Nang cơ năng buồng trứng là một trình trạng khá phổ biến xảy ra ở độ tuổi sinh sản. Hầu hết các loại u nang chức năng này ít ảnh hưởng đến cuộc sống của các chị em. Tuy nhiên, một số trường hợp biến chứng xảy ra có thể gây nguy hiểm cần được hỗ trợ điều trị kịp thời.
Nang cơ năng buồng trứng là gì?
Nang cơ năng buồng trứng là một dạng u lành tính, hình thành và phát triển ở bề mặt buồng trứng của phụ nữ trong và sau khi trứng rụng. Thông thường, nang buồng trứng cơ năng sẽ tự biến mất sau khi trứng rụng. Tuy nhiên, những trường hợp trứng không rụng hoặc túi nang noãn không tự đóng lại có thể phồng lên và chứa chất lỏng bên trong.
Có 3 loại u nang cơ năng, gồm:
- Nang bọc noãn: Là nang noãn đã trưởng thành nhưng không vỡ, không xảy ra hiện tượng rụng trứng mà cứ tiếp tục phát triển, kích thước có thể lên đến 8cm khiến chị em chậm chu kỳ kinh nguyệt.
- Nang hoàng thể: Là hiện tượng hoàng thể vẫn tiếp tục phát triển bình thường sau phóng noãn, dẫn đến tạo ra các u nang có lớp vỏ mỏng chứa đầy dịch ở bên trong, có thể gây đau và gây chảy máu ở vùng chậu của phụ nữ.
- Nang hoàng tuyến: Loại u nang cơ năng thường gặp ở bệnh nhân thai trứng, bệnh nhân có ung thư nguyên bào nuôi…
Nguyên nhân gây bệnh
Nguyên nhân của u nang cơ năng buồng trứng là do một hoặc nhiều thay đổi nhỏ trong cách buồng trứng sản xuất hoặc giải phóng trứng. Trong chu kỳ kinh nguyệt, u nang cơ năng buồng trứng có thể phát triển do:
- Khi nang trứng trong buồng trứng không giải phóng trứng và bị phình ra với chất lỏng bên trong buồng trứng hoặc trên bề mặt của nang trứng.
- U nang xảy ra khi hoàng thể không biến mất mà tiếp tục phình ra với chất lỏng bên trong. Đây là loại u nang buồng trứng phổ biến nhất.
- Sự phát triển của các u nang cơ năng buồng trứng cũng phổ biến trong quá trình điều trị bằng clomiphene (như Clomid hoặc Serophene) trong các trường hợp vô sinh. Những u nang này sẽ biến mất sau khi kết thúc điều trị, mặc dù có thể mất vài tháng. Chúng không gây nguy hiểm cho thai kỳ.
- Một số u nang cơ năng buồng trứng có thể là một khối u nang lành tính hoặc liên quan đến lạc nội mạc tử cung hoặc ung thư.
Dấu hiệu u nang buồng trứng cơ năng
Thông thường u nang cơ năng ở buồng trứng lành tính và có thể tự tiêu đi mà không cần điều trị. Tuy nhiên nếu xảy ra trường hợp bất thường cơ thể sẽ thông báo cho bạn qua những dấu hiệu sau đây:
- Rối loạn kinh nguyệt.
- Đi tiểu thường xuyên hơn bình thường.
- Huyết trắng xuất hiện nhiều.
- Đau bụng, đặc biệt là ở vùng thắt lưng.
- Tăng cân do tăng kích thước nang.
Một vài dấu hiệu nặng nếu xuất hiện bạn nên lập tức đến khám tại các cơ sở y tế:
- Vùng bụng hoặc vùng chậu đột ngột đau dữ dội.
- Buồn nôn và nôn mửa nặng (nguyên nhân do nhiễm trùng).
- Đột ngột chóng mặt, cảm thấy cơ thể trở nên yếu ớt.
- Chảy máu âm đạo và các triệu chứng sốc do chảy máu nặng (sốt cao).
Mức độ nguy hiểm của nang cơ năng buồng trứng
Bản chất u nang cơ năng buồng trứng là lành tính, ít gây nguy hiểm, người bệnh vẫn có thể có kinh nguyệt và mang thai bình thường. Tuy nhiên, vẫn có trường hợp ít gặp u nang biến chứng, người bệnh có thể đối mặt với những nguy hiểm như:
- Xoắn cuống u nang: Đối với các u nang có cuống dài, khi di chuyển hoặc vận động mạnh, các u nang dễ xoắn vào nhau làm tắc mạch máu đi nuôi buồng trứng. Người bệnh sẽ bị đau bụng dữ dội, đau liên tục, cảm giác buồn nôn và nôn.
- Vỡ u nang buồng trứng: Khi áp lực dịch ở bên trong khối u nang quá lớn có thể gây vỡ u nang. Khi đó, người bệnh có thể đau bụng dữ dội và liên tục. Một vài trường hợp vỡ u nang gây chảy máu trong ổ bụng có thể khiến người bệnh choáng váng và ngất xỉu.
- Chảy máu trong nang: Khi nang phát triển, các mạch máu sẽ bị giãn ra, gây tình trạng chảy máu trong nang. Bên cạnh đó, vỏ nang mỏng cũng có thể bị chảy máu bất cứ lúc nào không hay.
- Chèn ép các tạng trong tiểu khung: Nang phát triển và lớn dần gây kẹt ở túi cùng douglas, chèn ép vào bàng quang, trực tràng gây tiểu nhiều, tiểu khó và táo bón.
Khi u nang bị vỡ có thể dẫn đến hội chứng nhiễm khuẩn. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời có thể đe dọa tính mạng người bệnh.
Xét nghiệm, chẩn đoán nang cơ năng buồng trứng
Nếu siêu âm cho thấy người bệnh có u cơ năng buồng trứng với đầy chất lỏng nhưng không gây đau đớn dữ dội, bác sĩ có thể sẽ đề nghị chờ xem trong một khoảng thời gian. Sau đó, người bệnh có thể kiểm tra u nang từ 1 đến 2 tháng sau để xem kích thước có thay đổi hay không. Hầu hết các u nang sẽ biến mất sau 1 đến 2 tháng mà không cần điều trị hoặc sau 1 hoặc 2 kỳ kinh nguyệt.
Bác sĩ sẽ đề nghị xét nghiệm hoặc điều trị thêm nếu:
- Siêu âm ban đầu không cho thấy rõ loại u nang nào hoặc cả hai buồng trứng đều bị ảnh hưởng.
- Người bệnh bị đau vừa đến nặng hoặcchảy máu âm đạo.
- U cơ năng buồng trứng không nhỏ hơn hoặc biến mất như dự kiến.
Biện pháp điều trị bệnh
U nang cơ năng buồng trứng không cần điều trị, khối u nang sẽ tự biến mất sau vài chu kỳ kinh nguyệt. Người bệnh được yêu cầu theo dõi sự phát triển của khối u nang bằng cách siêu âm lặp lại sau khi hành kinh xong.
Người bệnh có thể điều trị bệnh bằng phương pháp nội khoa (sử dụng thuốc). Tuy nhiên, trong những trường hợp u nang gây biến chứng nguy hiểm, cần can thiệp xử trí ngay lập tức.
Điều trị bằng thuốc
Bệnh nhân sẽ được theo dõi sự phát triển của khối u trong vòng từ 1 – 2 tháng. Trong thời gian theo dõi nếu các chỉ số về kích thước ngày càng tăng thì bác sĩ sẽ chỉ định dùng những loại thuốc sau:
- Thuốc giảm đau: Nhằm giảm thiểu sự đau đớn do bị khối u chèn ép lên các cơ quan nội tạng xung quanh.
- Viên uống tránh thai: Nhằm cản trở lại quá trình rụng trứng, từ đó ngăn ngừa nguy cơ khối u mới hình thành cũng như hạn chế sự gia tăng về kích thước của khối u cũ.
Lưu ý, chị em cần tham khảo ý kiến bác sĩ để được chỉ định và hướng dẫn liều lượng phù hợp. Tuyệt đối không sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của bác sĩ.
Phẫu thuật điều trị u nang cơ năng
Đối với trường hợp u nang cơ năng gây đau nhưng không đáp ứng với phương pháp điều trị nội khoa, bác sĩ sẽ chỉ định người bệnh phẫu thuật cắt bỏ khối u nang.
- Phẫu thuật nội soi: Hiện đang là phương pháp được tin dùng trong phẫu thuật cắt u nang bởi ít gây đau đớn cho người bệnh, thời gian nằm viện ít, hồi phục nhanh.
Phương pháp này được chỉ định trong những trường hợp u nang không quá to, không quá dính, không nghi ngờ ác tính hoặc trường hợp ung thư vú có chỉ định cắt buồng trứng.
- Phẫu thuật mở bụng: Với trường hợp người bệnh có yếu tố nguy cơ cao, kích thước u nang lớn và có hình dạng bất thường, bác sĩ sẽ chỉ định phẫu thuật mở bụng để quan sát khối u và xử trí kịp thời nếu khối u ác tính.
Phương pháp phòng ngừa bệnh
Như đã đề cập ở các thông tin trên nguyên nhân chính gây bệnh bắt nguồn từ sức đề kháng yếu, hệ miễn dịch kém.
Vì thế biện pháp phòng ngừa chính là cách thức tăng cường sức đề kháng và hệ miễn dịch thông qua:
- Lựa chọn và sử dụng thực phẩm một cách khoa học, ưu tiên bổ sung dinh dưỡng tốt thông qua các loại rau củ quả.
- Ăn chậm, nhai kỹ để hỗ trợ hệ tiêu hóa và hấp thu chất dinh dưỡng dễ dàng hơn.
- Không nên sử dụng thức ăn chứa đường tổng hợp nhân tạo, các đồ uống có chứa chất kích thích.
- Đảm bảo nạp đủ lượng nước cho cơ thể mỗi ngày.
- Tập các bài tập thể dục phù hợp với thể trạng cơ thể.
- Rèn luyện suy nghĩ, tư duy tích cực, giảm stress.
- Ngủ đủ giấc mỗi ngày, tuyệt đối không nên thức khuya, tốt nhất nên ngủ trước 23h và chu kỳ giấc ngủ dài từ 7 đến 9 tiếng.
- Thăm khám phụ khoa định kỳ (6 tháng/lần) để theo dõi sức khỏe và kịp thời điều trị nếu xảy ra vấn đề khác thường.
Nang cơ năng buồng trứng tuy lành tính và hiếm khi gây biến chứng nguy hiểm cho người mắc, nhưng bạn không nên vì thế mà chủ quan. Cần sớm có các biện pháp an toàn giúp phòng tránh và cải thiện khối u hiệu quả. Để làm được điều này, chị em đừng quên kết hợp với chế độ ăn uống, lối sống khoa học mỗi ngày nhé!
