Loãng xương ở người cao tuổi là tình trạng xương bị xốp, thưa và giảm khối lượng xương. Lúc này, người bệnh dễ bị gãy xương và lún cột sống, gây đau đớn dữ dội, ảnh hưởng nghiêm trọng đến sinh hoạt hàng ngày.
Loãng xương ở người cao tuổi là gì?
Loãng xương ở người cao tuổi là một bệnh lý thường gặp do quá trình lão hóa tự nhiên của cơ thể. Mức độ nặng nhẹ của bệnh sẽ khác nhau ở mỗi người. Loãng xương là nguyên nhân trực tiếp gây ra các cơn đau, thoái hóa, làm giảm khả năng vận động của người cao tuổi, ảnh hưởng rất lớn tới sinh hoạt và cuộc sống.
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân chính gây loãng xương là do tuổi tác. Tuổi cao gây ra:
- Lão hóa các cơ quan, dẫn đến giảm hấp thu canxi và các chất dinh dưỡng cần thiết khác để xương khỏe mạnh, làm suy yếu cấu trúc xương. Chế độ dinh dưỡng không đầy đủ, thiếu hợp lý cũng gây ra tình trạng này.
- Ít vận động nên giảm tái tạo xương; ít ra ngoài tiếp xúc với ánh nắng mặt trời nên giảm hấp thu vitamin D, dẫn đến giảm hấp thu và tăng bài tiết canxi.
- Các bệnh lý mãn tính như bệnh thận nặng (tăng đào thải canxi), các bệnh nội tiết (cường tuyến giáp, tiểu đường, suy giảm chức năng các tuyến sinh dục…) buộc người cao tuổi phải sử dụng thuốc thường xuyên, làm suy yếu khả năng hấp thụ canxi của cơ thể.
- Các bệnh xương khớp mãn tính như bệnh thoái hóa khớp, viêm khớp dạng thấp.
Yếu tố nguy cơ gây bệnh
Theo khuyến cáo, những người trên 50 tuổi có một trong các yếu tố sau nên đo mật độ xương:
- Giảm hơn 3cm chiều cao so với khi 30 tuổi.
- Cân nặng dưới 40kg.
- Sụt cân quá nhanh không rõ nguyên nhân.
- Phụ nữ sau mãn kinh hoặc phẫu thuật cắt buồng trứng.
- Có tiền sử gãy xương.
- Đã hoặc đang dùng thuốc corticoid, heparin… liên tục trên 3 tháng.
- Người nghiện bia rượu, thuốc lá.
Dấu hiệu bệnh loãng xương ở người cao tuổi
- Đau xương.
- Đau cột sống.
- Gù vẹo cột sống, giảm chiều cao.
- Gãy xương.
- Các triệu chứng toàn thân.
Cùng với các dấu hiệu về xương khớp thì khi bị loãng xương, người cao tuổi còn có thể có cảm giác ớn lạnh, bị chuột rút thường xuyên và đổ mồ hôi bất thường.
Biến chứng loãng xương ở người cao tuổi
Đau nhức
Do thiếu hụt canxi ngày một tăng mà xương xuống cấp, loãng và xốp xương nên các triệu chứng đau rõ rệt. Người bệnh sẽ đau nhức lưng, đau chân tay, các khớp, bại hông, khớp gối, khớp cổ chân, khớp háng, đốt sống thắt lưng… Đau nhức xương và các khớp xương sẽ rõ nhất vào ban đêm.
Mất ngủ
Do những đau nhức xương khớp mà người cao tuổi đã khó ngủ càng khó ngủ hơn dẫn đến mất ngủ, ảnh hưởng đến sức khỏe.
Trầm cảm
Đau nhức xương, mất ngủ làm người cao tuổi mệt mỏi dễ trầm cảm.
Gù vẹo cột sống
Do loãng xương mà cột sống có thể bị biến dạng, gù vẹo cột sống.
Gãy xương
Loãng xương dễ dàng dẫn đến tình trạng gãy xương mà không phải do va chạm hay hoạt động mạnh.
Tàn phế
Người cao tuổi dễ gãy xương do những va chạm rất nhẹ hoặc tự nhiên gãy, lúc này việc điều trị sẽ khó khăn, nếu không điều trị đúng cách sẽ có thể dẫn đến tàn phế.
Tử vong
Gãy xương làm người bệnh đau đớn, mất khả năng vận động, có thể tàn phế, phải sống phụ thuộc vào người khác, thậm chí gia tăng nguy cơ tử vong. Khoảng 30% – 50% trường hợp chết trong vòng một năm sau gãy cổ xương đùi.
Chăm sóc cho bệnh nhân cao tuổi bị loãng xương
Để chăm sóc người già bị loãng xương, người thân và gia đình cần hỗ trợ người bệnh:
- Tăng cường thực hiện các bài tập phù hợp với thể trạng như đi bộ, tập dưỡng sinh, yoga… Người cao tuổi nên vận động từ 30 – 45 phút mỗi ngày.
- Nghỉ ngơi hợp lý, tránh làm việc nặng để không gây thêm tổn thương cho hệ xương khớp.
- Hạn chế uống rượu bia, nước có ga, hút thuốc lá và sử dụng các chất kích thích khác vì chúng sẽ cản trở việc điều trị, làm cho tình trạng loãng xương càng thêm nghiêm trọng.
- Bổ sung dinh dưỡng hợp lý, đặc biệt là tăng cường các loại thực phẩm chứa nhiều canxi, vitamin D như: sữa, hải sản, tôm, cua, cá, các loại đậu, mộc nhĩ, bông cải xanh, bắp cải, rau chân vịt,….
- Kiêng muối trong chế độ ăn hàng ngày để tránh bệnh loãng xương phát triển ngày càng nghiêm trọng.
Phòng tránh bệnh loãng xương ở người già
Để đề phòng loãng xương ở người già cần thực hiện một số lời khuyên sau:
- Duy trì chế độ ăn uống đa dạng, đầy đủ dưỡng chất. Bổ sung thực phẩm giàu canxi như: sữa và các chế phẩm từ sữa, cá béo, tôm, cua, rau màu xanh đậm… Đặc biệt, sữa là sản phẩm phù hợp với người cao tuổi khi khả năng hấp thu bị hạn chế.
- Hạn chế uống rượu bia, không hút thuốc lá.
- Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên. Các môn thể thao phù hợp với người cao tuổi là đi bộ, đạp xe, bơi lội, yoga, dưỡng sinh.
- Cẩn trọng trong sinh hoạt, lao động để tránh vấp ngã, chấn thương gây gãy xương.
- Điều trị các bệnh lý có nguy cơ gây loãng xương.
- Khám sức khỏe định kỳ để sớm phát hiện bệnh. Đối tượng có nguy cơ cao cần tầm soát loãng xương theo khuyến cáo.
Loãng xương ở người cao tuổi là một bệnh lý vô cùng phổ biến, có thể dẫn đến những hậu quả nghiêm trọng, thậm chí là tử vong. Do đó, người cao tuổi cần được thăm khám sức khỏe định kỳ để phòng ngừa, kịp thời phát hiện và điều trị bệnh loãng xương, cũng như các bệnh lý khác.
