Vòi trứng hay ống dẫn trứng là một bộ phận quan trọng trong cơ quan sinh sản của nữ giới. Đây là hai ống dài và hẹp nằm ở khoang bụng của phụ nữ.
Vòi trứng là gì?
Vòi trứng chính là bộ phận trực thuộc cơ quan sinh sản của phụ nữ bắt nguồn từ tử cung. Xét về vị trí, bộ phận này nằm trong khoang bụng, 1 bên nối với buồng trứng, bên còn lại nối với buồng tử cung.
Các ống dẫn trứng có chứa các hình chiếu giống như tóc nhỏ được gọi là lông mao, nằm trên các tế bào của lớp lót. Những lông mao này hỗ trợ cho sự di chuyển của trứng qua ống để đi vào tử cung.
Cấu tạo vòi trứng
- Đoạn kẽ: Đây là đoạn nối tiếp giữa sừng tử cung và vòi trứng, chỉ dài khoảng 1cm. Đồng thời đoạn kẽ cũng chính là phân đoạn hẹp nhất của cơ quan này với đường kính rất nhỏ, dưới 1mm.
- Đọan eo: Nằm liền kề đoạn kẽ với chiều dài khoảng 2cm, hình dạng thẳng như một sợi thừng có đường kính khoảng 1mm.
- Đoạn bóng: Nằm kề đoạn eo, dài chừng 5cm, có thành vòi mỏng và ngoằn ngoèo. Đoạn bóng được cho là phân đoạn dài nhất của cơ quan này. Tinh trùng và trứng sẽ gặp nhau tại đây để tạo thành hợp tử.
- Đoạn loa vòi trứng: Đây là phân đoạn cuối cùng có chiều dài chừng 2cm. Phần cuối của đoạn loa nở ra và chứa các tua nhỏ có tác dụng hứng trứng sau khi rụng. Các tua này luôn quét qua bề mặt của buồng trứng để bắt trứng rụng và đưa chúng vào trong lòng ống dẫn trứng.
Nguyên nhân gây tắc vòi trứng
Theo thống kê mỗi năm có khoảng 10 triệu nữ giới mắc bệnh tắc ống dẫn trứng. Nguyên nhân thường là do:
- Hậu quả của các căn bệnh viêm nhiễm phụ khoa như viêm âm đạo, viêm phần phụ.
- Do các tác nhân lây truyền qua đường tình dục như lậu, Chlamydia. Những căn bệnh này có thể gây viêm nhiễm vùng tiểu khung, dẫn đến sẹo và làm tắc ống dẫn trứng.
- Hậu quả của lạc nội mạc tử cung: Các mô nội mạc tử cung có thể xuất hiện trong ống dẫn trứng và làm tắc nghẽn chúng.
- Nạo phá thai không an toàn khiến nữ giới bị viêm tử cung, viêm cổ tử cung dẫn đến viêm ngược dòng làm tắc nghẽn ống dẫn trứng.
- Do vệ sinh không sạch sẽ trong chu kỳ kinh nguyệt, trước và sau khi quan hệ tình dục khiến vi khuẩn dễ dàng xâm nhập sâu bên trong dẫn tới viêm vòi trứng, tắc ống dẫn trứng.
- Do bị u xơ tử cung: Những khối u xơ to có thể chèn vào vòi trứng gây tắc nghẽn tại đây.
- Có tiền sử chửa ngoài tử cung: Nếu thai ngoài tử cung được điều trị bảo tồn thì cũng có thể gây sẹo hẹp tại đây.
- Có tiền sử phẫu thuật ổ bụng: Những phẫu thuật này có thể gây ra xơ dính làm tắc ống dẫn trứng.
Triệu chứng của tắc vòi trứng
Dưới đây là những biểu hiện điển hình khi bị tắc vòi trứng:
- Vô sinh: Tắc vòi trứng thường không gây ra biểu hiện gì. Nhiều phụ nữ chỉ biết mình bị bệnh khi đi khám vì không thể thụ thai.
- Đau bụng: Một số trường hợp tắc vòi trứng có thể gây đau ở một bên bụng do ứ nước vòi trứng làm căng giãn chúng và gây đau.
- Đau bụng có thể liên tục hoặc theo chu kì kinh nguyệt như trong lạc nội mạc tử cung.
- Các triệu chứng khác: Đau khi quan hệ tình dục, mệt mỏi, rối loạn tiêu hóa,…
Ảnh hưởng của tắc ống dẫn trứng đến khả năng sinh sản như thế nào?
Ống dẫn trứng bị tắc nghẽn là một nguyên nhân phổ biến của vô sinh nữ. Tinh trùng và trứng vì lý do này mà khó gặp nhau trong ống dẫn trứng để thụ tinh.
Nếu cả hai ống đều bị ngăn chặn hoàn toàn, người phụ nữ khó có thể mang thai tự nhiên mà không cần điều trị hỗ trợ gì. Nếu ống dẫn trứng bị tắc một phần, dù vẫn còn khả năng mang thai tự nhiên, nguy cơ mang thai ngoài tử cung sẽ tăng lên.
Điều trị tắc vòi trứng
Thực tế tắc vòi trứng là bệnh có thể chữa được. Mục tiêu điều trị là tái thông vòi trứng bị tắc để làm tăng khả năng thụ thai của phụ nữ. Tùy theo vị trí tắc ở phần đầu hay phần xa của vòi trứng, mức độ hẹp tắc khu trú một đoạn hay lan rộng cả vòi trứng mà có các biện pháp khác nhau. Chủ yếu là cần điều trị can thiệp, điều trị nội khoa còn chưa đem lại hiệu quả cao.
- Phương pháp điều trị không phẫu thuật: Đầu tiên dùng một ống thông bơm thuốc cản quang vào buồng tử cung-vòi trứng. Sau đó sẽ chụp X-quang để xác định vị trí tắc và dùng một ống thông khác để tái thông vị trí tắc. Phương pháp này có nguy cơ gây nhiễm trùng, chửa ngoài tử cung sau thủ thuật.
- Phương pháp phẫu thuật: Có thể phẫu thuật nội soi, mở ống dẫn trứng và giải quyết nguyên nhân tắc nghẽn. Nếu vòi trứng bị tắc nghẽn do mô sẹo lớn, xơ dính nhiều, có thể khó điều trị bảo tồn. Trong trường hợp này có thể cắt bỏ phần tổn thương rồi nối lại tùy từng trường hợp cụ thể.
- Có thể dùng phương pháp thụ tinh trong ống nghiệm (IVF) để tăng cơ hội có thai.
Phương pháp phòng ngừa tắc vòi trứng
Theo các chuyên gia y tế, khi bị tắc vòi trứng, người bệnh nên lưu ý những vấn đề sau:
- Quan hệ tình dục an toàn, chung thủy.
- Vệ sinh vùng kín sạch sẽ, nhất là trong những ngày có kinh, trước và sau khi quan hệ tình dục.
- Không lạm dụng các dung dịch vệ sinh phụ nữ có tính sát khuẩn mạnh.
- Thực hiện chế độ ăn uống, nghỉ ngơi hợp lý. Hạn chế sử dụng các đồ cay nóng, đồ uống có cồn, có gas, chất kích thích như bia, rượu, thuốc lá,… Thay vào đó, nên ưu tiên sử dụng các loại thực phẩm giàu dinh dưỡng.
- Luôn giữ cho mình tâm lý thoải mái, ổn định.
- Thường xuyên tập luyện các bài thể dục nhẹ nhàng như đi bộ, tập yoga, thiền,… nhằm nâng cao sức khỏe, tăng cường sức đề kháng cho bản thân.
- Duy trì quan hệ tình dục lành mạnh – khoa học để hạn chế sự viêm nhiễm vòi trứng cùng các bệnh lý phụ khoa khác.
- Khám phụ khoa định kỳ 6 tháng/lần để phát hiện những nguy cơ tiềm ẩn và điều trị bệnh hiệu quả nhanh hơn.
Vòi trứng bị tắc là bệnh lý gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến sức khỏe sinh sản và tâm lý. Chị em chủ động đi khám sức khỏe sinh sản và tiến hành thăm khám ngay khi phát hiện những dấu hiệu bất thường là điều thực sự cần thiết. Để phòng ngừa bệnh tắc vòi trứng nữ giới cần lưu ý có lối sống chung thủy một vợ một chồng, vệ sinh sạch sẽ cơ quan sinh dục và điều trị triệt để khi bị viêm nhiễm bộ phận sinh dục.
