Rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ là tình trạng diễn ra khá phổ biến khi hệ tiêu hóa của trẻ còn quá non yếu, dễ gặp các vấn đề đường ruột như: nôn trớ, đầy bụng, tiêu chảy, khó tiêu, táo bón. Rối loạn tiêu hóa kéo dài ở trẻ em không chỉ khiến trẻ mệt mỏi mà còn ảnh hưởng đến khả năng hấp thu chất dinh dưỡng và sự phát triển của trẻ.
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ là gì
Bệnh rối loạn tiêu hóa chính là hiện tượng cơ vòng trong hệ tiêu hóa bị co thắt bất thường gây nên tình trạng đau bụng và những thay đổi trong vấn đề tiêu hóa thức ăn.
So với các loại bệnh khác thì rối loạn tiêu hóa là một căn bệnh rất phổ biến, có thể xuất hiện ở nhiều đối tượng khác nhau và tái đi tái lại nhiều lần ở người bệnh. Tuy vậy, rối loạn tiêu hóa không thật sự gây nguy hiểm đến tính mạng bệnh nhân mà ngược lại, căn bệnh này hoàn toàn không khó để khắc phục.
Ở trẻ nhỏ, bệnh rối loạn tiêu hóa cũng là hiện tượng co thắt cơ vòng ở hệ tiêu hóa, nhưng khác với người lớn, khi căn bệnh rối loạn tiêu hóa xuất hiện ở trẻ sẽ gây nên những ảnh hưởng không tốt đến quá trình phát triển sau này của bé.
Nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa
Có rất nhiều nguyên nhân gây rối loạn tiêu hóa kéo dài ở trẻ em, có thể kể đến một số nguyên nhân chính như sau:
- Sức đề kháng của trẻ yếu: Khi còn nhỏ hệ miễn dịch của trẻ rất non nớt, hệ vi sinh vật có lợi ở đường ruột chưa đủ mạnh để bảo vệ cơ thể nên trẻ dễ bị vi khuẩn có hại tấn công, dẫn đến rối loạn tiêu hóa.
- Ngộ độc thức ăn: Là tình trạng nguy hiểm xảy ra khi trẻ ăn các thực phẩm không đảm bảo vệ sinh, đồ tươi sống, ôi thiu, chế biến không đúng cách hoặc sử dụng nguồn nước bị nhiễm khuẩn. Dấu hiệu cảnh báo trẻ ngộ độc thức ăn là đau bụng, nôn mửa, tiêu chảy nhiều lần, sốt, phân có chất nhầy hoặc máu, đôi khi tiêu chảy xen lẫn với táo bón.
- Tác dụng phụ của thuốc kháng sinh: Thường xảy ra với trẻ em trong hoặc ngay sau khi điều trị bằng kháng sinh. Nguyên nhân là do kháng sinh không chỉ tiêu diệt vi khuẩn gây bệnh mà còn triệt tiêu cả các vi khuẩn có lợi của đường ruột, gây mất cân bằng hệ vi sinh đường ruột, dẫn đến đi ngoài khó kiểm soát, phân sống, tiêu chảy, táo bón.
- Môi trường xung quanh không đảm bảo vệ sinh: do trẻ tiếp xúc với vật nuôi, đồ chơi, các đồ dùng bị nhiễm khuẩn. Trước khi ăn hoặc sau khi đi vệ sinh không rửa tay kỹ cũng tạo điều kiện để lây nhiễm vi khuẩn, giun sán, gây rối loạn tiêu hóa ở trẻ nhỏ.
- Nguyên nhân bệnh lý: Trẻ hoàn toàn có thể mắc những căn bệnh về đường tiêu hóa như viêm đại tràng, viêm dạ dày, viêm loét dạ dày tá tràng, viêm ruột,…Một trong những ảnh hưởng mà bệnh lý ở đường ruột gây ra là chứng rối loạn tiêu hóa. Cần điều trị triệt để các nguồn cơn bệnh lý trên thì mới khắc phục được chứng rối loạn tiêu hóa kéo dài ở trẻ em.
Triệu chứng rối loạn tiêu hóa ở trẻ
Nôn trớ
Đây là tình trạng hay gặp đối với trẻ nhỏ khi đường tiêu hóa chưa hoàn thiện. Tuy nhiên tình trạng này sẽ hết khi cấu trúc hệ tiêu hóa của trẻ dần hoàn thiện.
Táo bón
Táo bón rất hay gặp ở trẻ nhỏ vì hệ tiêu hoá chưa hoàn thiện đặc biệt khi trẻ ăn những thực phẩm khó tiêu hoá: thức ăn cứng, chứa quá nhiều dầu mỡ, hay các loại đạm nóng khó tiêu,…Điều dễ thấy là khi trẻ bị táo bón, trẻ dễ dàng bỏ bữa, biếng ăn khiến cơ thể không hấp thụ các chất dinh dưỡng, khoáng chất cần thiết, dẫn đến tình trạng suy dinh dưỡng, còi xương, chậm phát triển.
Đi ngoài phân sống
Sự mất cân bằng giữa lợi khuẩn và hại khuẩn trong ruột là nguyên nhân dẫn đến tình trạng đi ngoài phân sống. Thông thường đường ruột của người bình thường có một hệ vi sinh vật sống cộng sinh với 85% lợi khuẩn và 15% hại khuẩn, nó giúp cho quá trình tiêu hóa cũng như hấp thụ chất dinh dưỡng và thải trừ chất độc hại diễn ra bình thường.
Ngược lại, một khi tỷ lên trên thay đổi, đồng nghĩa với việc các vi khuẩn có lợi giảm xuống, các vi khuẩn có hại tăng lên, gây nên tình trạng loạn khuẩn đường ruột với các triệu chứng thường gặp, như: đi ngoài phân lỏng, phân sống, đôi khi có lẫn chất nhầy, có thể kèm theo đầy bụng.
Tiêu chảy
Tiêu chảy là tình trạng thường gặp ở trẻ nhỏ. Khi bị tiêu chảy nhiều và kéo dài, trẻ rất dễ bị mất nước, mất chất điện giải, nguy hiểm hơn là trẻ có thể dẫn tới tử vong nếu không được xử trí kịp thời.
Chán ăn – bỏ bữa
Đây là hai biểu hiện rõ ràng phản ánh hệ tiêu hóa của trẻ đang có vấn đề. Kèm theo là các triệu chứng quấy khóc, khó ngủ, thậm chí từ chối ngay cả với những món mà bé yêu thích.
Cách chăm sóc trẻ bị rối loạn tiêu hóa
Ngay khi trẻ có dấu hiệu bị rối loạn tiêu hóa, cha mẹ nên thực hiện nhanh những biện pháp sau để cải thiện tình trạng sức khỏe của trẻ:
- Nếu trẻ đang trong giai đoạn ăn dặm nên cho bé ăn theo nguyên tắc: Ăn từ ít đến nhiều, ăn từ lỏng đến đặc, làm quen từng loại thực phẩm.
- Ưu tiên các loại thực phẩm dễ tiêu hóa như gạo tẻ trắng, thịt lườn gà, thịt thăn lợn, cà rốt, khoai tây…
- Cho bé uống uống nhiều nước, tránh các thức ăn làm trẻ bị tiêu chảy nhiều hơn như các loại đậu, bắp cải, giá… ; các loại trái cây như lê, đào, mận.
- Loại trừ chứng rối loạn tiêu hóa bằng cách bổ sung men vi sinh có ích để ức chế sự phát triển của vi khuẩn gây bệnh.
- Cung cấp kẽm và axit folic để khôi phục vị giác, giúp trẻ có được cảm giác thèm ăn và ăn ngon miệng.
- Cung cấp các loại vitamin và axit amin thiết yếu giúp hệ tiêu hóa của bé hoạt động tốt hơn.
Cách phòng ngừa rối loạn tiêu hóa ở trẻ
- Người mẹ nên ăn uống đầy đủ và đa dạng khi mang thai, tránh tiếp xúc với khói thuốc lá.
- Cho trẻ bú sữa mẹ hoàn toàn trong 6 tháng đầu đời để nâng cao hệ miễn dịch của cơ thể trẻ.
- Duy trì chế độ ăn uống khoa học và hợp lý: Thực đơn dinh dưỡng của mẹ đang cho con bú và trẻ cần đa dạng và giàu vitamin, đảm bảo chất lượng vệ sinh an toàn thực phẩm.
- Không để trẻ bú quá no, tập cho trẻ thói quen ăn uống và đi tiêu đúng giờ.
- Giữ gìn vệ sinh thân thể và môi trường xung quanh bé.
- Tránh tùy tiện dùng thuốc cho trẻ mà cần tham khảo ý kiến bác sĩ.
- Thực hiện tiêm phòng đầy đủ cho bé để tránh được nhiều căn bệnh nguy hiểm và cả những vấn đề rối loạn tiêu hóa.
Rối loạn tiêu hóa ở trẻ em là bệnh lý phổ biến và hầu hết trẻ nhỏ nào cũng gặp ngay từ lúc còn sơ sinh. Cách chăm sóc và trị dứt điểm bệnh không khó, chỉ cần cha mẹ có kiến thức nền tảng cơ bản và kiên trì.
Ngoài ra, để phòng tránh các bệnh lý đường tiêu hoá mà trẻ nhỏ hay mắc phải, cha mẹ nên chú ý đến chế độ dinh dưỡng nâng cao sức đề kháng cho trẻ. Đồng thời bổ sung thêm thực phẩm hỗ trợ có chứa các vi khoáng chất và vitamin thiết yếu giúp hỗ trợ hệ miễn dịch, tăng cường đề kháng để trẻ ít ốm vặt và ít gặp các vấn đề tiêu hóa.
