Tắc mạch máu não là một trong những yếu tố cặn gốc cấu thành căn bệnh vô cùng nguy hiểm, có thể đe dọa tới tính mạng bao gồm bệnh lý tim mạch, tai biến nhồi máu não, tai biến đột quỵ.
Tắc mạch máu não là gì?
Tắc mạch máu não là một dạng của đột quỵ não, còn gọi là đột quỵ nhồi máu não. Bệnh xảy ra khi động mạch đưa máu đi nuôi dưỡng não bị thu hẹp lòng mạch.
Lòng mạch hẹp lại khiến lưu lượng máu đến não ít hơn, khiến não thiếu oxy và dinh dưỡng để tạo ra năng lượng và duy trì hoạt động. Nếu tình trạng tắc hẹp xảy ra ở những động mạch lớn hoặc kéo dài có thể gây chết một phần hoặc toàn bộ não, khiến người bệnh rơi vào nguy hiểm. Không chỉ gây ảnh hưởng trực tiếp đến não bộ mà tắc hẹp các mạch máu còn khiến hoạt động của các cơ quan do não điều khiển bị ảnh hưởng.
Đây là một tình trạng nguy hiểm, cần được phát hiện sớm và xử trí kịp thời.
Nguyên nhân gây bệnh
Việc tìm hiểu nguyên nhân tắc mạch máu não sẽ giúp bạn có được những biện pháp phòng ngừa hiệu quả hơn. Các nguyên nhân phổ biến dẫn đến bệnh tắc mạch máu não có thể kể đến như:
- Xơ vữa động mạch: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất dẫn đến tắc mạch máu não. Có đến gần 65% các ca đột quỵ do tắc nghẽn mạch máu xuất phát từ tình trạng xơ vữa động mạch. Trong đó do xơ vữa các mạch máu lớn ngoài sọ, hay trong sọ hoặc tắc các nhánh động mạch xuyên (nhỏ) nằm trong não.
- Huyết khối: Khoảng 20%- 30% trường hợp tắc mạch máu não là do bệnh van tim, rung nhĩ gây nên các cục huyết khối.
- Có khoảng trường hợp (khoảng 5%), các bệnh về máu hay viêm nhiễm có thể gây nên tắc mạch máu não.
Các yếu tố nguy cơ gây nghẽn hẹp mạch máu ở não
- Tăng huyết áp: Là yếu tố thường gặp nhất dẫn đến tắc mạch não.
- Đái tháo đường: Những người mắc bệnh tiểu đường thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn gấp 4 lần so với những đối tượng khác.
- Béo phì, thừa cân: Thường liên quan đến rối loạn mỡ máu.
- Rối loạn chuyển hóa mỡ máu: Đặc trưng bởi sự suy giảm nồng độ HDL-Cholesterol và sự tăng cao của LDL-Cholesterol. Tình trạng này làm tăng nguy cơ dẫn đến xơ vữa và huyết khối động mạch, gây tắc nghẽn mạch não.
- Hút thuốc lá: Làm tăng nguy cơ xơ vữa, làm hẹp lòng động mạch, tăng hình thành cục máu động, tăng Cholesterol, khiến tế bào nội mạc mạch máu bị tổn thương. Cuối cùng dẫn đến tắc mạch.
- Các bệnh tim mạch: Chủ yếu là rung nhĩ. Các thống kê cho thấy khoảng 15% bệnh nhân rung nhĩ sẽ có tắc hẹp ở mạch não.
- Tuổi tác: Những người khoảng 55 tuổi trở lên thường có nguy cơ mắc bệnh cao hơn.
- Thói quen ăn uống không lành mạnh: Ăn nhiều đường, tinh bột, chất béo, ăn mặn…
Triệu chứng tắc nghẽn mạch máu não
Nhận biết các dấu hiệu tắc nghẽn mạch máu não giúp can thiệp điều trị từ sớm, hạn chế các biến chứng nguy hiểm.
Những biểu hiện thường gặp của người bị mắc bệnh tắc nghẽn mạch máu não bao gồm:
- Yếu liệt nửa người, khó cử động tay chân, không thể giơ cùng lúc hai tay lên cao khỏi đầu.
- Méo mặt, lệch mặt, cười méo miệng.
- Mất thăng bằng, đi loạng choạng không vững.
- Đau đầu dữ dội, có thể đi kèm với chóng mặt; nôn ói.
- Khó nói, nói ngọng, nói đớt tiếng dù trước đây vẫn có thể nói chuyện như bình thường; hay không thể nói.
- Nhìn đôi hay mờ mắt.
- Co giật.
- Lơ mơ hay hôn mê.
Nếu thấy người có những dấu hiệu tắc mạch máu não này, cần đưa đến bệnh viện gần nhất ngay lập tức để bác sĩ có thể chẩn đoán và can thiệp trong “thời gian vàng”, tránh nguy cơ tử vong hoặc các biến chứng nghiêm trọng.
Tắc mạch máu não có nguy hiểm không?
Nếu không được cấp cứu sớm, bệnh có thể khiến bệnh nhân tử vong và trong nhiều trường hợp ngay cả khi đã được can thiệp kịp thời, tắc mạch máu não cũng để lại nhiều di chứng nặng nề:
- Rối loạn ngôn ngữ: Biểu hiện ở nhiều dạng khác nhau: mất nói, mất hiểu hoặc mất cả 2 khả năng này. Di chứng hậu đột quỵ này gây cản trở lớn đến hoạt động giao tiếp trong sinh hoạt thường nhật của người bệnh.
- Liệt nửa người: Được coi là biến chứng nghiêm trọng nhất đối với những người bị tắc mạch máu não, làm mất chức năng hoạt động của người bệnh và gây khó khăn trong việc đi lại, không thể tự thao tác những việc cá nhân dẫn tới nhiều bất tiện.
- Khó khăn khi đi đại tiểu tiện: Là do rối loạn cơ tròn, một di chứng thường gặp sau khi bệnh nhân trải qua tai biến.
Chẩn đoán bệnh tắc nghẽn mạch máu não
Tắc nghẽn mạch máu ở động mạch cảnh ngoài sọ có thể nghe được bằng ống nghe nhưng phần lớn các vấn đề về mạch máu não có thể được xác định thông qua các kỹ thuật chẩn đoán hình ảnh. Thông qua hình ảnh được ghi lại, bác sĩ có thể xem được tình trạng các động mạch lớn, mạch máu nhỏ và cả mô não.
Một số biện pháp chẩn đoán hình ảnh thường được dùng để chẩn đoán tắc mạch máu não gồm có:
- Chụp cắt lớp vi tính (Chụp CT).
- Chụp MRI não.
- Siêu âm doppler xuyên sọ.
- Chụp mạch số hóa xóa nền (chụp mạch DSA).
- Siêu âm Doppler động mạch cảnh.
- Chụp mạch máu cộng hưởng từ (MRA).
Phương pháp điều trị tắc mạch máu não
Tùy vào mức độ tắc nghẽn của mạch não mà các bác sĩ có thể chỉ định một số phương pháp điều trị:
Dùng thuốc: Các loại thuốc giúp tiêu huyết khối, phá vỡ cục máu đông có thể giúp máu lưu thông bình thường trở lại trong lòng mạch.
Nếu đang mắc các bệnh nền như tiểu đường, bệnh tim, rung nhĩ, huyết áp cao, tăng cholesterol,… thì bên cạnh việc dùng thuốc để điều trị, bệnh nhân cần kết hợp với tập thể dục điều độ, thay đổi chế độ dinh dưỡng, xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh để cải thiện bệnh.
Phẫu thuật: Thường chỉ áp dụng cho những trường hợp mạch máu não tắc rất nặng hoặc điều trị thuốc không đáp ứng, tuy nhiên chỉ định này còn tùy vào thể trạng và các bệnh lý đi kèm cụ thể của người bệnh.
Cách phòng ngừa tắc mạch máu não
Xây dựng lối sống lành mạnh là một trong những biện pháp phòng tránh nguy cơ tắc mạch an toàn và hiệu quả nhất. Các nguyên tắc sống lành mạnh cần lưu ý:
- Không hút thuốc lá, tránh xa khói thuốc.
- Ăn uống lành mạnh, ăn ít chất béo, ít đường, giảm muối, tăng cường ăn rau củ quả trong khẩu phần ăn.
- Chăm chỉ tập luyện thể dục thể thao.
- Cân đối công việc, dành thời gian nghỉ ngơi hợp lý, ngủ đủ giấc.
- Giữ tinh thần lạc quan, thoải mái, chủ động tìm cách giải tỏa căng thẳng nếu có.
- Đi thăm khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra các chỉ số trong cơ thể, phát hiện sớm nếu có bất thường.
- Theo dõi diễn tiến của bệnh trong quá trình điều trị để có phương án thay đổi phù hợp khi xảy ra bất thường.
- Thông báo cho bác sĩ nếu có người thân từng bị đột quỵ nhồi máu não.
Tắc mạch máu não là một vấn đề vô cùng nguy hiểm. Đừng chủ quan trước những triệu chứng cũng như các yếu tố nguy cơ dù là nhỏ nhất vì chỉ một phút lơ là có thể dẫn tới những biến cố đe dọa đến tính mạng hoặc để lại những di chứng nặng nề.
Leave a reply