Sa tạng chậu: Nguyên nhân, dấu hiệu và điều trị

Sa tạng chậu là một dạng rối loạn ở sàn chậu, có thể ảnh hưởng đến sức khỏe của nhiều phụ nữ. Trên thực tế, khoảng một phần ba tổng số phụ nữ bị ảnh hưởng bởi sa dạ con hoặc các tình trạng tương tự trong suốt cuộc đời của họ.

Sa tạng chậu là gì?

Sa tạng chậu xảy ra khi các cơ quan vùng chậu tụt khỏi vị trí ban đầu trong vùng chậu. Tình trạng này rất phổ biến, đặc biệt là ở phụ nữ lớn tuổi. Sa tạng chậu xảy ra khi cơ sàn chậu bị suy yếu hoặc tổn thương và không còn khả năng nâng đỡ các cơ quan trong vùng chậu. Sa tạng chậu có thể ảnh hưởng đến bất kỳ cơ quan nào trong vùng chậu, bao gồm tử cung, buồng trứng, ống dẫn trứng cũng như trực tràng và bàng quang.

Các dạng sa tạng vùng chậu

Có rất nhiều dạng sa tạng vùng chậu và có tên gọi khác nhau tùy vào bộ phận bị sa: Sa bàng quang, ruột non, trực tràng, tử cung, vòm âm đạo.

Các hình bên dưới minh họa trạng thái sa tử cung, sa bàng quang, trực tràng và tử cung.

Nguyên nhân gây sa tạng chậu

Bất cứ điều gì làm tăng áp lực trong ổ bụng đều có thể dẫn đến sa cơ quan vùng chậu. Nguyên nhân phổ biến bao gồm:

• Mang thai, chuyển dạ và sinh con.
• Béo phì.
• Các vấn đề về hô hấp như ho mãn tính, lâu ngày.
• Táo bón.
• Ung thư cơ quan vùng chậu.
• Phẫu thuật cắt bỏ tử cung.

Di truyền cũng có thể đóng một vai trò trong việc sa cơ quan vùng chậu. Các mô liên kết có thể yếu hơn ở một số phụ nữ, khiến họ có nguy cơ cao mắc sa tạng chậu hơn.

Dấu hiệu thường gặp

Các dấu hiệu của sa tạng chậu xuất hiện dần dần, giai đoạn đầu khó nhận biết. Ở mức độ nhẹ, người bệnh có thể cảm giác có khối phình ra bên trong âm đạo. Khi bệnh tiến triển sang giai đoạn nặng hơn, người bệnh có thể gặp phải các biểu hiện như:

• Cảm giác căng tức và nặng ở vùng bụng dưới, vùng chậu.
• Cảm giác sưng ở âm đạo, có khối u lồi ra bên ngoài âm đạo.
• Triệu chứng đau lưng tăng dần trong ngày.
• Tiểu không kiểm soát.
• Khó tiểu tiện, đại tiện.
• Bất tiện trong đi lại hoặc ngồi.
• Chảy máu, tăng tiết dịch âm đạo (mặc dù không phải chu kỳ kinh nguyệt).
• Không thể hoặc gặp khó khăn khi quan hệ tình dục.

Biến chứng sa tạng chậu

Sa tạng chậu nếu không được can thiệp điều trị từ sớm, người bệnh sẽ bị rối loạn chức năng tiết niệu, phụ khoa và hậu môn trực tràng. Nếu để bệnh tiến triển nặng nề, nhất là sa tử cung ở mức độ 4 sẽ gây viêm loét, lúc này cần phải can thiệp cắt bỏ hoàn toàn tử cung.

Có thể thấy, mặc dù không đe dọa trực tiếp đến tính mạng người bệnh nhưng sa tạng vùng chậu sẽ dẫn đến những biến chứng nặng nề, ảnh hưởng tiêu cực đến chất lượng cuộc sống, người bệnh dễ mặc cảm và thiếu tự tin.

Phương pháp chẩn đoán

Bệnh sa tạng vùng chậu có thể được phát hiện thông qua khám phụ khoa định kỳ. Để xác định mức độ và tình trạng bệnh lý, bác sĩ sẽ thăm khám lâm sàng vùng chậu và chỉ định một số xét nghiệm cần thiết để hỗ trợ chẩn đoán chính xác nhất.

• Thăm dò chức năng bàng quang: Nhằm kiểm tra bàng quang có bị rò rỉ khí chứa nước tiểu hay không, đo lường mức độ làm trống của bàng quang có co bóp tốt không hoặc có bị cản trở bế tắc gây tiểu không hết, tiểu khó, bí tiểu hoàn toàn, từ đó xác định hướng xử trí phù hợp.
• Kiểm tra sức bền của sàn chậu: Các bài tập kiểm tra sức mạnh của cân cơ và sàn chậu để đo lường sự hỗ trợ của cân cơ và dây chằng đối với các cơ quan như tử cung, bàng quang, trực tràng, niệu đạo và thành âm đạo.
• Siêu âm: Sử dụng sóng âm tần số cao để nhìn thấy hình ảnh thận, bàng quang và các cơ quan xung quanh hậu môn.
• Chụp cộng hưởng từ (MRI): Sử dụng từ trường và sóng vô tuyến để thấy hình ảnh chi tiết cấu trúc sàn chậu và vị trí giải phẫu các cơ quan vùng chậu có bị sa hay không.

Điều trị sa tạng chậu

Lựa chọn điều trị sa tạng chậu phụ thuộc vào mức độ nghiêm trọng của các triệu chứng. Tùy theo tình trạng bệnh hiện tại mà bệnh có có thể điều trị bằng nhiều phương pháp khác nhau như:

• Điều trị hành vi: Điều trị hành vi chính là thực hiện các bài tập Kegel được thiết kế để tăng cường cơ sàn chậu.
• Điều trị cơ học: Ở phương pháp này bác sĩ sẽ tiến hành đưa một thiết bị nhỏ gọi là pessary để hỗ trợ các cơ quan bị sa. Pessary là các thiết bị silicone có nhiều hình dạng và kích cỡ. Chúng được đặt qua đường âm đạo để giữ các cơ quan vùng chậu.
• Điều trị phẫu thuật, để sửa chữa mô hoặc cơ quan bị ảnh hưởng hoặc cắt bỏ cơ quan (chẳng hạn như cắt bỏ tử cung).

Cách phòng tránh sa tạng chậu

Để chăm sóc tốt sức khỏe sàn chậu, cũng như phát hiện bệnh sớm và có hướng can thiệp điều trị kịp thời, khuyến cáo chị em phụ nữ nên:

• Tuân thủ đúng chỉ định điều trị của bác sĩ, không tự ý dùng thuốc hoặc sử dụng sai liều lượng được chỉ định.
• Thực hiện đúng cách các bài tập phục hồi sàn chậu theo hướng dẫn của bác sĩ.
• Xây dựng chế độ ăn uống khoa học, bổ sung đầy đủ chất dinh dưỡng, đặc biệt là ăn nhiều rau củ quả, bổ sung chất xơ, uống nhiều nước để ngăn ngừa chứng táo bón.
• Có lối sống sinh hoạt lành mạnh, nhất là không hút thuốc lá vì có thể gây ra chứng ho mạn tính.
• Duy trì mức cân nặng cân đối, phù hợp, đảm bảo cơ thể khỏe mạnh.
• Có lối sống sinh hoạt lành mạnh, không hút thuốc lá vì có thể gây ra chứng ho mạn tính gây căng thẳng cho cơ sàn chậu.
• Thăm khám sức khỏe phụ khoa, đặc biệt là khám sàn chậu định kỳ 6 tháng/lần.

Sa tạng chậu vốn là bệnh lý hay gặp ở phụ nữ, việc điều trị sớm luôn mang đến kết quả tốt cũng như tiết kiệm được chi phí tối đa cho người bệnh. Do đó, khi nhận thấy có nguy cơ hoặc dấu hiệu khởi phát của bệnh, bệnh nhân nên đến trực tiếp tới các cơ sở y tế để được thăm khám và chuẩn đoán. Tuân thủ lối sống khoa học, lành mạnh nâng cao sức khỏe, ngăn ngừa nguy cơ mắc bệnh.