bệnh dị ứng, thay đổi các hormone sản xuất tại các vùng dưới đồi, tuyến yên hoặc tuyến thượng thận.
- Hoạt động thể lực quá mức hoặc căng thẳng quá mức có thể làm bệnh xấu đi.
- Hội chứng mệt mỏi mạn tính vô căn (Idiopathic chronic fatigue).
Các yếu tố nguy cơ
- Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi, giới tính, dân tộc, tầng lớp xã hội.
- Bệnh gặp nhiều ở nữ so với nam với tỉ lệ 4/1; thường xảy ra ở độ tuổi từ 25 đến 45 (đôi khi cũng gặp ở trẻ em và người lớn tuổi).
- Bệnh thường gặp ở những nước đang phát triển.
Triệu chứng khi bị hội chứng mệt mỏi mạn tính
Đặc điểm lâm sàng nổi bật là triệu chứng mệt mỏi kéo dài ít nhất 6 tháng có thể kèm theo các triệu chứng sau:
- Sốt nhẹ.
- Khó ngủ.
- Khó tập trung.
- Đau đầu.
- Đau họng.
- Giảm cân hoặc tăng cân.
- Nổi hạch cổ.
- Nhịp nhanh.
- Đau cơ.
- Đau ngực.
- Yếu cơ, đau khớp.
- Đổ mồ hôi ban đêm.
Hậu quả của việc lúc nào cũng mệt mỏi
- Ảnh hưởng mạnh đến công việc, học hành, giảm các hoạt động bản thân cũng như chán chường không muốn tham gia các hoạt động cộng đồng xã hội.
- Có thể dẫn đến trầm cảm, nặng nhất của trầm cảm là tự tử, tự hủy hoại bản thân, sống cô lập với thế giới xung quanh.
- Phong cách sống hạn chế.
- Hạn chế trong công việc.
- Suy nhược cơ thể.
Điều trị mệt mỏi mạn tính
Nguyên tắc điều trị:
- Không có phương pháp cụ thể điều trị chứng mệt mỏi. Mục đích của điều trị nhằm cải thiện triệu chứng bằng cách sử dụng phối hợp các phương pháp điều trị.
- Cần được tư vấn bởi bác sĩ chuyên môn.
- Điều trị triệu chứng.
- Liệu pháp tâm lý.
Cụ thể:
- Khuyên người bệnh thay đổi cách suy nghĩ và cách cư xử, thường xuyên đưa người bệnh đi chơi, đi du lịch.
- Sử dụng thuốc giảm đau bằng acetaminophen, ibuprofen hoặc aspirin giúp giảm đau đầu, đau cơ hoặc đau khớp.
- Thuốc chống trầm cảm được dùng ở bệnh nhân có trầm cảm, thường dùng để cải thiện tính khí, kiểm soát đau và giúp ngủ tốt hơn.
- Nhận thức hành vi liệu pháp. Trong liệu pháp hành vi nhận thức, làm việc với bác sĩ chuyên khoa tâm thần để xác định suy nghĩ tiêu cực và hành vi trì hoãn thay thế bằng sự lành mạnh, tích cực.
- Điều trị các vấn đề về giấc ngủ. Thay đổi thói quen ngủ có thể đủ để giúp bắt đầu phục hồi giấc ngủ ban đêm, tránh các chất như caffeine và rượu, bác sĩ có thể kê toa thuốc ngủ..
Phong cách sống và biện pháp khắc phục tại nhà
- Tránh căng thẳng: Xây dựng lối sống có kế hoạch nhằm giảm bớt các áp lực, căng thẳng, cho phép bản thân có thời gian thư giãn mỗi ngày.
- Ngủ đủ giấc: Cần có giờ giấc sinh hoạt hợp lý, ngủ sâu giấc. Nếu đêm mất ngủ thì nên hạn chế ngủ trưa hình thành thói quen cho giấc ngủ hợp lý.
- Tập thể dục thường xuyên: Có thể tập dục bằng các môn thể thao như đi bộ, bơi lội, đạp xe, yoga, gym.
- Giữ hoạt động ở cấp độ ổn định, không làm việc quá sức.
- Chế độ ăn uống cân bằng, lành mạnh uống nhiều nước, hạn chế lượng caffeine, hút thuốc phải dừng lại, nghỉ ngơi đầy đủ và tập thể dục thường xuyên.
- Các phương pháp trị liệu và thư giãn khác như: Châm cứu, thở sâu, thư giãn cơ bắp như thiền, massage, kéo giãn, yoga có thể làm giảm mệt mỏi, đau đớn, lo lắng và các triệu chứng khác liên quan đến CFS.
Hội chứng mệt mỏi mạn tính là một căn bệnh dai dẳng, hầu như không có cách điều trị triệt để. Việc xác định bệnh sớm và đưa ra một kế hoạch thay đổi lối sống để có thể thích ứng với căn bệnh rất quan trọng. Chúng ta không điều trị được nó thì hãy chấp nhận và cùng sống chung với nó một cách khỏe mạnh nhất.
