Nhau tiền đạo là bánh nhau không bám đáy ở tử cung mà ở một phần hay toàn bộ bánh nhau bám ở vùng đoạn dưới tử cung hay cổ tử cung, làm cản trở đường đi của thai nhi khi chuyển dạ.
Nhau tiền đạo là gì?
Nhau tiền đạo (còn được gọi là rau tiền đạo) là tình trạng nhau thai bám vào đoạn dưới tử cung và cổ tử cung, che mất một phần hoặc che kín cổ tử cung, làm cản trở đường đi của thai nhi khi chuyển dạ. Đối với thai kỳ bình thường, nhau thai sẽ bám vào mặt trước hoặc mặt sau của phần đáy tử cung.
Dựa vào vị trí bám, rau tiền đạo được phân chia thành 4 loại:
- Nhau bám thấp: Bờ bánh nhau bám vào đoạn dưới tử cung, chưa đến lỗ trong cổ tử cung.
- Nhau bám mép: Bờ bánh nhau bám đến bờ lỗ trong cổ tử cung.
- Nhau tiền đạo bán trung tâm: Bánh nhau che kín một phần lỗ trong cổ tử cung.
- Nhau tiền đạo trung tâm: Bánh nhau che kín hoàn toàn lỗ trong cổ tử cung, chiếm tỷ lệ 20-30% các trường hợp.
Nguyên nhân gây rau tiền đạo
Nguyên nhân chính xác gây ra nhau tiền đạo vẫn chưa rõ ràng. Tuy nhiên, thống kê cho thấy nhau tiền đạo thường xuất hiện ở những đối tượng sau:
- Hút thuốc lá hoặc sử dụng cocaine.
- Tuổi mẹ trên 35.
- Mang thai nhiều lần.
- Sảy thai, nạo hút thai nhiều lần.
- Có rau tiền đạo ở lần mang thai trước.
- Có sẹo mổ trên tử cung như sẹo mổ lấy thai, mổ bóc u xơ tử cung…
- Viêm nhiễm tử cung.
Nguy cơ bị nhau tiền đạo
Nguy cơ bị rau tiền đạo thường xảy ra đối với những trường hợp sau:
- Từng sinh đẻ nhiều lần.
- Từng nạo thai và bị sảy thai nhiều lần.
- Từng bị viêm nhiễm tử cung.
- Từng bị rau tiền đạo ở lần mang thai trước.
Dấu hiệu nhân biết nhau tiền đạo
Dấu hiệu nhau tiền đạo khác nhau tùy vào thể lâm sàng và mức độ nặng nhẹ của bệnh. Tuy nhiên, thai phụ có thể nhận biết hiện tượng này thông qua các triệu chứng khi mang thai gồm:
- Xuất huyết âm đạo bất thường (máu có màu đỏ tươi, đôi khi có lẫn máu cục) nhưng không gây đau đớn, có thể thấy ở 3 tháng cuối thai kỳ.
- Hiện tượng xuất huyết có thể xảy ra tự nhiên và tự cầm đột ngột mà không cần điều trị. Tuy nhiên, tình trạng này có thể tái phát sau vài ngày hoặc vài tuần với lượng máu ngày càng tăng.
- Một số thai phụ có thể đối mặt với tình trạng xuất huyết kèm các cơn đau bụng do tử cung co thắt.
Biến chứng của nhau tiền đạo
Cho mẹ
- Mất máu nhiều, choáng, tử vong.
- Cắt tử cung, tổn thương hệ niệu.
- Tăng nguy cơ nhiễm trùng, rối loan đông máu, phải truyền máu.
Cho con
Tình trạng non tháng gay tử vong chu sinh. Trẻ sơ sinh thiếu máu.
Chuẩn đoán nhau tiền đạo
- Nếu thai phụ gặp bất kỳ hiện tượng ra máu nào trong nửa sau của thai kỳ, các bác sĩ sẽ theo dõi vị trí của nhau thai bằng một trong những phương pháp:
- Siêu âm qua ngả âm đạo: Bác sĩ đặt một đầu dò bên trong âm đạo để quan sát bên trong ống âm đạo và cổ tử cung của bạn. Đây là phương pháp được ưa chuộng và chính xác nhất để xác định rau tiền đạo.
- Siêu âm qua ổ bụng: Kỹ thuật viên chăm sóc sức khỏe đặt gel lên bụng của bạn và di chuyển một thiết bị cầm tay được gọi là đầu dò xung quanh bụng của bạn để xem các cơ quan vùng chậu. Sóng âm thanh tạo ra hình ảnh trên màn hình giống như TV.
- MRI (chụp cộng hưởng từ): Quá trình quét hình ảnh này sẽ giúp xác định rõ ràng vị trí của nhau thai.
Biện pháp điều trị nhau tiền đạo
Trong đó lượng máu chảy ra là yếu tố chính mà bác sĩ cân nhắc khi quyết định cách điều trị tình trạng này.
- Trướng hợp ít hoặc không chảy máu: Đối với những trường hợp nhau tiền đạo ít hoặc không ra máu, bác sĩ có thể sẽ đề nghị thai phụ nghỉ ngơi vùng khung chậu. Điều này có nghĩa là hạn chế đưa bất cứ thứ gì vào âm đạo khi mang thai để ngăn ngừa các biến chứng y tế. Thai phụ cũng sẽ được yêu cầu tránh quan hệ tình dục và tập thể dục. Nếu ra máu trong thời gian này, thai phụ nên đi khám càng sớm càng tốt.
- Trường hợp chảy máu nhiều: Trong trường hợp ra máu nhiều, bác sĩ và thai phụ nên lên lịch sinh mổ càng sớm càng tốt vì thời điểm sinh nở an toàn – tốt nhất là sau 36 tuần. Nếu cần phải lên lịch mổ sớm hơn, thai nhi có thể được tiêm corticosteroid để tăng tốc độ phát triển của phổi.
- Trường hợp chảy máu không kiểm soát được: Trong trường hợp này, các bác sĩ sẽ phải tiến hành mổ lấy thai khẩn cấp.
Cách phòng ngừa nhau tiền đạo
Các biện pháp giúp giảm khả năng mắc nhau tiền đạo và phòng ngừa biến chứng của nó:
- Hạn chế có thai lúc lớn tuổi, đặc biệt là khi đã có đủ con.
- Tuân thủ đúng các chỉ định mổ lấy thai giúp hạn chế sẹo tử cung không cần thiết.
- Không hút thuốc lá, tránh hít phải khói thuốc lá thụ động trong khi mang thai.
- Đến khám ngay tại các cơ sở y tế có chuyên khoa sản phụ khoa khi có bất kỳ bất thường nào trong quá trình mang thai như ra máu âm đạo, đau bụng dưới.
- Nghỉ ngơi và tránh làm việc nặng nhọc.
- Khi đã được chẩn đoán nhau tiền đạo vào những tháng cuối, thai phụ cần được nhập viện và theo dõi sát.
Nhau tiền đạo là một trong những biến chứng thai kỳ gây nguy hiểm cho cả thai phụ và thai nhi. Khi phát hiện các biểu hiện nhau tiền đạo cần đến các cơ sở y tế để được đánh giá toàn diện và quyết định phương pháp và thời điểm chấm dứt thai kỳ phù hợp. Điều trị sớm là rất cần thiết. Bên cạnh đó, điều chỉnh chế độ sinh hoạt, xây dựng chế độ sinh dưỡng để đảm bảo an toàn cho cả mẹ và bé.
