Bệnh mất ngủ nếu diễn ra thường xuyên phản ánh tình trạng sức khỏe nghiêm trọng. Mất ngủ nhiều trong ngày khiến cơ thể mệt mỏi, lừ đừ, không đủ năng lượng để hoạt động ban ngày.
Mất ngủ là bệnh gì?
Mất ngủ là một dạng rối loạn giấc ngủ với nhiều dạng thức khác nhau như khó đi vào giấc ngủ, không thể ngủ sâu giấc, thường xuyên thức dậy sớm dù ngủ chưa đủ giấc, không thể quay lại giấc ngủ bình thường,…
Người bị mất ngủ còn cảm thấy mệt mỏi, uể oải sau khi thức dậy, thường xuyên buồn ngủ nhưng lại không thể ngủ được, làm ảnh hưởng đến công việc, cuộc sống.
Có thể chia tình trạng mất ngủ làm 2 dạng thức chính:
- Mất ngủ cấp tính: Mất ngủ không thường xuyên, không kéo dài quá 1 tháng.
- Mất ngủ mạn tính: Mất ngủ mang tính chất thường xuyên, lặp đi lặp lại nhiều lần, kéo dài từ 1 tháng trở lên.
Mất ngủ có thể là dấu hiệu của các bệnh lý gì?
Mất ngủ là bệnh gì hay hiện tượng mất ngủ có thể là dấu hiệu của bệnh gì là vấn đề được nhiều người quan tâm. Theo các chuyên gia, tình trạng mất ngủ có thể là dấu hiệu của một số các bệnh như:
- Bệnh dị ứng.
- Bệnh viêm khớp.
- Bệnh tim.
- Các vấn đề về tuyến giáp.
- Bệnh trào ngược dạ dày thực quản.
- Thay đổi nội tiết tố: Độ tuổi trung bình ở phụ nữ mãn kinh là 50 tuổi. Ở giai đoạn này, sự thay đổi nội tiết tố có thể khiến phụ nữ ngủ không ngon giấc.
- Bệnh lý tâm thần.
- Bệnh lý liên quan đến giấc ngủ (ngưng thở khi ngủ, chứng hoảng sợ trong giấc ngủ, mộng du,…).
Nguyên nhân gây ra bệnh mất ngủ
Bệnh mất ngủ do nhiều nguyên nhân gây ra. Trong đó, nếu chỉ bị mất ngủ thoáng qua thì có thể là do một số nguyên nhân sau:
- Căng thẳng, stress.
- Bị rối loạn giờ thức và ngủ trong ngày vì thay đổi lịch làm việc hoặc do chênh lệch múi giờ.
- Sử dụng các chất gây nghiện và kích thích như: Cà phê, trà, thuốc lá, rượu,…
- Ăn quá no trước giờ đi ngủ, gây nặng bụng, khó tiêu, ợ hơi.
- Các yếu tố về môi trường ngủ xung quanh như: có quá nhiều ánh sáng, tiếng ồn, nhiệt độ, độ ẩm, …
Đối tượng nguy cơ bệnh mất ngủ
- Giới tính là nữ: Sự thay đổi nội tiết tố trong chu kỳ kinh nguyệt và trong thời kỳ mãn kinh có thể đóng một vai trò. Trong thời kỳ mãn kinh, đổ mồ hôi đêm và bốc hỏa thường làm gián đoạn giấc ngủ. Mất ngủ cũng phổ biến với thai kỳ.
- Tuổi trên 60 tuổi: Vì những thay đổi trong giấc ngủ và sức khỏe, chứng mất ngủ tăng theo tuổi tác.
- Rối loạn sức khỏe tâm thần hoặc tình trạng sức khỏe thể chất: Nhiều vấn đề ảnh hưởng đến sức khỏe tinh thần hoặc thể chất của bạn có thể làm gián đoạn giấc ngủ.
- Căng thẳng tinh thần: Thời gian căng thẳng và các sự kiện có thể gây ra chứng mất ngủ tạm thời. Và căng thẳng lớn hoặc kéo dài có thể dẫn đến mất ngủ mãn tính.
- Thay đổi giờ giấc làm việc: Ví dụ, thay đổi ca làm việc hoặc đi du lịch có thể làm gián đoạn chu kỳ ngủ-thức.
Dấu hiệu nhận biết khi bị mất ngủ
Các triệu chứng mất ngủ có thể bao gồm:
- Khó đi vào giấc ngủ ban đêm, thao thức mãi mà không ngủ được
- Bị đứt đoạn, chập chờn, không sâu.
- Tỉnh dậy nhiều lần lúc nửa đêm (thường dài hơn 30 phút) và khó ngủ lại.
- Dậy từ rất sớm.
- Thấy mệt mỏi sau khi thức dậy.
- Cảm giác như chưa được ngủ.
Tác hại của mất ngủ là gì?
Mất ngủ cấp tính hay mất ngủ mãn tính đều gây nên những ảnh hưởng không nhỏ đối với sức khỏe và cuộc sống của người bệnh. Cụ thể, tình trạng rối loạn giấc ngủ có thể dẫn đến:
- Người bị mất ngủ sẽ dễ bị mệt mỏi, uể oải, luôn trong trạng thái lờ đờ, không tỉnh táo.
- Hệ miễn dịch của người ngủ không đủ giấc, thường xuyên mất ngủ cũng kém hơn so với người bình thường.
- Thiếu ngủ cũng làm tăng nguy cơ bị rối loạn nhịp tim, tăng huyết áp, nhồi máu cơ tim, tiểu đường, đột quỵ dẫn đến tử vong.
- Ngủ không đủ giấc cũng sẽ làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư.
- Người bị thiếu ngủ thường có làn da khô ráp, dễ lão hóa, vết thương trên da cũng khó lành hơn.
- Buồn ngủ do mất ngủ, thiếu ngủ sẽ khiến bạn khó chịu, cáu kỉnh, tâm trạng thất thường, khó kiểm soát cảm xúc, cảm thấy cô đơn và dễ mắc bệnh trầm cảm.
- Mất ngủ khiến cơ thể bị thiếu hụt năng lượng dẫn đến việc ăn nhiều hơn, sử dụng thực phẩm kém lành mạnh gây tăng cân.
- Người ngủ không đủ giấc có thể bị ảo giác, chóng mặt, dễ gặp tai nạn khi tham gia giao thông.
Cải thiện chứng mất ngủ
Người bệnh không cần lo lắng quá, có thể điều trị bệnh tại nhà bằng các phương pháp như sau:
- Điều chỉnh chế độ ăn: Nên ăn đúng bữa, tránh ăn quá khuya hay ăn quá no trước khi ngủ. Người bệnh cũng có thể bổ sung một số loại thực phẩm giúp dễ ngủ hơn và ngủ sâu hơn, chẳng hạn như mật ong, hoa tam thất, tâm sen, hạt sen,…
- Vận động, tập thể dục thường xuyên là cách giúp bạn duy trì vóc dáng khỏe mạnh, lưu thông tuần hoàn máu, giải tỏa căng thẳng, từ đó bạn sẽ có một giấc ngủ ngon hơn. Bài tập phổ biến được nhiều người lựa chọn để cải thiện giấc ngủ là yoga và thiền.
- Kiểm soát căng thẳng: Luôn có suy nghĩ tích cực, tinh thần vui vẻ, kiểm soát cảng thẳng trong công việc và cuộc sống cũng là cách giúp bạn có một giấc ngủ ngon hơn và loại bỏ chứng mất ngủ kéo dài.
- Châm cứu: Là phương pháp giúp giảm đau, tăng cường lưu thông máu, thư giãn, đả thông kinh mạch,… giúp bạn dễ ngủ và ngủ ngon hơn.
Phòng bệnh mất ngủ
Tình trạng mất ngủ có thể được phòng ngừa hay hạn chế một cách đơn giản thông qua các thói quen tốt như:
- Có thói quen đi ngủ và thức dậy đúng giờ mỗi ngày: Nên có thói quen ngủ vào giờ cố định (tốt nhất khoảng 22h) và thức dậy vào giờ cố định dù đêm trước đó mất ngủ, không cố nằm trên giường để ngủ cho đủ thời gian.
- Không nên sử dụng các chất kích thích thần kinh (cà phê, trà, thuốc lá, rượu…) vào buổi chiều, đcặ biệt bảo buổi tối.
- Hạn chế sử dụng thiết bị điện tử, đặc biệt tránh xem phim kinh dị…..vào buổi tối, đặc biệt thời điểm gần giấc ngủ.
- Tránh ngủ nhiều ban ngày, nên ngủ trưa khoảng 15 phút.
- Tập thể dục buổi sáng đều đặn, phù hợp theo lứa tuổi. Có thể tập thể dục sôi nổi vào buổi sáng , tập những bài thể dục nhẹ nhàng có tính chất thư giãn trước khi ngủ.
- Trước khi đi ngủ khoảng 20 phút có thể tắm nước ấm.
- Tránh những bữa ăn giàu năng lượng hay ăn quá nó gây khó tiêu gần giờ đi ngủ.
- Phòng ngủ cần thoáng khí, ít ánh sáng, không quá nóng hay quá lạnh.
- Phòng ngủ cần thoáng khí, hạn chế để chất gây mùi như nước hoa, sáp hương …cũng như hoa trong phòng ngủ.
- Phòng ngủ nên không có động vật (chó, mèo..) hay có trẻ em ngủ cùng (nếu có thể).
Mất ngủ có khả năng ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe và chất lượng cuộc sống của chúng ta. Một khi bị mất ngủ bạn nên thăm khám, điều trị bệnh sớm, không được tự ý sử dụng thuốc ngủ khi chưa có sự chỉ định của bác sĩ chuyên khoa. Để cải thiện một cách an toàn, hiệu quả, bạn nên sử dụng các dưỡng chất có tác dụng chống gốc tự do, nâng cao sức khỏe não bộ để thúc đẩy và khôi phục cơ chế tự nhiên của giấc ngủ.
