Liệt nửa người là tình trạng do tổn thương não hoặc tổn thương tủy sống dẫn đến liệt một bên cơ thể. Nó gây ra yếu, các vấn đề về kiểm soát cơ và cứng cơ. Mức độ của các triệu chứng liệt nửa người khác nhau tùy thuộc vào vị trí và mức độ tổn thương.
Liệt nửa người
Liệt nửa người là tình trạng suy yếu ảnh hưởng đến một bên cơ thể. Tình trạng này có thể là liệt nửa người bên phải hoặc liệt nửa người bên trái, phụ thuộc vào bên bị ảnh hưởng. Nhìn chung, vùng não tổn thương khi đột quỵ sẽ quyết định phần nào của cơ thể bị liệt. Tổn thương não trái sẽ gây ra liệt nửa người phải và ngược lại. Người mắc tình trạng này vẫn có thể cử động được bên liệt nhưng sẽ yếu hơn hoặc không thể cử động trong một số trường hợp.
Liệt nửa người là tình trạng giảm hoặc mất khả năng vận động ở một chân và một tay cùng bên. Có thể chia liệt nửa người thành 2 dạng:
- Liệt bẩm sinh: Thai nhi bị tổn thương não từ thời kỳ bào thai hoặc trẻ sơ sinh bị tổn thương não ngay từ lúc chào đời.
- Liệt mắc phải: Liệt do bệnh tật hoặc chấn thương gây ra.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng liệt nữa người
Nguyên nhân chính gây ra liệt nửa người là xuất huyết não hay đột quỵ xuất huyết, các bệnh về mạch máu não làm gián đoạn quá trình vận chuyển máu lên não gây thiếu máu cục bộ dẫn đến đột quỵ
Các chấn thương, tổn thương não cũng là nguyên nhân gây ra liệt nửa người.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác gây liệt nửa người nhưng ít cấp tính hơn gồm có:
- Khối u, áp-xe, tổn thương não.
- Bệnh phá hủy vỏ bọc xung quanh tế bào thần kinh.
- Mạch biến chứng do nhiễm virus hoặc vi khuẩn.
- Viêm não.
- Bệnh truyền nhiễm do poliovirus (virus bại liệt).
- Rối loạn tế bào thần kinh vận động trong tủy sống, thân não và vỏ não.
Dấu hiệu của hội chứng liệt nửa người
Các triệu chứng phổ biến của liệt nửa người bao gồm:
- Mất thăng bằng.
- Khó đi.
- Khó nuốt.
- Khó nói.
- Tê, ngứa hoặc mất cảm giác ở một nửa cơ thể.
- Suy giảm khả năng cầm nắm.
- Cử động không rõ ràng.
- Yếu cơ.
- Thiếu sự phối hợp vận động.
Bạn có thể gặp các triệu chứng khác không được đề cập. Nếu bạn có bất kỳ thắc mắc nào về các dấu hiệu bệnh, hãy tham khảo ý kiến bác sĩ.
Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh liệt nửa người
Sự tê liệt có thể dẫn đến các biến chứng sức khỏe ngắn hạn và dài hạn, chẳng hạn như:
- Khó khăn về hô hấp.
- Suy nhược cơ bắp.
- Co cứng cơ.
- Bí tiểu.
Phương pháp chẩn đoán
Chẩn đoán xác định liệt nửa người dựa vào thăm khám lâm sàng và cả xét nghiệm hỗ trợ. Bệnh sử và khám lâm sàng rất quan trọng để chẩn đoán tình trạng yếu cơ cũng như tìm ra nơi tổn thương trong hệ thống thần kinh nhằm xác định hướng điều trị.
Một số xét nghiệm cận lâm sàng để xác định nguyên nhân gây bệnh gồm có:
- Chụp CT não.
- Chụp MRI não.
- Xét nghiệm máu.
- Điện não đồ.
- Chụp mạch máu não.
Phương pháp điều trị hội chứng liệt nửa người
Người bị liệt nửa người thường phải mất một thời gian để phục hồi. Không phải tất cả các trường hợp đều có hiệu quả với cùng một phương pháp điều trị. Thay vào đó, bác sĩ sẽ điều trị bệnh phụ thuộc nhiều vào nguyên nhân gây ra liệt nửa người. Một số phương pháp điều trị bao gồm:
- Thuốc hạ áp và giảm cholesterol có thể dùng cho những người bị liệt nửa người do đột quỵ và có nguy cơ tái phát bệnh, chẳng hạn như tăng huyết áp và bệnh tim mạch.
- Thuốc kháng đông giúp giảm tắc nghẽn mạch và nguy cơ đột quỵ trong tương lai.
- Kháng sinh, thường được truyền qua tĩnh mạch, giúp chống viêm não.
- Phẫu thuật để giải quyết phù não và lấy các dị vật trong não.
- Thuốc giãn cơ.
- Phẫu thuật để giải quyết vấn đề thứ phát, co cơ tự phát, tổn thương cột sống, tổn thương các dây chằng hoặc gân bên đối diện tổn thương.
- Vật lý trị liệu giúp những vùng não xung quanh chỗ tổn thương có thể hoạt động. Phương pháp này cũng hỗ trợ những bên cơ thể không bị liệt, giúp bạn kiểm soát cử động và duy trì sức khỏe.
- Các nhóm hỗ trợ, giáo dục gia đình.
- Tâm lý trị liệu giúp bạn đối phó với những tác động tâm lý của bệnh.
Phòng ngừa bệnh liệt nửa người
Do nguyên nhân chính của liệt nửa người là tình trạng đột quỵ nên khả năng lường trước gần như là không thể. Tuy nhiên, để giảm thiểu nguy cơ mắc bệnh có thể thực hiện các biện pháp sau:
- Tập thể dục hằng ngày để duy trì một sức khỏe tốt.
- Lựa chọn giày dép phù hợp với điều kiện môi trường.
- Ngủ đủ giấc và ngủ sâu.
- Xây dựng chế độ ăn hợp lý, giàu rau xanh, trái cây nhiều vitamin, hạn chế ăn thức ăn dầu mỡ.
- Không hút thuốc lá và hạn chế rượu bia.
- Khi dùng thuốc cần hết sức thận trọng với các loại thuốc có khả năng gây buồn ngủ.
