Thiếu máu cơ tim là một trong những bệnh lý tim mạch phổ biến và là nguyên nhân gây tử vong hàng đầu trên thế giới. Bệnh có nhiều khả năng dẫn đến nhồi máu cơ tim, khiến cơ tim bị hoại tử và gây nguy hiểm đến tính mạng.
Thiếu máu cơ tim là bệnh gì?
Thiếu máu cơ tim là bệnh lý xuất hiện khi lưu lượng máu đến tim bị giảm đi làm cho cơ tim không được nhận đủ lượng oxy cần thiết. Khi cơ tim không được cung cấp đủ máu trong thời gian dài, bệnh sẽ diễn tiến nặng, tim không được nhận đủ dinh dưỡng và lượng oxy cần thiết nên cơ tim bị tổn thương, các chức năng tim cũng bị suy giảm.
Nguyên nhân gây bệnh thiếu máu cơ tim
Một số nguyên nhân gây bệnh bao gồm:
- Do bệnh xơ vữa động mạch: Đây là nguyên nhân phổ biến nhất gây nên căn bệnh này. Các mảng xơ vữa được tạo thành từ Cholesterol và tích tụ trên thành của động mạch gây cản trở sự lưu thông của máu.
- Do cục máu đông: Các mảng xơ vữa tích tụ trên thành của động mạnh có thể bị phá vỡ và tạo nên các cục máu đông. Những cục máu đông này di chuyển trong mạch máu khi gặp các đoạn hẹp có thể gây tắc mạch dẫn tới cơ tim bị thiếu máu đột ngột và gây khởi phát các cơn nhồi máu cơ tim ở bệnh nhân.
- Do co thắt động mạch vành: Khi các cơ của động mạch vành co thắt tạm thời sẽ làm suy giảm lưu lượng máu và ngăn chặn dòng chảy của máu cung cấp oxy đến cơ tim. Đây không phải là nguyên nhân phổ biến gây nên tình trạng cơ tim bị thiếu máu.
Các yếu tố làm tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu cơ tim
Một số yếu tố nguy cơ có khả năng gây đau thắt ngực, dẫn đến bệnh thiếu máu cơ tim gồm:
- Thói quen hút thuốc lá.
- Bệnh cao huyết áp.
- Bệnh tiểu đường.
- Thừa cân, béo phì gia tăng nguy cơ mắc bệnh thiếu máu cơ tim.
- Lười vận động.
- Nguyên nhân khác: Vận động gắng sức, nhiệt độ quá lạnh, tâm lý căng thẳng kéo dài, sử dụng cocain,…
Triệu chứng thiếu máu cơ tim
Bệnh nhân bị thiếu máu cơ tim thường xuất hiện các triệu chứng:
- Trong khi hoạt động thể chất thường xuyên cảm thấy như có áp lực ở ngực.
- Đổ mồ hôi lạnh thường xuyên.
- Chóng mặt, choáng váng.
- Đau cổ.
- Buồn nôn.
- Càng hoạt động càng có cảm giác khó thở.
- Giấc ngủ bị rối loạn.
- Hay cảm thấy mệt mỏi.
Nếu thiếu máu cơ tim đã chuyển sang mạn tính sẽ gây nên các triệu chứng:
- Thường xuyên hồi hộp, lo lắng.
- Bị đau thắt ngực.
- Đau cổ.
- Mệt mỏi kéo dài.
Biến chứng thiếu máu cơ tim
Người bệnh thiếu máu cơ tim nếu không được điều trị tốt có thể gặp phải một số biến chứng như:
- Nhồi máu cơ tim: Thường liên quan tới sự nứt vỡ của mảng xơ vữa, kết quả là làm xuất hiện cục máu đông gây tắc nghẽn hoàn toàn mạch vành, một vùng cơ tim không được nuôi dưỡng trong thời gian dài sẽ dẫn tới hoại tử.
- Suy tim: Cơ tim không được nhận đủ máu cần thiết để duy trì hoạt động theo nhu cầu của cơ thể, tình trạng này được gọi là suy tim.
- Rối loạn nhịp tim: Do khả năng đáp ứng kém của cơ tim với các xung động trong tim gây ra nhịp tim nhanh, chậm bất thường.
Chuẩn đoán thiếu máu cơ tim
Hiện nay, việc chẩn đoán thiếu máu cơ tim có thể thực hiện dễ dàng, nhờ vào các trang thiết bị hiện đại tại các phòng khám hoặc bệnh viện chuyên khoa Tim mạch. Các xét nghiệm để xác định chẩn đoán thiếu máu cơ tim bao gồm:
- Xét nghiệm máu để đo cholesterol, triglycerid và các yếu tố khác.
- Chụp X- quang.
- Chụp cắt lớp vi tinh (CT).
- Chụp cộng hưởng từ (MRI).
- Điện tâm đồ.
- Siêu âm tim.
- Chụp động mạch vành để kiểm tra tình trạng tắc hẹp động mạch vành.
Biện pháp điều trị bệnh
Sử dụng thuốc
Các thuốc được sử dụng nhằm giảm nhẹ các triệu chứng thiếu máu cơ tim, ngăn ngừa biến chứng và cải thiện chức năng tim. Tùy thuộc vào thể trạng và mức độ bệnh, bác sĩ có thể chỉ định một số nhóm thuốc như:
- Nhóm thuốc nitrat: Giúp giãn mạch vành, làm giảm tình trạng đau thắt ngực.
- Nhóm thuốc chẹn beta giao cảm: Làm giảm huyết áp và nhịp tim.
- Nhóm thuốc chẹn kênh canxi: Giúp giãn mạch, hạ áp và làm chậm nhịp tim.
- Các chất ức chế aldosterone, thuốc lợi tiểu: Làm giảm huyết áp và cải thiện các triệu chứng sưng phù, khó thở.
Phẫu thuật
Đối với các bệnh nhân thiếu máu cơ tim nghiêm trọng, việc điều trị bằng thuốc đôi khi không mang lại hiệu quả tối ưu. Trường hợp này các bác sĩ thường chỉ định can thiệp bằng phẫu thuật.
- Phẫu thuật bắc cầu động mạch vành: Phương pháp này sử dụng một đoạn mạch từ bộ phận khác của cơ thể để tạo ra một cành ghép giúp máu lưu thông xung quanh phần động mạch vành bị tắc.
- Nong và đặt stent: Với phương pháp này, bác sĩ sẽ đưa một đoạn ống thông mỏng vào phần hẹp phía trong động mạch của người bệnh. Sau đó, sử dụng một sợi dây, một quả bóng nhỏ luồn vào khu vực hẹp đó và bơm căng để mở rộng động mạch. Một cuộn dây lưới thép nhỏ (thường gọi là stent) sẽ được đưa vào để giữ cho động mạch luôn mở giúp máu lưu thông.
- Phương pháp điều trị cơ học hiện đại: Các phương pháp mới này được áp dụng trong trường hợp bệnh nhân có tình trạng nghiêm trọng, đã sử dụng các biện pháp điều trị khác nhưng không hiệu quả.
Thay đổi lối sống để sớm hồi phục sức khỏe khi mắc bệnh tim
Người bệnh thiếu máu cơ tim nên duy trì chế độ lối sống lành mạnh để ngăn chặn bệnh tiến triển nặng hơn. Cụ thể:
- Ăn nhạt, hạn chế thực phẩm giàu chất béo; tăng cường thực phẩm giàu vitamin, chất xơ và khoáng chất từ rau xanh, trái cây tươi, ngũ cốc nguyên hạt…
- Hạn chế sử dụng các chất kích thích.
- Tập thể dục đều đặn, vừa sức mỗi ngày.
- Nghỉ ngơi hợp lý, tránh các công việc đòi hỏi gắng sức nhiều.
- Khám sức khỏe định kỳ 1-2 lần/năm.
Phòng ngừa thiếu máu cơ tim
Xây dựng lối sống khoa học, lành mạnh là thói quen tốt giúp cho tim phát huy tối đa các chức năng. Bên cạnh đó, để phòng ngừa cơ tim thiếu máu người bệnh cần:
- Không hút thuốc lá và tránh xa khói thuốc.
- Duy trì cân nặng ở mức hợp lý (giảm cân nếu đang thừa cân).
- Tập luyện hoạt động thể chất vừa sức, đều đặn.
- Xây dựng chế độ ăn nhiều rau xanh, hoa quả, hạn chế mỡ động vật (nên thay bằng dầu thực vật), hạn chế ăn phủ tạng động vật, giảm muối trong thức ăn và không nên sử dụng các thực phẩm chứa nhiều muối như dưa, cà muối,…
- Kiểm soát huyết áp, đường máu và lipid máu.
Thiếu máu cơ tim là một trong các bệnh lý tim mạch có tỷ lệ tử vong cao rất cao, vì vậy phát hiện sớm tình trạng mắc bệnh sẽ giúp việc điều trị đạt hiệu quả lâu dài. Nếu có bất kỳ nghi ngờ nào thông qua các triệu chứng, biểu hiện kể trên, bạn cần đến gặp ngay các bác sĩ chuyên khoa tim mạch để được thăm khám, chẩn đoán bệnh kịp thời. Bên cạnh đó, việc tầm soát và duy trì lối sống khoa học, duy trì thể dục thể thao thường xuyên, sẽ giúp kiểm soát bệnh tốt nhất, ngăn ngừa được những biến chứng nguy hiểm do bệnh gây ra.
