Tăng sinh lành tính tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt là bệnh lý phổ biến ở nam giới lớn tuổi. Bệnh gây ra các triệu chứng rối loạn đi tiểu làm ảnh hưởng đến chất lượng sống.
Phì đại tuyến tiền liệt là gì?
Phì đại tuyến tiền liệt là sự tăng sinh lành tính một thực thể mô bệnh lý đặc hiệu gồm sự tăng sinh của mô nền và tế bào niêm mạc tuyến, kết quả là tuyến tiền liệt to ra có thể gây bế tắc đường tiết niệu dưới, khi đó gọi là bướu gây bế tắc.
Bệnh gây ra các triệu chứng rối loạn đi tiểu làm ảnh hưởng xấu đến chất lượng sống, tuy không đe dọa tính mạng người bệnh, nhưng rối loạn đi tiểu sẽ diễn tiến nặng dần và phải can thiệp bằng ngoại khoa.
Nguyên nhân gây bệnh phì đại tuyến tiền liệt
Nguyên nhân chính xác gây ra tình trạng này hiện vẫn chưa được xác nhận rõ, song các nhà khoa học nghi ngờ sự tăng quá mức hormone mà cơ thể tiết ra để kích thích tăng trưởng tế bào tuyến tiền liệt đã dẫn tới bệnh. Ngoài ra, phì đại tuyến tiền liệt cũng liên quan đến yếu tố di truyền, nhất là bệnh xảy ra ở nam giới dưới 60 tuổi. Các trường hợp bệnh nhân trẻ tuổi thường nghiêm trọng hơn, cần điều trị bằng phẫu thuật.
Đối tượng nguy cơ bệnh phì đại tiền liệt tuyến
- Nam giới trên 50 tuổi.
- Gia đình có người mắc phì đại tiền liệt tuyến.
- Béo phì, ít luyện tập thể dục thể thao.
- Chủng tộc: Người da trắng và da đen có nguy cơ cao hơn.
- Lối sống lạm dụng rượu bia, hút thuốc lá chất kích thích, uống ít nước, ăn nhiều chất béo.
- Rối loạn chức năng cương dương.
- Mắc các bệnh như đái tháo đường, bệnh tim, sử dụng thuốc chẹn beta.
- Một số yếu tố khác: Môi trường làm việc ô nhiễm, thường xuyên stress, từng mắc bệnh về đường tiết niệu,…
Triệu chứng phì đại tuyến tiền liệt
Bệnh nhân mắc chứng phì đại tiền liệt tuyến sẽ có một số biểu hiện như sau:
- Tiểu không hết, vừa đi tiểu xong lại buồn tiểu.
- Tiểu són, tiểu không tự chủ được.
- Dòng tiểu yếu và không đều.
- Tiểu buốt, tiểu rắt.
- Tiểu ngắt quãng, tiểu không thành dòng, mỗi lần đi tiểu phải ngắt quãng vài lần mới hết.
- Tiểu nhiều lần, đặc biệt là vào ban đêm.
Ở giai đoạn đầu, những biểu hiện của bệnh không nghiêm trọng và chưa ảnh hưởng nhiều đến chất lượng sống của người bệnh. Càng về sau, kích thước tuyến tiền liệt càng tăng lên, gây chèn ép vào bàng quang thì những triệu chứng sẽ càng trở nên nghiêm trọng hơn khiến người bệnh không thể tự chủ khi đi tiểu.
Các biến chứng nguy hiểm của bệnh
Các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt rất dễ gây nhầm lẫn hoặc không rõ rệt nên dễ bị bỏ qua. Tuy nhiên, việc điều trị sớm bao giờ cũng hiệu quả hơn và giúp bạn tránh được những biến chứng nguy hiểm có thể xảy ra sau đây:
- Bí tiểu đột ngột: Lúc này, bạn có thể cần được đặt một ống thông vào bàng quang để thoát nước tiểu. Một số nam giới mắc bệnh cần phẫu thuật để giảm bí tiểu.
- Nhiễm trùng đường tiết niệu (UTI): Nước tiểu ứ đọng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu. Nếu tình trạng này diễn ra thường xuyên, bạn có thể cần phẫu thuật để cắt bỏ một phần tuyến tiền liệt.
- Sỏi bàng quang: Sỏi có thể gây nhiễm trùng, kích ứng bàng quang, tiểu ra máu và cản trở dòng chảy của nước tiểu.
- Tổn thương bàng quang: Bàng quang tồn đọng có thể bị căng và lâu dần trở nên suy yếu. Kết quả là cơ của bàng quang không co bóp tốt, khiến cho người bệnh tiểu không sạch.
- Hỏng thận: Áp lực do nước tiểu ứ đọng trong bàng quang có thể trực tiếp làm hỏng thận hoặc vi khuẩn có thể theo niệu đạo tấn công gây hỏng thận.
- Ảnh hưởng đến sức khỏe tổng thể: Bí tiểu cấp tính và tổn thương thận có thể đe dọa nghiêm trọng sức khỏe của người bệnh.
Biện pháp chẩn đoán bệnh phì đại tiền liệt tuyến
Để chẩn đoán bệnh, bác sĩ sẽ yêu cầu bệnh nhân cung cấp một số triệu chứng lâm sàng. Nếu nghi ngờ người bệnh mắc phì đại tiền liệt tuyến, bác sĩ sẽ yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm như:
- Xét nghiệm nước tiểu tìm vi khuẩn: Phương pháp này có thể phân biệt bệnh với một số loại nhiễm trùng đường tiết niệu khác.
- Khám hậu môn trực tràng để có thể đánh giá, xác định kích thước của tuyến tiền liệt và kiểm tra một số bất thường khác.
- Xét nghiệm máu để đánh giá tình trạng viêm nhiễm, đánh giá chức năng thận. Hoặc xét nghiệm chỉ số PSA(dấu ấn chỉ điểm ung thư tiền liệt tuyến) phân biệt giữa ung thư tiền liệt tuyến và phì đại tiền liệt tuyến.
- Soi bàng quang nhằm mục đích phát hiện những bất thường bên trong bàng quang và niệu đạo.
- Trong trường hợp bệnh nhân có khối u bất thường có liên quan đến tình trạng phì đại tiền liệt tuyến, chuyên gia có thể chỉ định sinh thiết.
- Siêu âm: Trong quá trình siêu âm cho người bệnh, bác sĩ sẽ có thể quan sát được hình ảnh của tuyến tiền liệt. Từ đó, thấy rõ được những tổn thương hay một số bất thường của cơ quan này.
- Kiểm tra niệu động học để đánh giá niệu đạo và bàng quang có bất thường gì về chức năng lưu trữ và đào thải nước tiểu hay không.
Điều trị bệnh phì đại tuyến tiền liệt
Một số phương pháp điều trị phì đại tuyến tiền liệt có thể được đề xuất như sau:
Phương pháp tự nhiên
Điều trị theo phương pháp tự nhiên nghĩa là không sử dụng thuốc hay can thiệp phẫu thuật, mà thực hiện thay đổi lối sống, tập luyện, nghỉ ngơi để giúp giảm các triệu chứng của bệnh, bao gồm:
- Đi tiểu ngay khi bạn cảm thấy buồn tiểu.
- Đi tiểu định kỳ, ngay cả khi không buồn tiểu.
- Tránh dùng các loại thuốc trị bệnh đường hô hấp không kê đơn hoặc thuốc kháng histamin vì nó có thể gây ức chế bàng quang, khiến bạn khó đi tiểu sạch.
- Tránh rượu và các thức uống chứa caffeine, đặc biệt là sau bữa tối.
- Điều chỉnh tâm trạng, giảm căng thẳng, bởi căng thẳng có thể làm tăng số lần đi tiểu.
- Tập thể dục thường xuyên giúp làm giảm mức độ trầm trọng của bệnh.
- Học và thực hành các bài tập Kegel để tăng cường sức khỏe của cơ vùng chậu.
- Giữ ấm cơ thể, vì lạnh có thể làm cho các triệu chứng trở nên nặng nề hơn.
Điều trị bằng thuốc
Các thuốc thường dùng trong điều trị bệnh này gồm:
- Thuốc ức chế alpha.
- Chất ức chế 5-alpha reductase.
- Chất ức chế phosphodiesterase-5.
- Kết hợp thuốc để điều trị đi tiểu không tự chủ.
Các trường hợp phì đại tuyến tiền liệt lớn, ảnh hưởng tới sinh hoạt của bệnh nhân thì bác sĩ sẽ xem xét phẫu thuật nếu điều kiện sức khỏe của bạn đạt yêu cầu.
Các phương pháp phẫu thuật
Nếu việc điều trị bằng thuốc không hiệu quả, một số thủ thuật không xâm lấn hoặc xâm lấn tối thiểu được thực hiện để giải quyết các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt.
Nếu việc điều trị bằng thuốc không hiệu quả, một số thủ thuật không xâm lấn hoặc xâm lấn tối thiểu được thực hiện để giải quyết các triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt.
Can thiệp ngoại trú
Các thủ thuật này thường là cắt đốt bằng kim xuyên thấu (TUNA), liệu pháp vi sóng (TUMT), liệu pháp xông hơi nước (Rezūm), nhiệt trị liệu bằng nước (WIT), siêu âm hội tụ cường độ cao (HIFU), cấy ghép Urolift…
Cả hai phương pháp Urolift và Rezūm đều đã được chứng minh là mang đến hiệu quả tích cực, ít xâm lấn, tiết kiệm chi phí và giúp duy trì chức năng tình dục tốt hơn.
Can thiệp nội trú
Một số thủ thuật can thiệp sâu hơn có thể được khuyến nghị, nếu người bệnh có một trong các vấn đề như: suy thận, sỏi bàng quang, nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát, tiểu không tự chủ, hoàn toàn không có khả năng tống đẩy nước tiểu ra khỏi bàng quang, tiểu máu tái phát…
Cách biện pháp phòng ngừa
Để giữ gìn sức khỏe tuyến tiền liệt, ngăn ngừa nguy cơ bị phì đại, người bệnh cần tuân thủ các biện pháp sau đây:
- Quản lý căng thẳng để duy trì trạng thái cân bằng, giảm tác hại tiêu cực lên cơ thể.
- Bỏ hút thuốc: Tránh xa thuốc lá giúp sức khỏe nam giới tốt hơn, bao gồm tuyến tiền liệt.
- Tránh uống nhiều nước vào buổi tối để giảm đi tiểu đêm.
- Cố gắng tiểu sạch ở mỗi lần đi tiểu.
- Tập các bài tập tăng cường sức khỏe sàn chậu, bàng quang.
- Trao đổi với bác sĩ để tránh dùng các loại thuốc có thể làm trầm trọng thêm triệu chứng của phì đại tuyến tiền liệt.
- Bổ sung thực phẩm lành mạnh giúp tăng cường sức khỏe cho tuyến tiền liệt.
Phì đại tuyến tiền liệt không phải lúc nào cũng cần phải điều trị. Đôi khi, người bệnh chỉ cần tuân thủ việc kiểm tra sức khỏe định kỳ để theo dõi các triệu chứng và kích thước của tuyến tiền liệt là được. Nếu chẳng may có bệnh, bạn không nên căng thẳng. Thay vào đó hãy đến các bệnh viện có chuyên khoa Tiết niệu để được thăm khám và có biện pháp can thiệp phù hợp.
