Rò luân nhĩ là một dị tật bẩm sinh đặc trưng bởi lỗ rò trước vành tai, chỗ sụn của vành tai tiếp giáp với mặt. Lỗ rò này thông vào bên trong vùng chân sụn vành tai. Nếu lỗ rò này đi quá sâu vào bên trong, bám vào sụn sẽ gây nên nhiều biến chứng nguy hiểm.
Rò luân nhĩ là gì?
Rò luân nhĩ là một dị tật bẩm sinh lành tính, khi có một lỗ nhỏ ở trước vành tai, thường hình thành trong tuần thứ 6 của thai kỳ. Bệnh còn được gọi là xoang trước não thất, hố trước não thất, lỗ rò trước não thất, đường trước não thất hoặc u nang tiền não thất. Nhiều người ở Việt Nam gọi bệnh này là rò luân nhĩ.
Rò luân nhĩ có thể dẫn đến sự hình thành một u nang dưới da có liên quan mật thiết đến sụn khớp và xương trước của vòng xoắn.
Nguyên nhân gây rò luân nhĩ
Rò luân nhĩ hình thành trong tuần thứ 6 thuộc tam cá nguyệt đầu tiên của thai kỳ. Đây là giai đoạn thai nhi mới bé bằng hạt đậu, dài khoảng 0,6cm và đang bắt đầu hình thành nên các bộ phận như mũi, mắt, van tim, bàn tay chân (nhưng chưa rõ ràng) và tai ngoài.
Rò luân nhĩ được cho là sự hợp nhất không hoàn toàn hoặc khiếm khuyết của sáu đồi thính giác trong quá trình phát triển của màng nhĩ. Cụ thể là do sự kết hợp lỗi giữa cung mang thứ nhất và cung mang thứ hai trong quá trình tạo ra tai ngoài của bào thai. Về mặt di truyền, rò luân nhĩ hình thành do lỗi của một nhiễm sắc thể.
Một số trường hợp rò luân nhĩ có liên quan đến một số hội chứng di truyền, bao gồm:
- Hội chứng Khe mang – tai- thận (BOR): Cũng có thể gây ra các dị tật khác của họng và tai, đồng thời có thể liên quan đến các vấn đề về thính giác và bất thường về thận.
- Hội chứng Beckwith-Wiedemann: Liên quan đến các vấn đề trong ổ bụng và ung thư thận và gan; có thể có lưỡi lớn và dái tai không đối xứng.
- Rối loạn trương lực cơ hàm mặt: Bất thường ở đầu và mặt, bao gồm đầu rất nhỏ không phát triển theo cơ thể, chậm phát triển, các vấn đề về ngôn ngữ và khuyết tật trí tuệ, còn được gọi là hội chứng Treacher Collins.
- Các hội chứng khác: Ngoài ra, hội chứng loạn sản xương sống; hội chứng Wolf-Hirschhorn; hội chứng mất đoạn 5p nhiễm sắc thể; hội chứng nhân đôi cánh tay 11q nhiễm sắc thể cũng liên quan đến rò luân nhĩ.
- Dùng thuốc propylthiouracil trong thời kỳ đầu mang thai: Có thể gây ra rò luân nhĩ cho thai nhi. Thuốc này được sử dụng để điều trị cường giáp hoặc tuyến giáp hoạt động quá mức.
Triệu chứng của rò luân nhĩ
Khi lỗ rò luân nhĩ nhiễm trùng sẽ gây ra các dấu hiệu bất thường cho trẻ như:
- Lỗ rò luân nhĩ bé bằng đầu tăm trên da khi bị viêm nhiễm thì sưng, đau.
- Có thể bị tắc và gây ra cảm giác ngứa, khó chịu.
- Tiết ra chất bã đậu (do sờ gãi, bóp nặn), rỉ dịch màu trắng, có mùi hôi.
- Chỗ rò phình ra, tạo thành nang.
- Trường hợp nặng thì có thể gây phình ra nang, bội nhiễm tạo thành áp xe rò luân nhĩ.
Biến chứng
Nếu không được điều trị đúng cách, bệnh sẽ có thể để lại nhiều biến chứng sau này như:
- Khi chỗ rò phình ra tạo thành nang, nang bị bội nhiễm sẽ to dần, gây nên áp-xe rò luân nhĩ. Hơn thế nữa, chúng có thể lan ra những vị trí khác sau tai.
- Nếu không được vệ sinh sạch sẽ, lỗ rò sẽ gây ngứa, sưng đau, thậm chí có thể phình to và vỡ ra, làm mất thẩm mỹ.
- Một số trường hợp rò luân nhĩ bị viêm, rỉ dịch, sưng đau, gây ra áp-xe xung quanh… có nguy cơ ảnh hưởng đến thính giác.
Cách điều trị rò luân nhĩ
Các phương thức tiếp cận điều trị bệnh lý này bao gồm:
- Nếu không xảy ra tình trạng nhiễm trùng, viêm lỗ rò luân nhĩ thì không cần xử lý gì.
- Kê toa thuốc kháng sinh đường uống cho trẻ nếu lỗ rò có dấu hiệu nhiễm trùng như sưng, nóng, đỏ.
- Với những trường hợp nặng như áp xe, bác sĩ chọc và hút dịch từ vùng nhiễm trùng nặng.
- Rạch và thoát mủ nếu áp-xe luân nhĩ không đáp ứng với kim hút.
- Phẫu thuật cắt bỏ đường rò tránh việc tái phát nhiễm trùng. Với phương pháp này, bác sĩ phải gây mê toàn thân và thực hiện phẫu thuật.
Chăm sóc trẻ bị rò luân nhĩ
Một chế độ ăn uống, sinh hoạt đủ chất và dinh dưỡng cũng khá quan trọng trong giai đoạn điều trị bệnh rò luân nhĩ cụ thể:
- Cho trẻ ăn thực phẩm chứa chất béo omega – 3 giúp Các chất này có thể tìm thấy chất này trong rong biển, cá biển, tảo, hàu, ghẹ, ốc,…
- Bổ sung các loại vitamin A, D, E có nhiều trong trái cây tươi, gan, cà rốt, dầu ăn, các loại hạt, ngũ cốc…
- Tăng cường ăn rau xanh, các loại thực phẩm chứa chất xơ.
- Hạn chế các đồ ăn chiên rán, nhiều dầu mỡ. Các thực phẩm chứa chất gây dựng ứng.
- Không nên ăn nhiều đồ có đường vì đường sẽ gây ức chế hệ thống miễn dịch, do đó giảm sức đề kháng của trẻ. Thực phẩm nhiều đường cũng khiến tai sinh ra nhiều chất nhầy hơn gây khó chịu cho tai.
- Hạn chế dùng đồ ăn, uống lạnh vì nó là tác nhân làm cho cho vi khuẩn, virus tấn công gây viêm nhiễm
Biện pháp phòng nhiễm khuẩn
Trẻ có thể chung sống cả đời với dị tật rò luân nhĩ mà không cần điều trị gì nhưng để làm vậy thì việc chăm sóc và theo dõi rất quan trọng, chăm sóc mục đích để hạn chế tình trạng nhiễm khuẩn xuất hiện. Các biện pháp phòng ngừa tình trạng nhiễm khuẩn gồm:
- Vệ sinh vùng rò luân nhĩ sạch sẽ cho trẻ hàng ngày bằng nước muối sinh lý.
- Không được bóp hay nặn vào lỗ rò của trẻ và không dùng tăm bông đưa sâu vào đường rò vì có thể đưa vi khuẩn vào gây nhiễm khuẩn cho trẻ.
- Khi có dịch nhầy tiết ra bên ngoài lỗ rò, chỉ được dùng bông thấm nước muối sinh lý, nhẹ nhàng vệ sinh bên ngoài.
- Không nên tự điều trị cho trẻ ở nhà khi lỗ rò đã bị viêm.
- Khi xuất hiện các dấu hiệu cho thấy tình trạng viêm lỗ rò luân nhĩ như trẻ sốt, đau, ngứa, dịch chảy ra khỏi lỗ rò có mùi hôi cần đưa trẻ tới cơ sở y tế khám và điều trị kịp thời.
Rò luân nhĩ có thể gây ra những biến chứng như viêm nhiễm, nặng hơn có thể hình thành ổ áp-xe nếu không biết cách điều trị và chăm sóc đúng. Vậy nên khi có dấu hiệu viêm, hãy đến các cơ sở y tế để thăm khám và có cách điều trị kịp thời tình trạng viêm nhiễm lỗ rò. Điều trị sớm và đúng cách để tránh ảnh hưởng thẩm mỹ và bảo toàn sức khỏe thính lực về sau.
Leave a reply