Suy gan xảy ra khi gan bị tổn thương hoặc chức năng của gan không còn hoạt động được nữa. Đây là tình trạng nguy kịch đe dọa đến tính mạng người bệnh.
Nguyên nhân gây suy gan
- Viêm gan vi rút A, B, C, D, ..có nguy cơ cao bị suy gan.
- Do sử dụng các loại thuốc thời gian dài, thường xuyên như Peracetamol. Thuốc kháng viêm không steroid, Halothane, …
- Ngộ độc các loại nấm.
- Uống nhiều bia rượu, thuốc lá.
- Chế độ ăn uống chứa nhiều cất độc hại khiến khiến gan phải làm việc quá sức trong thời gian dài dẫn đến chức năng gan suy giảm.
Suy gan gồm 2 dạng là suy gan cấp tính và suy gan mãn tính.
- Suy gan cấp có thể xảy ra đột ngột mà không có bất kỳ triệu chứng nào. Bệnh thường tấn công nhanh và chức năng gan sẽ bị mất trong vòng vài ngày hoặc vài tuần.
- Suy gan mãn tính thường là kết quả của xơ gan, diễn tiến của bệnh chậm, có thể mất vài tháng hoặc vài năm mới xuất hiện triệu chứng của bệnh.
Suy gan cấp là gì?
Suy gan cấp là một tình trạng bệnh lý phức tạp xuất hiện sau một tác động có hại đến gan. Biểu hiện đặc trưng của suy gan là triệu chứng vàng da, rối loạn đông máu và bệnh lý não gan tiến triển trong một thời gian ngắn ở một bệnh nhân trước đó có chức năng gan bình thường.
Nguyên nhân gây suy gan cấp
- Quá liều Acetaminophen: Uống quá nhiều acetaminophen (Tylenol hoặc những sản phẩm khác) là nguyên nhân suy gan cấp tính phổ biến nhất ở Hoa Kỳ. Tình trạng này thường xảy ra sau khi bạn dùng một liều acetaminophen rất lớn, hoặc sau một thời gian uống acetaminophen liều cao mỗi ngày. Nếu bạn hoặc người thân đã dùng quá liều acetaminophen, cần thông báo cho bác sĩ càng sớm càng tốt, ngay cả khi chưa xuất hiện các dấu hiệu suy gan.
- Thuốc kê đơn: Một số loại thuốc theo toa có thể gây suy gan cấp tính, bao gồm kháng sinh, thuốc chống viêm không steroid và thuốc chống co giật.
- Thảo dược bổ sung: Các loại thuốc thảo dược và chất bổ sung có liên quan đến suy gan cấp tính bao gồm kava (hồ tiêu rễ), chi Ma Hoàng, skullcap (Hoàng cầm và các loài cùng chi Scutellaria) và bạc hà hăng.
- Viêm gan và các loại virus khác: Viêm gan A, B và E là một trong những căn nguyên gây suy gan cấp. Các loại virus khác cũng liên quan đến tình trạng này bao gồm Epstein-Barr (EBV), cytomegalo (CMV) và herpes simplex (HSV).
- Độc tố: Các độc tố được cho là nguyên nhân suy gan cấp tính bao gồm nấm mũ tử thần Amanita phalloides – một loại nấm độc hoang dã thường bị nhầm lẫn với nấm ăn được an toàn. Một chất độc khác cũng được kể đến là Carbon tetrachloride – hóa chất công nghiệp được tìm thấy trong chất làm lạnh và dung môi cho sáp, vecni hoặc các vật liệu khác.
- Bệnh tự miễn: Suy gan cũng có khả năng là do viêm gan tự miễn – khi hệ miễn dịch bị lỗi, tự tấn công các tế bào gan, gây viêm và tổn thương.
- Bệnh về tĩnh mạch ở gan: Các bệnh mạch máu – chẳng hạn như hội chứng Budd-Chiari (tắc tĩnh mạch gan), có nguy cơ dẫn đến suy gan cấp tính.
- Bệnh chuyển hóa: Các bệnh chuyển hóa hiếm gặp, như bệnh Wilson (rối loạn chuyển hóa đồng di truyền) và gan nhiễm mỡ cấp tính thai kỳ, đôi khi là nguyên nhân suy gan cấp tính với tỷ lệ thấp.
- Ung thư: Ung thư bắt đầu từ gan hoặc di căn đến gan có thể khiến gan của bạn bị suy.
- Sốc: Tình trạng nhiễm trùng huyết và sốc có thể làm giảm nghiêm trọng lưu lượng máu đến gan và gây suy gan.
Ngoài ra còn có nhiều trường hợp suy gan cấp tính không tìm ra nguyên nhân rõ ràng.
Những triệu chứng của suy gan cấp
Các dấu hiệu và triệu chứng của suy gan cấp có thể bao gồm:
- Vàng da và nhãn cầu.
- Đau thượng vị phải.
- Sưng bụng.
- Buồn nôn và nôn.
- Cảm giác không khỏe, khó chịu chung.
- Mất phương hướng hoặc rối loạn ý thức.
Suy gan cấp tính có thể phát triển nhanh chóng ở một người khỏe mạnh và đe dọa đến tính mạng. Vì thế hãy đến cơ sở y tế thăm khám ngay lập tức nếu bạn hoặc người thân đột nhiên bị những triệu chứng nêu trên.
Biến chứng của suy gan cấp tính
Suy gan cấp là một thể bệnh rất nặng do hủy hoại ồ ạt tế bào gan một cách nhanh chóng dẫn đến suy chức năng gan, từ đó dẫn đến tổn thương thứ phát đa cơ quan như hội chứng não gan, hội chứng gan thận, rối loạn đông máu, nhiễm khuẩn thứ phát.
Biến chứng phù não
Đây là tình trạng quá tải dịch tạo ra áp lực lớn trong não của người bệnh.
Biến chứng chảy máu và rối loạn chảy máu
Khi gan bị suy sẽ không thể tạo ra đủ các yếu tố giúp cho quá trình đông máu diễn ra thuận lợi, chính vì thế sẽ khiến chảy máu, rối loạn chảy máu, đặc biệt là chảy máu trong đường tiêu hóa.
Biến chứng nhiễm trùng
Những bệnh nhân điều trị suy gan cấp nặng không kịp thời sẽ có nhiều khả năng bị nhiễm trùng, đặc biệt là nhiễm trùng đường hô hấp, nhiễm trùng máu và nhiễm trùng nước tiểu.
Biến chứng suy thận
Biến chứng suy thận thường xảy ra sau khi người bệnh bị suy gan, đặc biệt là nếu bệnh nhân đã từng dùng thuốc acetaminophen quá liều sẽ làm phá hủy gan và thận nghiêm trọng.
Rối loạn chuyển hóa
Hạ kali máu, nhiễm kiềm chuyển hóa, giảm phosphat máu, hạ đường huyết (do cholesterol trong máu tăng và glycogen ở gan bị giảm).
Điều trị suy gan cấp
Quá trình điều trị suy gan cấp nặng được thực hiện trong phòng chăm sóc đặc biệt. Bác sĩ sẽ căn cứ vào tình trạng tổn thương gan ở người bệnh để đưa ra phác đồ điều trị, trong nhiều trường hợp, việc điều trị có thể liên quan đến việc kiểm soát các biến chứng và cần chờ thời gian để gan người bệnh phục hồi. Điều trị suy gan cấp bao gồm:
Điều trị bằng thuốc chống ngộ độc
Những bệnh nhân điều trị suy gan cấp bằng thuốc chống ngộ độc sẽ được chỉ định dùng acetaminophen quá liều được điều trị với một loại thuốc gọi là thuốc chống ngộ độc. Thuốc này cũng có thể giúp điều trị các nguyên nhân khác gây suy gan cấp.
Điều trị bằng kỹ thuật ghép gan
Trường hợp bệnh nhân điều trị suy gan cấp nặng và không thể phục hồi thì phương pháp điều trị duy nhất chính là ghép gan. Bác sĩ phẫu thuật sẽ lấy đi phần mô gan bị tổn thương của người bệnh và thay thế bằng một gan khỏe mạnh từ người hiến tặng.
Ngoài ra, khi điều trị suy gan cấp, bác sĩ sẽ kiểm soát và theo dõi chặt các dấu hiệu cũng như triệu chứng ở bệnh nhân để ngăn ngừa biến chứng do suy gan cấp gây ra bằng cách giảm áp lực nội sọ do quá tải dịch trong não, tầm soát nhiễm trùng và ngăn ngừa chảy máu trầm trọng.
Tình trạng suy gan tối cấp thường hiếm gặp với các triệu chứng ban đầu khó phát hiện. Do đó, bệnh nhân cần đến ngay cơ sở y tế để được chăm sóc khẩn cấp khi thấy các dấu hiệu vàng da, dễ chảy máu, bụng sưng to, choáng váng, buồn ngủ bất thường hoặc thậm chí là hôn mê.
Leave a reply