Tăng huyết áp vô căn là một dạng bệnh khá phổ biến khi người bệnh được xác định là tăng huyết áp nhưng không xác định được nguyên nhân. Điều này gây nhiều khó khăn cho điều trị và kiểm soát huyết áp tăng. Không nên chủ quan với bệnh vì tăng huyết áp vô căn có thể dẫn tới biến chứng nghiêm trọng cho sức khỏe.
Tăng huyết áp vô căn là bệnh gì?
Tăng huyết áp vô căn là loại tăng huyết áp không rõ nguyên nhân, còn gọi là tăng huyết áp nguyên phát. Huyết áp là áp lực của máu lên thành động mạch khi tim bơm máu đi khắp cơ thể. Tăng huyết áp xảy ra khi lực đẩy của máu mạnh hơn bình thường.
Hầu hết các trường hợp huyết áp cao được xếp vào loại tăng huyết áp vô căn, trong khi các loại tăng huyết áp khác thuộc nhóm tăng huyết áp thứ phát (loại cao huyết áp có nguyên nhân xác định được, chẳng hạn như tổn thương tim, mắt hoặc thận gây tăng huyết áp). Tình trạng tăng huyết áp này có thể khởi phát ở mọi lứa tuổi, nhưng thường gặp nhất ở tuổi trung niên.
Nguyên nhân gây bệnh
Di truyền được coi là yếu tố nguy cơ hàng đầu của tăng huyết áp nguyên phát. Bên cạnh đó, nguy cơ mắc bệnh sẽ tăng lên nếu bạn:
- Thừa cân hoặc béo phì.
- Có lối sống ít vận động.
- Khẩu phần ăn nhiều muối, ít kali.
- Hút thuốc lá.
- Uống rượu quá mức cho phép (hơn 1 ly/ngày đối với phụ nữ và 2 ly/ngày với nam giới).
- Thường xuyên stress không kiểm soát được.
Triệu chứng tăng huyết áp vô căn
Một số triệu chứng hay gặp khi bị tăng huyết áp:
- Chóng mặt.
- Chảy máu cam.
- Đau đầu.
- Tức ngực.
- Tiểu ra máu.
- Thay đổi thị giác.
Biến chứng tăng huyết áp vô căn
Huyết áp của bạn càng cao, khối lượng việc tim phải gánh càng nhiều. Áp suất máu quá mạnh có thể làm hỏng các cơ quan, mạch máu cũng như cơ tim. Hệ quả là lưu lượng máu trong cơ thể sẽ giảm bớt, dẫn đến:
- Đau tim hay thậm chí là suy tim.
- Các vấn đề về tầm nhìn.
- Bệnh thận mạn tính.
- Cung cấp máu đến các chi kém.
- Đột quỵ.
- Các bộ phận như mắt, thận hoặc thậm chí đến hệ thần kinh cũng sẽ bị tổn thương.
Chẩn đoán tăng huyết áp nguyên phát
Kiểm tra huyết áp thường xuyên là cách tốt nhất để theo dõi sát tình trạng huyết áp của mình. Điều quan trọng là bạn cần phải biết cách đọc chỉ số đo huyết áp. Mức độ nghiêm trọng của tình trạng cao huyết áp được xác định bởi chỉ số trung bình giữa những lần bạn tiến hành đo tại các thời điểm khác nhau.
Các xét nghiệm sau đây để kiểm tra các vấn đề về tim và thận:
- Xét nghiệm cholesterol: kiểm tra mức độ cholesterol trong máu.
- Siêu âm tim: sử dụng sóng siêu âm để tạo ra hình ảnh của tim, từ đó kiểm tra liệu tim có bất kì dấu hiệu tổn thương nào không.
- Điện tâm đồ (EKG hoặc ECG): ghi lại hoạt động điện của tim bạn.
- Kiểm tra chức năng thận và các xét nghiệm khác: xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu hoặc siêu âm thận có thể được áp dụng để kiểm tra xem chức năng thận cũng như các cơ quan khác đang hoạt động như thế nào.
Biện pháp điều trị bệnh tăng huyết áp vô căn
Điều trị thuốc
Điều trị tăng huyết áp nguyên phát chủ yếu thông qua việc uống thuốc hạ áp. Việc uống thuốc phải được duy trì suốt đời vì đây là một căn bệnh mạn tính. Các nhóm thuốc có thể được các bác sĩ chỉ định cho người bị tăng huyết áp bao gồm:
Nếu thay đổi lối sống không mang lại kết quả khả quan, bác sĩ có thể kê đơn thuốc nhằm giảm huyết áp. Chúng có thể bao gồm:
- Ức chế beta.
- Ức chế kênh canxi.
- Thuốc lợi tiểu.
- Ức chế men chuyển (ACE).
- Thuốc chẹn thụ thể Angiotensin II.
- Ức chế renin.
- Nhóm thuốc giãn mạch (giãn động mạch, tĩnh mạch hoặc cả hai).
Thay đổi lối sống
Nếu bạn bị tăng huyết áp vô căn, bác sĩ sẽ khuyến nghị thay đổi lối sống để giảm huyết áp. Bạn cần:
- Tập thể dục đều đặn (ít nhất 150 phút/tuần). Các bài tập phù hợp với người bệnh tăng huyết áp là đi bộ, bơi lội, đạp xe, yoga…
- Giảm cân nếu bạn thừa cân – béo phì, duy trì chỉ số BMI trong khoảng 18,5 – 22,9.
- Bỏ thuốc lá, hạn chế rượu bia.
- Học cách kiểm soát stress.
- Có chế độ ăn ít muối, giàu kali và chất xơ, tốt cho tim mạch.
Tầm soát tăng huyết áp vô căn
Để phòng ngừa bệnh, chúng ta nên thực hiện một số biện pháp sau đây:
- Hạn chế tình trạng thừa cân, béo phì. Duy trì cân nặng nằm trong mức cho phép theo khuyến cáo của các nhà tư vấn dinh dưỡng.
- Từ bỏ thói quen hút thuốc lá.
- Chế độ ăn lành mạnh. Đó là ăn nhiều trái cây, rau củ, hạn chế mỡ động vật.
- Ăn ít muối, ăn nhạt vừa phải, không nên ăn quá mặn.
- Hạn chế uống rượu bia và các thức uống có cồn.
- Tập thể dục, thể thao thường xuyên hơn.
- Có chế độ sinh hoạt và nghỉ ngơi khoa học. Quản lý tốt tình trạng căng thẳng tâm lý của cơ thể.
Tăng huyết áp vô căn nếu được tầm soát, phát hiện sớm và điều trị đúng cách có thể phòng ngừa biến chứng nguy hiểm. Người có yếu tố nguy cơ cần kiểm tra sức khỏe tim mạch định kỳ và đo huyết áp thường xuyên tại nhà để phát hiện sớm dấu hiệu tăng huyết áp.
