Sỏi amidan khá thường gặp do nhiều tác nhân gây ra, sỏi amidan chính là nguyên nhân chính gây ra một số vấn đề ở người bệnh, nhất là tình trạng hôi miệng. Tuy vậy lại có rất nhiều cách để xử lý tình trạng sỏi amidan.
Sỏi amidan là gì?
Amidan là tổ chức hạch lympho ở vùng hầu họng, có tác dụng bảo vệ cơ thể tránh sự xâm nhập của tác nhân gây bệnh. Sỏi amidan hay còn gọi là bã đậu amidan là chỉ tình trạng xuất những khối màu trắng hoặc vàng trên amidan, thường xuất hiện ở amidan khẩu cái.
Do cấu tạo amidan có nhiều hốc nhỏ, lồi lõm không đều nên khi ăn dễ bị mắc thức ăn lại tạo điều kiện cho vi khuẩn phát triển, lắng đọng các chất cặn kết hợp lại tạo thành sỏi amidan. Khi bị sỏi amidan thường không gây nguy hiểm cho cơ thể, như người bệnh thường cảm thấy khó chịu, hơi thở rất hôi… Một số trường hợp có nhiều sỏi cần điều trị trước khi sỏi phát triển quá lớn gây ra khó chịu cho người bệnh.
Nguyên nhân xuất hiện sỏi amidan
Thực chất hầu hết các trường hợp bị sỏi amidan là do sự lắng đọng, tích tụ của thức ăn dư thừa, dịch mắc lại trong hốc amidan. Theo thời gian và sự hoạt động của vi khuẩn trong khoang miệng, chúng trở thành những u bã đậu với kích thước từ hạt gạo cho đến hạt lạc trú ngụ bên trong các hốc của amidan.
Ngoài ra, một số nguyên nhân khác cũng tạo điều kiện cho sỏi amidan hình thành là:
- Bệnh viêm mũi xoang mạn tính khiến cho dịch nhầy từ xoang chảy xuống họng thường xuyên rồi mắc lại ở hốc của amidan góp phần tạo thành sỏi.
- Bệnh viêm amidan mạn tính khiến amidan sưng to và cản trở đường đi của thức ăn nên thức ăn dễ bị mắc lại, kết hợp cùng các loại vi sinh vật hay trú ngụ ở amidan hình thành sỏi.
- Chế độ ăn hay dùng thực phẩm giàu canxi thúc đẩy quá trình tạo sỏi nhiều và nhanh.
- Vệ sinh răng miệng kém sạch sẽ tạo môi trường thuận lợi để chất cặn thừa bám dính vào hốc amidan, vi khuẩn có điều kiện phát triển để hình thành sỏi.
- Cơ địa dị ứng nên khi tiếp xúc với dị nguyên cơ thể tăng tiết dịch để phản ứng lại, quá trình này làm tích tụ dịch và gây nên sỏi amidan.
- Hút thuốc lá tăng nguy cơ bị sỏi amidan.
Dấu hiệu nhận biết sỏi amidan
Rất ít người phát hiện ra triệu chứng sỏi amidan là gì khi nó mới hình thành và có kích thước nhỏ. Vì thế, nếu muốn nhận diện sớm sỏi amidan cần chú ý đến một số tình trạng sau:
- Miệng bỗng nhiên có mùi hôi rất khó chịu vì sự tích tụ chất cặn bã trong vùng hầu họng làm cho vi nấm và vi khuẩn hoạt động mạnh. Một số người sẽ kèm theo nhiễm trùng amidan.
- Họng bị đau ở khu vực có sỏi vì sỏi amidan có kích thước lớn gây cọ xát vùng hầu họng.
- Cảm thấy khó nuốt ở nhiều mức độ khác nhau.
- Sưng amidan do nhiễm trùng hoặc sỏi amidan ngày càng tăng về kích thước.
- Tai bị đau và ù không phải xuất phát từ sỏi nhưng do vùng tai – mũi – họng liên kết thần kinh với nhau nên sinh ra phản xạ ù và đau tai, đặc biệt là khi sỏi có kích thước lớn.
Sỏi amidan có nguy hiểm không?
Bản thân sỏi amidan khi khởi phát có kích thước tương đối nhỏ nên không gây ra nhiều sự khó chịu và rất dễ xử lý. Tuy nhiên, khi bệnh kéo dài, kích thước sỏi tăng lên sẽ dễ gây ra nhiễm trùng trên diện rộng, làm chèn ép và phá vỡ cấu trúc amidan.
Hệ lụy của tình trạng này là áp xe, vỡ mô amidan gây sưng, viêm nhiễm, thậm chí có trường hợp phải phẫu thuật mới chấm dứt được tình trạng nhiễm trùng. Vì thế, việc điều trị sỏi amidan là cần thiết và cần được tiến hành sớm.
Cách xử lý sỏi amidan
Đối với sỏi nhỏ
Sỏi kích thước nhỏ hoàn toàn có thể loại bỏ tại nhà bằng một số cách đơn giản, lành tính và an toàn với người bệnh.
- Súc miệng, súc họng thường xuyên với nước muối sinh lý/ giấm táo/ nước chanh để loại bỏ thành phần chất kết sỏi, ngăn ngừa lắng cặn, đồng thời giảm thiểu sự phát triển của vi khuẩn. Bên cạnh đó, súc họng cũng giúp người bệnh giảm thiểu các triệu chứng đau họng, tình trạng nhiễm khuẩn.
- Uống nhiều nước cũng là một cách giúp kích thước sỏi amidan nhỏ dần, giảm thiểu sự tích tụ của cặn lắng gây hình thành sỏi.
- Tăng cường vitamin C trong khẩu phần ăn uống hàng ngày, hỗ trợ loại bỏ tình trạng sỏi amidan.
- Lấy sỏi amidan bằng tăm bông: Nhúng tăm bông vào nước, sau đó khéo léo lấy sỏi amidan ra. Tuy nhiên, phương pháp này có thể tiềm ẩn nguy cơ chảy máu hoặc nhiễm trùng. Khuyến cáo tuyệt đối không dùng phương pháp này đối với trẻ nhỏ.
Đối với sỏi to
Trường hợp sỏi kích thước to, kèm theo triệu chứng amidan sưng viêm, tấy đỏ thì người bệnh nên đến ngay cơ sở y tế gần nhất để thăm khám và kịp thời điều trị. Tùy vào tình trạng phát triển của sỏi amidan, bác sĩ có thể kê đơn thuốc hoặc chỉ định can thiệp bằng thủ thuật y tế.
- Một số trường hợp có thể sử dụng kháng sinh để kiểm soát sự gia tăng kích thước của sỏi amidan hoặc ngăn ngừa tình trạng viêm amidan kèm theo nhiễm khuẩn.
- Điều trị bằng laser hoặc phương pháp coblation nhằm giảm và loại bỏ các rãnh chứa sỏi nằm trong amidan.
- Các phương pháp can thiệp lấy sỏi khác như: Sử dụng dụng cụ gắp sỏi, rạch amidan lấy sỏi,…
- Phẫu thuật cắt bỏ amidan với trường hợp sỏi amidan quá lớn, kèm theo sưng viêm tấy khiến người bệnh đau đớn, khó chịu.
Các biện pháp phòng ngừa sỏi amidan
Tình trạng sỏi amidan hoàn toàn có thể tái phát sau điều trị nếu có điều kiện thích hợp, hoặc người bệnh vẫn bị viêm amidan. Để giảm thiểu tình trạng này, trước hết người bệnh cần chữa dứt điểm tình trạng viêm amidan, đồng thời tuân thủ một số lưu ý dưới đây:
- Vệ sinh răng miệng 2 – 3 lần/ ngày để hạn chế nguy cơ ứ đọng canxi bên trong niêm mạc – Một trong những nguyên nhân gây tích tụ sỏi. Ngoài ra, bạn có thể sử dụng nước muối pha loãng, giấm táo, hoặc nước chanh ấm để súc miệng hàng ngày, tiêu diệt vi khuẩn có hại.
- Uống nhiều nước, đặc biệt là sau khi ăn để loại bỏ thức ăn còn ứ đọng ở khu vực cổ họng.
- Chủ động bảo vệ sức khỏe để tránh mắc phải các bệnh viêm nhiễm hô hấp bằng cách: Tránh tiếp xúc với nguồn bệnh, hạn chế tiếp xúc với môi trường đang bị ô nhiễm, tiêm phòng vắc-xin đầy đủ.
- Xây dựng lối sống lành mạnh, tập thể dục đều đặn và ăn uống khoa học để tăng cường sức đề kháng cho cơ thể.
- Tới gặp bác sĩ ngay khi phát hiện thấy dấu hiệu bất thường. Nên nhớ rằng, sỏi amidan không thể tự khỏi và càng để lâu thì tình trạng bệnh có nguy cơ diễn tiến xấu hơn, ảnh hưởng tới cả sức khỏe và sinh hoạt hàng ngày.
- Chủ động khám sức khỏe định kỳ hàng năm để phòng ngừa mọi nguy cơ mắc bệnh ngay từ giai đoạn sớm.
Sỏi amidan nếu không điều trị dứt điểm có thể gây ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống của người bệnh. Để có hướng xử trí kịp thời và đúng đắn, điều trị càng sớm càng tốt. Ngoài ra, bạn hoàn toàn có thể phòng ngừa bệnh qua chế độ sinh hoạt và dinh dưỡng khoa học giúp nâng cao sức khỏe, đẩy lùi nguy cơ gây hại.
