Mụn là nỗi lo sợ không chỉ riêng phụ nữ mà còn cả nam giới, khiến nhiều người cảm thấy không tự tin về ngoại hình của mình khi giao tiếp.
Mụn là gì?
Mụn là tình trạng các nốt có kích thước khác nhau, có thể chỉ là vài nốt nhỏ cộm lên không đau, có sưng tấy đỏ, nhưng cũng có thể rất đau và nghiêm trọng đến mức có bọc mủ, xuất hiện ở các vị trí nổi mụn phổ biến nhất là mặt, lưng, ngực, bả vai, cổ, cằm, bộ phận sinh dục,…
Dấu hiệu của mụn
Các dấu hiệu và triệu chứng của mụn khác nhau tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng của tình trạng này, bao gồm:
- Mụn đầu trắng (lỗ chân lông đã đóng).
- Mụn đầu đen (lỗ chân lông mở).
- Những vết sưng nhỏ, đỏ.
- Mụn nhọt (mụn mủ), đó là những sẩn có mủ ở đầu.
- Xuất hiện nốt sần lớn ở dưới bề mặt da, rắn và gây đau.
- Mụn đầy mủ xuất hiện bên dưới bề mặt da (tổn thương nang).
Nguyên nhân gây mụn
Các yếu tố chính gây ra mụn, bao gồm:
Về sinh lý nội tiết (hormone)
Độ tuổi, mức độ ô nhiễm môi trường sống sẽ dẫn đến sự thay đổi tình trạng da mụn ở từng người.
Những bạn trẻ dậy thì, mẹ bầu và các bạn nữ đến kỳ hàng tháng cũng rất dễ gặp phải tình trạng mụn. Vì trong thời gian này, nội tiết tố chúng ta dù ít hay nhiều cũng đang có sự thay đổi, tuyến bã nhờn hoạt động mạnh mẽ gây tình trạng dầu thừa bám lại trên da, bị oxy hóa làm làn da trông xỉn màu. Song song đó hàng rào bảo vệ da bị thay đổi tính chất dẫn đến viêm nhiễm. Giai đoạn này chính là thời điểm tạo môi trường thuận lợi cho các loại mụn phát triển.
Do sự rối loạn hoạt động hoặc hoạt động quá mức của nội tiết tố. Mụn thường được hình thành vào giai đoạn cơ thể thay đổi hàm lượng tiết tố như quá trình bước vào tuổi dậy thì ở cả nam lẫn nữ, khi con gái đến chu kỳ kinh nguyệt, lúc mang thai,…
Về thói quen sinh hoạt
Căng thẳng, lo lắng, mồ hôi và nắng, bụi sẽ là những tác động bên ngoài ảnh hưởng trực tiếp lên da. Hơn nữa, sống hoặc thường xuyên lao động ở môi trường có mức độ ô nhiễm cao cũng tác động xấu đến da.
Tắc nghẽn lỗ chân lông
Mụn là một trong những loại bệnh lý về da liễu liên quan đến tuyến bã nhờn dưới da, bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân trong đó nguyên nhân có khả năng gây bít tắc lỗ chân lông. Những lỗ trên da được gọi là lỗ chân lông và đường dẫn chất nhờn từ tuyến bã nhờn đến lỗ chân lông đến được gọi là nang lông. Khi nang lông của bạn bị lượng lớn chất nhờn và tế bào chết làm tắc nghẽn, các chất bã nhờn, tế bào chết đó cùng với bụi bẩn sẽ có cơ hội tích tụ, dẫn đến viêm sẽ làm mụn mọc lên.
Môi trường
Các yếu tố môi trường cũng có thể tác động dẫn đến mụn như thời tiết thay đổi, ăn thực phẩm cay nóng, chứa yếu tố kích thích hay không khí ô nhiễm, bụi bẩn, nguồn nước không đảm bảo, …
Vi khuẩn
Do quá trình vệ sinh, chăm sóc da không đúng cách hay vệ sinh không sạch dẫn đến tăng tiết chất bã và viêm của hệ thống nang lông tuyến bã.
Da quá nhiều dầu
Da dầu không phải là môi trường và nguyên nhân duy nhất dẫn đến các loại mụn sinh sôi. Để tìm hiểu kỹ hơn, có hai tác nhân đáng chú ý để ngăn ngừa và điều trị mụn là sinh lý nội tiết và thói quen sinh hoạt.
Phân biệt các loại mụn
Mặc dù mụn là một bệnh lý da liệu nhưng tình trạng này có thể cải thiện với các phương pháp điều trị không kê đơn nếu là trường hợp mụn không gây ảnh hưởng gì cho cơ thể. Tuy nhiên các loại mụn nặng, sưng to, đau nhức và khó chịu nên được điều trị bởi bác sĩ da liễu.
Trong số các loại mụn xuất hiện ở mặt, mụn trứng cá là tình trạng mụn phổ biến nhất.
Khi mới xuất hiện các mụn trứng cá này thường có kích thước nhỏ, chỉ trồi lên trên bề mặt da, sờ hơi cộm, không gây đau đớn hay khó chịu. Một thời gian sau, mụn tăng dần kích thước khiến cho vùng da xung quanh có biểu hiện sưng tấy và tạo thành mụn bọc có mủ ở giữa.
Các loại mụn trứng cá có nhiều biểu hiện khác nhau trên lâm sàng, khu trú tại những khu vực tiết nhiều chất bã nhờn, gồm:
Nhóm mụn không viêm (non inflammatory acne):
- Mụn đầu đen (open comedone).
- Mụn đầu trắng (closed comedone).
Nhóm mụn viêm (inflammatory acne)
- Mụn viêm đỏ (pimple).
- Mụn mủ (pustule).
- Mụn bọc (nodular acne).
Trong đó, mụn viêm hoặc mụn bọc thường gây những đau đớn khó chịu và điều trị khó khăn hơn cả.
Cách điều trị mụn
Sinh hoạt điều độ, khoa học
Xây dựng một lối sống khoa học và điều độ không chỉ giúp các lỗ chân lông nhỏ lại mà cũng giúp làn da của bạn trở nên mịn màng, tươi sáng hơn:
- Hãy cố gắng ngủ đủ giấc, tránh thức khuya.
- Không sử dụng các chất kích thích, đồ ăn chiên rán, cay nóng, nhiều dầu mỡ … do chúng sẽ gây kích ứng cho làn da của bạn, dẫn đến tắc nghẽn lỗ chân lông.
- Nên ăn những thực phẩm làm từ tự nhiên, không chất bảo quản và ít chất béo như ăn nhiều rau củ quả, trái cây tươi và uống đủ nước để cung cấp các vitamin và khoáng chất cho da và cơ thể bạn.
- Giữ cho tinh thần thoải mái, thư giãn, tránh căng thẳng, stress… cũng giúp làm nhỏ lỗ chân lông hiệu quả và tránh nổi mụn do stress cũng là một trong những nguyên nhân gây phát sinh mụn.
Chăm sóc da mụn
Điều trị mụn kịp thời, áp dụng đúng phương pháp và tuyệt đối không cạy nặn bởi càng nặn bạn càng làm da bị tổn thương nhiều hơn, dễ bị viêm nhiễm và lỗ chân lông càng to hơn.
Đắp mặt nạ ít nhất tuần một lần cho da được thông thoáng.
Tạo điều kiện cho da được tái tạo thường xuyên bằng cách tẩy da chết. Tẩy da chết và xông mặt hai hoặc ba lần mỗi tuần để da trở nên sáng mịn, se khít lỗ chân lông. Tuy nhiên, hãy tẩy da chết một cách nhẹ nhàng. Vì nếu làm quá mạnh có thể gây vỡ tuyến nhờn dưới bề mặt da và dẫn đến sự hình thành mụn tro.
Nếu da dầu, bạn nên sử dụng giấy thấm dầu và sử dụng 3 tiếng/lần, lấy đi hết dầu thừa, ngăn cản hiện tưởng ách tắc.
Khi bước sang tuổi 25, bạn nên tìm cho mình 1 sản phẩm kem chống lão hóa và sử dụng thường xuyên, giúp da khỏe mạnh, giữ độ tươi trẻ lâu, không lo lỗ chân lông to.
Một số vùng da nhất định trên mặt tiết ra nhiều dầu hơn các vùng da khác và các lỗ chân lông tại vùng đó cũng hiện rõ hơn. Nếu lỗ chân lông ở mũi, má và trán bị giãn nở, phương pháp xử lý để se khít da ở riêng các vùng này là sử dụng mặt nạ đất sét và giấy thấm dầu. Bạn có thể tiến hành bằng cách thoa một lớp mỏng trên da đã được làm sạch, giữ trong ít phút, sau đó rửa sạch với nước. Đất sét có tác dụng thấm dầu nhanh chóng và nhẹ nhàng ra khỏi lỗ chân lông, giúp da thêm mịn màng hơn.
Lựa chọn mỹ phẩm, sản phẩm chăm sóc phù hợp với da
Lựa chọn và sử dụng các loại mỹ phẩm phù hợp, có thành phần lành tính, khả năng thẩm thấu nhanh, không gây nhờn bóng, chiết xuất từ thiên nhiên, dịu nhẹ, an toàn và có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng, được kiểm định, chất lượng đảm bảo và phù hợp với da, cũng là cách làm se khít lỗ chân lông hiệu quả . Tránh dùng hàng kém chất lượng, kem trộn, thiếu nhãn mác.
Khi sử dụng mỹ phẩm và sản phẩm chăm sóc da, nếu phát hiện thấy da bị kích ứng sau 1 hoặc 2 lần sử dụng thì nên dừng dùng loại mỹ phẩm đó và để da nghỉ ngơi một thời gian mới chuyển sang loại khác.
Bổ sung các thực phẩm cho da
Rau quả có chứa đầy đủ các chất dinh dưỡng như chất chống oxy hóa, vitamin C, E và A, beta-carotene, flavonoid và nhiều hơn nữa.
Bạn có thể sử dụng các loại rau lá xanh đậm như rau bina và cải xoăn, đây là loại rau được báo cáo là giúp hồi sinh làn da và là một trong những thực phẩm tốt nhất bạn có thể ăn để bảo vệ da khỏi khối u ác tính.
Chống Oxy hóa
Các chất chống oxy hóa mạnh mẽ giúp bảo vệ da khỏi các gốc tự do và tác hại của ánh nắng mặt trời, giúp da trông trẻ hơn và sáng hơn.
Các nghiên cứu khoa học đã nhấn mạnh tiềm năng của các loại trái cây và rau quả giàu chất chống oxy hóa như là chất tăng cường sức khỏe chính giúp loại bỏ các gốc tự do có hại và ngăn chặn quá trình oxy hóa tế bào.
Các flavonoid, lycopene, carotenoids và glucosinolates là một trong những chất chống oxy hóa được nghiên cứu kỹ lưỡng nhất. Ví dụ như Beta-carotene, một dạng tiền chất của vitamin A được biết là có vai trò trong sự phát triển tế bào da bình thường và làm cho làn da khỏe mạnh.
Và quan trọng là các vitamin chống oxy hóa quan trọng nhất tốt cho da ấy có thể tìm thấy trong rau quả.
Mụn là một bệnh lý da liễu nan giản khó điều trị cần phải kiên trì lâu dài, tuy không ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe những nếu không điều trị sẽ ảnh hưởng đến vẻ ngoài của bạn. Một chế độ ăn dinh dưỡng và lối sống sinh hoạt lành mạnh, khoa học kết hợp với chất bổ sung cần thiết giúp bạn tranh xa những con mụn đáng ghét mang lại làn da tươi trẻ hơn.
