Động kinh là dạng rối loạn của hệ thống thần kinh trung ương, xảy ra khi có sự kích thích đồng thời một nhóm các tế bào thần kinh của vỏ não dẫn đến sự phóng điện đột ngột và không thể kiểm soát.
Bệnh động kinh ảnh hưởng đến khoảng 50 triệu người trên thế giới và là một trong những bệnh lý thần kinh phổ biến nhất toàn cầu. Tỷ lệ người bệnh động kinh trong dân số ước lượng khoảng 0,5-1%.
Tụ tập đông xung quanh người bệnh
Nhiều người vì hiếu kỳ mà tụ tập quan sát, tạo thành đám đông xung quanh bệnh nhân động kinh. Điều này hoàn toàn không nên vì người bệnh cần môi trường thoáng để hít thở, tăng cường tuần hoàn máu và oxy lên não. Việc tụ tập sẽ vô tình lấy đi lượng oxy cần thiết, khiến không khí thêm ngột ngạt, căng thẳng.
Bác sĩ Tuấn khuyên chỉ nên có một, 2 người hỗ trợ trực tiếp bên cạnh bệnh nhân. Những người khác có thể quan sát từ xa để hỗ trợ khi cần thiết. Việc tập trung đông người khiến quá trình sơ cứu khó khăn, tăng nguy cơ lây lan các bệnh truyền nhiễm nguy hiểm.
Di chuyển người bệnh không đúng cách
Kéo, lôi, giật mạnh người đang lên cơn động kinh có thể khiến bệnh trở nên trầm trọng hơn. Do đó, cần hạn chế di chuyển người bệnh trừ khi họ đang ở các khu vực nguy hiểm như đang bơi, di chuyển trên đường, trên cầu thang, gần các vật sắc nhọn… Nếu phải di chuyển thì cần hết sức nhẹ nhàng để đảm bảo an toàn cho người bệnh. Nguyên tắc chung là khi sơ cứu chúng ta cần lưu ý những nguy hiểm xung quanh đối với người bệnh như té ngã, ngạt nước, phỏng, điện giật…
Kìm kẹp cơ thể bệnh nhân để khống chế cơn co giật
Một trong những sai lầm hay gặp phải khi sơ cứu người lên cơn động kinh là cố gắng giữ chặt tay chân người bệnh để khống chế cơn co giật. Điều này không những không có tác dụng mà còn có thể khiến người bệnh bị trật khớp, gãy xương, thậm chí khiến cơn động kinh diễn ra nghiêm trọng hơn.
Bác sĩ Tuấn cho biết, thông thường cơn động kinh sẽ tự hết, vì vậy chúng ta nên để cơ thể họ tự do trong khu vực an toàn. Khi qua cơn động kinh, tình trạng co giật cũng giảm dần, ngưng hẳn sau vài phút.
Hô hấp nhân tạo cho người bệnh
Người đang co giật vẫn có thể tự thở được nên việc hô hấp nhân tạo cho họ là không cần thiết. Thay vào đó, hãy cố gắng giúp bệnh nhân dễ thở hơn bằng việc tạo môi trường thoáng khí. Sau cơn co giật thì đặt bệnh nhân nằm nghiêng để đờm dãi hoặc các chất nôn ói có thể chảy ra, không gây tắc đường hô hấp hoặc bị sặc.
Nhét đồ vật vào miệng để ngăn cắn lưỡi
Không cố gắng nhét đồ vật vào miệng bệnh nhân để ngăn cắn lưỡi vì có thể gây sai khớp thái dương hàm, gãy răng, tổn thương nướu. Khi bệnh nhân bị động kinh, răng thường cắn chặt và lưỡi sẽ thụt nhẹ vào trong nên nguy cơ cắn phải lưỡi là rất ít. Nếu chẳng may cắn phải lưỡi thì sau khi hết cơn đưa bệnh nhân tới viện may lại.
Vắt chanh vào miệng bệnh nhân để ngăn cơn co giật
Quan niệm vắt chanh vào miệng bệnh nhân để ngăn cơn co giật hoàn toàn không có cơ sở khoa học. Nhiều người nghĩ rằng do họ vắt chanh vào miệng thì bệnh nhân mới hết co giật, nhưng thực tế là cơn động kinh tự ngưng cho dù có vắt chanh hay không. Việc vắt chanh có thể gây nguy hiểm vì người bệnh đang mất ý thức, không nuốt được, gây sặc vào phổi và suy hô hấp. Tương tự, cũng không nên cho bệnh nhân uống nước hay uống thuốc cho đến khi họ tỉnh táo hoàn toàn.
Cho người bệnh ăn ngay sau khi cơn kết thúc
Cơn động kinh vừa qua đi không có nghĩa là người bệnh đã hoàn toàn bình phục. Lúc này, thần trí họ chưa thể tỉnh táo ngay được, việc cho họ ăn hoặc uống là hành động không nên. Bởi phản xạ nuốt của cơ thể chưa chính xác có thể khiến đồ ăn, thức uống này tràn vào đường thở gây sặc và khi vào phổi có thể gây viêm.
Những điều nên làm để hỗ trợ người lên cơn động kinh
- Ở lại trợ giúp cho bệnh nhân, và giữ bình tĩnh.
- Lập tức xem đồng hồ, để biết độ dài cơn động kinh.
- Giữ an toàn cho bệnh nhân.
- Đặt bệnh nhân tại 1 vị trí an toàn, tránh những vật sắc nhọn, hoặc vật cứng xung quanh có thể gây nguy hiểm, nới lỏng quần áo, kính mắt, hoặc khăn, nếu có nguy cơ gây ảnh hưởng đến đường thở.
- Đặt một vật mềm như gối, áo khoác hay chăn màn gấp gọn dưới đầu bệnh nhân tránh nguy cơ chấn thương.
- Đặt bệnh nhân xoay nghiêng sang 1 bên khi bệnh nhân mất ý thức hoặc không tỉnh lại, điều này giúp bệnh nhân dễ thở hơn.
Việc xử lý cơn co giật do động kinh đúng cách sẽ giúp người bệnh mau hồi phục và sớm trở lại với công việc đang còn dang dở. Bệnh động kinh không nguy hiểm như bạn nghĩ, do vậy, hãy cố gắng ở bên để động viên và giúp đỡ họ sớm vượt qua giai đoạn khó khăn này.
