Tật loạn thị có thể gặp ở mọi lứa tuổi, cả trẻ em và người trưởng thành. Loạn thị có thể di truyền nên nhiều trẻ sơ sinh cũng có thể mắc tật khúc xạ này. Một số trường hợp loạn thị phát triển sau một chấn thương mắt, bệnh lý tại mắt hoặc sau phẫu thuật mắt.
Loạn thị là bệnh gì?
Loạn thị hay còn gọi là hội chứng Astigmatism, một vấn đề về mắt phổ biến, xảy ra khi mặt trước mắt (giác mạc) hoặc thủy tinh thể bị khuyết tật về độ cong bề mặt.
Bình thường, giác mạc và thủy tinh thể nhẵn và cong như nhau theo mọi hướng. Điều này giúp tập trung các tia sáng mạnh vào võng mạc ở phía sau mắt của bạn. Nếu giác mạc hoặc thủy tinh thể của bạn không nhẵn và không cong đều, các tia sáng không được khúc xạ (bị bẻ cong) đúng cách thì bạn đã bị tật loạn thị.
Các loại loạn thị
Có ba loại loạn thị chính:
- Loạn thị dạng cận thị. Một hoặc cả hai kinh tuyến chính của mắt bị cận. (Nếu cả hai kinh tuyến đều bị cận, thì hai kinh tuyến này bị cận ở mức độ khác nhau.)
- Loạn thị dạng viễn thị. Một hoặc cả hai đường kinh tuyến chính bị viễn. (Nếu cả hai đều bị viễn, thì hai kinh tuyến này bị viễn ở mức độ khác nhau.)
- Loạn thị dạng hỗn hợp. Một kinh tuyến chính là cận và kinh tuyến còn lại là viễn.
Nguyên nhân của hội chứng Astigmatism
Mắt loạn thị có nguyên nhân chủ yếu là do giác mạc có hình dạng bất thường. Giác mạc bình thường sẽ có hình cầu, nhưng khi bị loạn thị giác mạc sẽ có độ cong không đều. Chính sự thay đổi độ cong của bề mặt giác mạc làm cho hình ảnh hội tụ thành nhiều điểm trên võng mạc, dẫn đến hình ảnh nhìn bị mờ nhòe, biến dạng.
Bị loạn thị có nhiều loại khác nhau, tùy thuộc vào sự phối hợp của loạn thị với cận thị, hoặc viễn thị: Loạn cận đơn thuần, loạn viễn đơn thuần, loạn cận kép, loạn viễn kép, loạn thị hỗn hợp.
Triệu chứng bệnh loạn thị
Những người mắc tật loạn thị thường gặp các triệu chứng ban đầu sau:
- Mắt mờ, nhìn hình ảnh bị mờ, nhòe hoặc méo mó.
- Tầm nhìn đôi, nhìn một vật có hai hoặc ba bóng mờ.
- Khó khăn khi nhìn ở mọi khoảng cách.
- Một số dấu hiệu kèm theo khác như nhức mỏi mắt, chảy nước mắt, đau đầu, đau cổ, đau vai gáy… cũng có thể xảy ra.
Hội chứng Astigmatism có nguy hiểm không?
Loạn thị tuy không ảnh hưởng đến tính mạng nhưng gây ra nhiều bất tiện cho cuộc sống. Đối với trẻ nhỏ, loạn thị nếu không được phát hiện sớm sẽ dễ bị nhược thị hoặc bị lé, thậm chí mù lòa do hệ thống thị giác của trẻ nhỏ chưa được hoàn thiện.
Loạn thị có diễn biến phức tạp, có thể tăng hoặc giảm theo thời gian, khó có thể phục hồi hoàn toàn. Vì thế, khi thấy dấu hiệu, cần đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế có chuyên khoa mắt để được tư vấn giải pháp khắc phục phù hợp, đảm bảo tầm nhìn và chất lượng sống tốt nhất.
Chuẩn đoán và điều trị loạn thị
Chuẩn đoán bệnh
- Kiểm tra thị lực: Bạn cần phải đọc các chữ cái trên bảng để kiểm tra thị lực nhằm xác định rõ ràng tầm nhìn trong một khoảng cách nhất định.
- Kiểm tra đo độ cong giác mạc: Bác sĩ sẽ dùng dụng cụ keratometer để đo độ cong và hình dạng bề mặt của giác mạc bằng cách tập trung một vòng tròn ánh sáng vào giác mạc và đo độ phản chiếu của nó.
- Kiểm tra đo độ tập trung ánh sáng: Bác sĩ sẽ dùng máy đo phoropter để đặt một loạt thấu kính trước mắt bạn và đo cách chúng hội tụ ánh sáng vào mắt. Dựa vào những phản ứng của mắc để xác định loại thấu kính phù hợp cho phép tầm nhìn của bạn được rõ ràng nhất.
Biện pháp điều trị
- Kính thuốc: Hầu hết các trường hợp loạn thị đều có thể điều chỉnh bằng kính thuốc. Đây là biện pháp đơn giản, được áp dụng rộng rãi, mang lại hiệu quả cao, ít để lại biến chứng. Bệnh nhân nên tìm hiểu và đến gặp bác sĩ nhãn khoa để được tư vấn loại kính phù hợp với mức độ và nhu cầu.
- Kính Ortho-K (Orthokeratology): Ortho-K là một loại kính áp tròng dạng cứng được chỉ định cho trường hợp bị loạn thị nặng. Công cụ này có tác dụng điều chỉnh và định hình lại giác mạc trong lúc chờ phẫu thuật mắt. Chúng ta không phải đeo kính Ortho-K thường xuyên (chỉ cần đeo qua đêm). Tuy nhiên, bỏ kính quá lâu sẽ khiến giác mạc quay lại trạng thái “lỗi” ban đầu.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật điều chỉnh tật khúc xạ là một trong những phương án điều chỉnh loạn thị ít phổ biến hơn, tuy nhiên, vì nó là một thủ thuật bằng laze làm thay đổi hình dạng mắt của quý vị, nên nó đi kèm với những nguy cơ liên quan đến hầu hết các cuộc phẫu thuật.
Cách phòng ngừa bị loạn thị
Bệnh loạn thị do di truyền thì sẽ không thể phòng tránh được. Tuy nhiên, loạn thị nếu do những nguyên nhân khác gây nên thì hoàn toàn có thể phòng ngừa và hạn chế bằng cách:
- Làm việc nơi có đầy đủ ánh sáng, tránh để mắt nhìn ở nơi quá tối hoặc phải đeo kính bảo vệ khi làm việc nơi có nguồn ánh sáng quá mạnh và chói.
- Hạn chế tối thiểu những tổn thương có thể xảy ra cho mắt.
- Thư giãn và dành thời gian cho mắt nghỉ ngơi khi phải làm việc nhiều với máy tính, hoặc đọc sách.
- Nếu có các bệnh lý về mắt nên điều trị dứt điểm sớm để tránh các biến chứng có thể gây loạn thị.
- Khi đã bị loạn thị, nên đi kiểm tra và điều trị sớm, để tránh biến chứng nặng về sau.
- Bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng hàng ngày, đặc biệt là các thức ăn giàu vitamin A tốt cho mắt, như: cà rốt, gấc, cà chua…
Điều trị các bệnh lý về mắt (nếu có), điều trị sớm và triệt để, tránh gây biến chứng loạn thị. Khi đã bị loạn thị, phải đi khám và điều trị sớm, tránh bệnh diễn biến nặng. Ngoài ra, cần ăn uống hợp lý để cung cấp đầy đủ vitamin và dưỡng chất thiết yếu cho mắt như cá hoặc thức ăn giàu vitamin A có trong các loại quả màu đỏ
