Nhược thị ở trẻ em là tình trạng suy giảm thị lực không thể cải thiện ngay cả khi sử dụng kính thuốc hay kính áp tròng. Nhược thị thường không có nguyên nhân từ các bệnh lý về mắt mà do ảnh hưởng từ hoạt động của não bộ.
Bệnh nhược thị là gì?
Nhược thị là bệnh lý liên quan trực tiếp tới sức khỏe đôi mắt, chúng còn được biết đến với tên gọi khác là mắt lười. Nguyên nhân chính gây bệnh là do khả năng nhận biết hình ảnh của não bộ suy giảm, chính vì thế thị lực của một bên mắt trở nên kém hơn. Trong nhiều trường hợp, bệnh nhân phải đối mặt với bệnh nhược thị ở cả hai con mắt.
Nguyên nhân dẫn tới nhược thị
Thị lực phát triển nhanh chóng trong những năm đầu đời, đạt gần tối đa lúc 6 tuổi và ổn định vào khoảng 12 tuổi. Để thị lực phát triển tốt, việc tiếp nhận hình ảnh của hai mắt phải đầy đủ và hài hòa, tức là trục thị giác phải thông thoáng và hai mắt phải thẳng hàng cùng nhau.
- Mắt sẽ truyền tín hiệu về não để xử lý dần dần hoàn thiện chức năng thị giác hai mắt. Bất cứ nguyên nhân nào gây cản trở đến sự nhìn rõ của một trong hai mắt hoặc có sự tương tác bất thường giữa hai mắt trong giai đoạn phát triển này có thể gây thị lực kém hay nhược thị.
- Lé mắt là nguyên nhân hàng đầu gây nhược thị, đặc biệt là lé thường xuyên ở một bên. Lúc này não chỉ nhận tín hiệu do mắt lành đem lại, mắt kia sẽ bị phế bỏ và ngày càng trở nên vô dụng.
- Khúc xạ một hoặc hai mắt có vấn đề, thường không đồng đều giữa hai bên hay còn gọi là bất đồng khúc xạ. Bệnh nhân đã không đi khám, không tuân thủ theo đơn kính và chế độ tập luyện.
- Đường đi của ánh sáng tới võng mạc bị cản trở do: Sẹo giác mạc, đục thể thủy tinh bẩm sinh, sụp mi, làm cho mắt không thể tiếp nhận tốt hình ảnh để truyền lên não xử lý.
- Hầu hết nguyên nhân trên đây có thể khắc phục được nều được chẩn đoán sớm nhất là trước 6 tuổi. Điều trị không đúng hoặc không kịp thời mắt sẽ nhược thị quá nặng và “vô phương cứu chữa”.
Biểu hiện nhược thị
Một số triệu chứng trẻ nhược thị có thể biểu hiện:
- Lé mắt.
- Hay nheo mắt.
- Nghiêng đầu vẹo cổ khi nhìn.
- Than mỏi mắt.
Tuy nhiên, khi bị nhược thị, nhiều trẻ không có dấu hiệu gì đặc biệt dẫn đến việc rất khó phát hiện. Vì trẻ đã thích nghi qua thời gian dài nên trẻ ít khi phàn nàn vì thị lực kém, thường bệnh nhược thị chỉ được phát hiện khi sàng lọc.
Để phát hiện sớm nhược thị, nên cho trẻ đi khám mắt ở các thời điểm quan trọng như: trước tuổi mầm non, trước khi vào mẫu giáo và trước khi vào lớp một và tái khám hàng năm. Một cách nữa để phát hiện nhược thị là bịt từng mắt xem có mắt nào bị mờ hơn so với mắt bên kia. Mắt mờ hơn chính là mắt có nguy cơ nhược thị.
Các biện pháp chẩn đoán bệnh nhược thị
Nhược thị chẩn đoán bằng kiểm tra từng mắt một cách kỹ càng và toàn diện. Các bác sĩ sẽ tiến hành các kiểm tra để chẩn đoán như:
- Kiểm tra thị lực bằng đo thị lực.
- Kiểm tra khúc xạ.
- Xác định trạng thái của hệ thống vận động mắt.
- Xác định định vị.
Đối với trẻ em cần được khám và kiểm tra thường xuyên để có biện pháp điều trị kịp thời vì bệnh thường biểu hiện một bên mắt nên trẻ nhỏ và cha mẹ khó nhận biết nếu không chú ý.
Cách điều trị khác nếu nhược thị không phẫu thuật được
Ở những ca không thể khắc phục tình trạng nhược thị được bằng phẫu thuật, bác sĩ sẽ đề xuất một số phương án khác để thay thế như:
- Dùng miếng dán mắt: Trẻ em sẽ được đeo một miếng che mắt tăng thị lực nhằm kích thích bên mắt yếu hơn, đeo từ 2 – 6 giờ/ngày trong vài tháng, thậm chí là vài năm.
- Đeo kính hiệu chỉnh: Giúp cải thiện các vấn đề như viễn thị, cận thị hoặc loạn thị gây nhược thị. Đó có thể là kính áp tròng hoặc là kính đeo ngoài.
- Dùng thuốc nhỏ mắt: Làm mờ thị lực ở bên mắt khỏe, buộc não phải tiếp nhận hình ảnh thu được ở bên mắt yếu. Liều lượng và thời gian dùng thuốc tùy từng trường hợp. Thuốc được dùng để thay thế cho miếng dán mắt và có thể gây nên một số tác dụng phụ như kích ứng mắt, nhạy cảm hơn với ánh sáng.
Biện pháp phòng tránh mắt nhược thị
- Ngay từ khi trẻ còn nhỏ, để tránh các bệnh liên quan đến tật khúc xạ cha mẹ cần hướng dẫn trẻ ngồi học thẳng lưng, mắt cách mặt chữ 30cm; học trong phòng đủ ánh sáng, bàn ghế đúng tiêu chuẩn theo từng cấp học, đèn để phía đối diện với tay cầm bút.
- Không nên cho trẻ đọc sách, xem ti vi, chơi điện tử quá hai giờ liên tục. Bởi ánh sáng đèn LED từ các thiết bị này là tác nhân gây ra và làm các căn bệnh về mắt có chiều hướng trầm trọng hơn. Ngoài ra, không nên cho trẻ đọc sách trên tàu xe, khi nằm ngửa hoặc ở những nơi thiếu ánh sáng.
- Cả người lớn và trẻ nhỏ đều cần có chế độ ăn uống điều độ, nhiều chất xơ và vitamin để góp phần đảm bảo thị lực. Trẻ nhỏ được điều trị càng sớm thì thị lực phục hồi càng nhanh và có nhiều khả năng thị lực trở về bình thường.
- Cha mẹ nên đưa trẻ đi khám mắt thường xuyên 2 lần/năm để phát hiện sớm các dấu hiệu bệnh ở mắt và điều trị kịp thời.
- Các yếu tố quyết định thành công là sự hiểu biết và phối hợp của các bậc phụ huynh, tuổi của trẻ, mức độ nhược thị cũng như các bệnh mắt kèm theo.
Để tăng cường sức khỏe cho đôi mắt của trẻ, nhằm giảm nguy cơ mắc các tật khúc xạ dẫn đến nhược thị, ngay từ khi trẻ còn nhỏ, cha mẹ cần hướng dẫn trẻ có chế độ học tập, vui chơi ngoài trời hợp lý để mắt được nghỉ ngơi và điều tiết giữa nhìn gần và nhìn xa.
Leave a reply