Nhiễm khuẩn huyết là một bệnh lý nguy hiểm có tỉ lệ tử vong cao. Bệnh xảy ra do vi khuẩn hay virus, nấm giải phóng những hóa chất vào máu để chống lại các phản ứng viêm của cơ thể. Nhiễm khuẩn huyết thường tiến triển nặng nề và không có chiều hướng tự khỏi nếu không được xử trí điều trị kịp thời.
Nhiễm khuẩn huyết là gì?
Nhiễm khuẩn huyết hay nhiễm trùng máu (nhiễm trùng huyết) là tình trạng nhiễm trùng rất nghiêm trọng. Vi sinh vật gây bệnh không cư trú tại một cơ quan bị tổn thương ban đầu, mà theo đường máu lan đi khắp cơ thể.
Bệnh xảy ra do vi khuẩn hay virus, nấm giải phóng những hóa chất vào máu để chống lại các phản ứng viêm của cơ thể. Những phản ứng này tạo ra hàng loạt các thay đổi bên trong dẫn đến tổn thương các cơ quan như: gan, thận và khiến cơ thể suy yếu nhanh.
Nguyên nhân gây bệnh nhiễm khuẩn huyết
Nhiễm trùng huyết xảy ra do hệ miễn dịch của cơ thể bị yếu đi và các loại virus, vi khuẩn xâm nhập trực tiếp vào máu hoặc xâm nhập thông qua các vết thương bị nhiễm trùng. Tác nhân gây bệnh phổ biến nhất là vi khuẩn kỵ khí, vi khuẩn gram dương và vi khuẩn gram âm.
Các yếu tố nguy cơ gây nhiễm khuẩn huyết
Một số đối tượng sau đây có nguy cơ nhiễm khuẩn huyết cao:
- Người già, trẻ sơ sinh/đẻ non.
- Người sử dụng thuốc ức chế miễn dịch, sử dụng corticoid kéo dài, các thuốc chống thải ghép hoặc đang điều trị hóa chất và tia xạ.
- Người bệnh có bệnh lý mạn tính, như tiểu đường, HIV/AIDS, xơ gan, bệnh van tim và tim bẩm sinh, bệnh phổi mạn tính, suy thận mạn.
- Người bệnh cắt lách, nghiện rượu, có bệnh máu ác tính, giảm bạch cầu hạt.
- Người bệnh có đặt các thiết bị hoặc dụng cụ xâm nhập như đinh nội tủy, catheter, đặt ống nội khí quản…
Triệu chứng nhiễm trùng máu
- Thân nhiệt trên 38 độ C hoặc dưới 36 độ C.
- Nhịp tim nhanh trên 90 nhịp/phút.
- Nhịp thở nhanh trên 20 nhịp/phút.
Các trường hợp nhiễm trùng máu nặng sẽ có các triệu chứng như:
- Lượng nước tiểu trung bình giảm mạnh.
- Tình trạng tâm thần không ổn định.
- Giảm số lượng tiểu cầu.
- Khó thở.
- Loạn nhịp tim.
- Đau vùng bụng.
- Sốc nhiễm trùng.
Nhiễm trùng máu có lây không?
Nhiễm trùng máu là bệnh hoàn toàn không lây lan, đặc biệt không lây qua tiếp xúc thông thường.
Việc chủ động phòng ngừa nhiễm trùng máu là vấn đề cần được quan tâm trong bối cảnh các loại vi khuẩn gây nhiễm trùng máu có xu hướng kháng các loại kháng sinh, gây khó khăn cho công tác điều trị.
Chẩn đoán nhiễm trùng huyết
Các xét nghiệm phòng thí nghiệm và hình ảnh điển hình cho nhiễm trùng là:
- Xét nghiệm vi khuẩn trong nước tiểu.
- Cấy vi khuẩn vào vết thương.
- Xét nghiệm vi khuẩn trong dịch tiết mũi hoặc miệng.
- Xét nghiệm vi khuẩn trong máu, yếu tố làm đông máu, tim, chức năng gan và thận, oxy hóa hoặc điện giải.
- Có thể cần chụp cơ thể để đánh giá chức năng cơ quan nội tạng. Chụp ảnh có thể bao gồm:
- X-quang.
- Chụp CT (Cắt lớp vi tính).
- Siêu âm.
- MRI (Chụp cộng hưởng từ).
Biện pháp điều trị bệnh nhiễm trùng huyết
- Điều trị bằng thuốc kháng virus hoặc thuốc kháng nấm: Trong trường hợp nhiễm trùng máu gây ra do virus hoặc nấm, người bệnh sẽ được điều trị bằng thuốc kháng virus hoặc nấm, thuốc sẽ được dùng qua đường tiêm tĩnh mạch.
- Truyền dịch: Người bị nhiễm trùng máu thường bị hạ huyết áp, do đó cần truyền dịch để tăng huyết áp. Các chất dùng để truyền dịch chủ yếu là nước muối bình thường hoặc nước có chứa các khoáng chất.
- Liệu pháp oxy: Tăng cường cung cấp oxy cho máu bằng ống thông qua mũi, mặt nạ oxy hay thở máy.
- Lọc máu trong trường hợp suy thận cấp bằng cách sử dụng thiết bị thay thế chức năng thận để loại bỏ chất thải nguy hại, muối và nước dư thừa từ máu.
- Phẫu thuật: Phẫu thuật có thể cần thiết để loại bỏ các khu vực nhiễm trùng, chẳng hạn áp xe, mô bị nhiễm trùng hoặc mô chết (hoại thư).
- Tăng cường sức đề kháng của cơ thể: Bằng truyền máu, đạm, sinh tố. Chế độ ăn: Tăng đạm, hoa quả.
Biện pháp phòng ngừa bệnh nhiễm trùng máu
Để phòng bệnh nhiễm trùng huyết, mỗi người cần:
- Chăm sóc, quản lý tốt các bệnh mạn tính đang có.
- Vô trùng các dụng cụ y tế.
- Cho trẻ tiêm vắc xin đầy đủ.
- Ăn những thực phẩm giàu vitamin C, protein, chất xơ và khoáng chất (kẽm, selen, sắt,…) để cải thiện hệ thống miễn dịch, hạn chế các biến chứng của bệnh.
- Bổ sung sữa chua hằng ngày vì đây là nguồn cung cấp hàng tỷ men vi sinh có lợi cho cơ thể, tránh được nhiễm trùng máu.
- Thường xuyên rửa tay với xà phòng, giữ gìn vệ sinh cá nhân sạch sẽ để ngăn ngừa nhiễm trùng.
Bệnh nhiễm trùng máu vô cùng nguy hiểm với tiên lượng tử vong cao. Tuy vậy, việc phát hiện sớm và điều trị đúng cách đóng vai trò rất lớn trong việc cải thiện sức khỏe người bệnh và giảm nguy cơ xảy ra những biến chứng nặng. Do vậy, mỗi người nên chú ý tới việc khám sức khỏe định kỳ và ngay lập tức tới bệnh viện khi có dấu hiệu bất thường để được phát hiện, điều trị bệnh sớm.
