Màng nhĩ là bộ phận quan trọng giúp con người nhận biết các âm thanh, tiếp nhận và xử lý âm thanh. Nếu không được điều trị kịp thời, nó có thể gây ra các biến chứng nguy hiểm cho thính giác.
Thủng màng nhĩ là gì?
Màng nhĩ thực chất là một lớp mô mỏng, có cấu tạo tương tự như mô da của cơ thể, tạo nên một vách ngăn giữa ống tai ngoài và tai giữa. Màng nhĩ thường có màu xám với hình bầu dục, hơi lõm ở giữa và có xu hướng nghiêng một chút ra phía sau tai.
Nguyên nhân gây thủng màng nhĩ
- Viêm tai giữa: Do viêm nhiễm từ các vùng lân cận như mũi họng, gây hiện tượng tụ dịch mủ trong hòm nhĩ, áp lực từ việc này làm rách màng nhĩ từ trong ra.
- Chấn thương trực tiếp: Các vết thương do vật nhọn đâm vào, thường gặp nhất là không cẩn thận trong khi lấy ráy tai và để dụng cụ đâm trực tiếp vào màng nhĩ.
- Chấn thương gián tiếp: Khi có sự mất cân bằng áp lực giữa tai giữa và môi trường bên ngoài sẽ tác động quá mạnh lên màng nhĩ và gây thủng màng này. Các trường hợp hay xảy ra là bị người khác tát tai quá mạnh, đi máy bay hoặc do bom mìn, lặn quá sâu…
- Chấn thương đầu nặng: Chấn thương đầu nghiêm trọng như vỡ xương sọ có thể gây hại đến cấu trúc tai giữa và tai trong, bao gồm cả màng nhĩ.
- Có dị vật trong tai: Một số vật có kích cỡ nhỏ, chẳng hạn như tăm bông hoặc kẹp tăm có thể làm thủng hoặc rách màng nhĩ của bạn.
- Chấn thương âm thanh: Âm thanh hoặc tiếng nổ lớn, chẳng hạn như tiếng súng có thể tạo ra áp lực dẫn đến thủng màng nhĩ.
- Thay đổi áp xuất: Các hoạt động gây ra thay đổi áp lực trong tai dẫn đến màng nhĩ bị thủng được gọi là barotrauma. Khi áp suất không khí trong tai giữa và áp suất không khí trong môi trường mất cân bằng sẽ tác động lên màng nhĩ.
Triệu chứng của thủng màng nhĩ
Khi bị thủng màng nhĩ, bệnh nhân có thể gặp phải các dấu hiệu và triệu chứng cụ thể sau:
- Đau tai làm suy giảm thính lực nhanh chóng.
- Đau tai dữ dội.
- Có dịch chảy ra từ tai giống như chất nhầy, có mủ hoặc máu.
- Mất thính lực.
- Ù tai.
- Cảm giác quay cuồng (chóng mặt).
- Buồn nôn hoặc nôn mửa có thể do chóng mặt gây ra.
Biến chứng
- Mất thính lực hoàn toàn (điếc tai): Vết rách tại màng nhĩ có thể sẽ lớn hơn theo thời gian và do những tác động bên ngoài. Nếu không vá lại kịp thời thì người bệnh sẽ mất thính lực vĩnh viễn, không còn khả năng nghe và nhận biết âm thanh xung quanh.
- Viêm tai giữa: khi màng nhĩ bị thủng sẽ là cơ hội tốt cho vi khuẩn xâm nhập, dẫn tới tổn thương mạn tính và không thể điều trị khỏi.
- Xuất hiện khối u ở tai giữa.
Cách điều trị thủng màng nhĩ
Hầu hết các tình trạng thủng màng nhĩ có thể tự lành lại trong vòng vài tuần mà không cần phải điều trị. Bác sĩ có thể cho bệnh nhân sử dụng thuốc nhỏ kháng sinh kê đơn nếu phát hiện có sự nhiễm trùng ở tai.
Trong trường hợp vết rách hoặc lỗ thủng trên màng nhĩ không tự lành lại, việc điều trị có thể bao gồm:
- Vá màng nhĩ: Nếu vết rách hoặc lỗ thủng trên màng nhĩ không tự liền lại, bác sĩ chuyên khoa tai mũi họng sẽ tiến hành bịt kín chúng bằng miếng dán giấy (hoặc miếng dán làm bằng vật liệu khác). Với quy trình điều trị này, bác sĩ có thể bôi một chất hóa học vào các mép của vết rách, giúp thúc đẩy quá trình chữa lành màng nhĩ, sau đó dán một miếng dán lên lỗ hổng. Điều này có thể cần được lặp lại nhiều lần cho đến khi vết thủng đóng lại hoàn toàn.
- Phẫu thuật: Nếu vá màng nhĩ không mang lại hiệu quả điều trị, bác sĩ có thể yêu cầu bệnh nhân thực hiện phẫu thuật. Phương pháp phẫu thuật phổ biến nhất là phẫu thuật tạo hình màng nhĩ. Trong quá trình phẫu thuật, bác sĩ sẽ ghép một mảnh mô từ các bộ phận khác của cơ thể bệnh nhân để đóng lỗ thủng trên màng nhĩ.
Khắc phục tại nhà tăng hiệu quả chữa khỏi
Để tăng khả hồi phục, bạn cần lưu ý và áp dụng một số biện pháp tại nhà như:
- Hạn chế xì mũi vì hành động này gây áp lực lên màng nhĩ và làm cản trở lớp mô mỏng liền lại.
- Sử dụng đồ bảo hộ tai khi làm việc trong môi trường có tiếng ồn lớn, khi đi bơi,…
- Vệ sinh tai sạch sẽ, nhẹ nhàng, không làm sạch tai quá mạnh, quá sâu.
- Không tự ý mua thuốc nhỏ tai nếu không có đơn thuốc chỉ định từ bác sĩ.
Phương pháp ngăn ngừa thủng màng nhĩ
Chủ động phòng ngừa và bảo vệ thính lực của mình bằng cách:
- Cảnh giác và cẩn thận khi ngoáy tai bằng những vật nhọn, tuyệt đối không tự ý ngoáy tai hoặc lấy ráy tai bằng các dụng cụ bằng kim loại.
- Tích cực điều trị khi mắc các bệnh về mũi họng vì có thể dẫn đến viêm tai giữa và gây thủng màng nhĩ.
- Khi đi bơi hoặc tắm vòi sen, làm việc hoặc sinh sống ở nơi ồn ào, hãy bảo vệ tai bằng nút chặn tai hoặc dùng mũ che tai khi cần thiết.
- Giữ cho tai khô nếu bị bất kì tổn thương nào để tránh nhiễm trùng và rách màng nhĩ.
- Khi tai bị nhiễm trùng cần điều trị càng sớm càng tốt.
- Đảm bảo khu vực trong tai khô ráo để hạn chế vi khuẩn xâm nhập.
- Xây dựng chế độ ăn uống lành mạnh, tránh sử dụng những thực phẩm cay nóng và hạn chế dùng rượu bia,…
Thủng màng nhĩ tuy không ảnh hưởng tới sức khỏe nhưng ảnh hưởng rất nhiều đến việc sinh hoạt trong cuộc sống. Bệnh hoàn toàn chữa khỏi được nếu được phát hiện sớm và can thiệp kịp thời. Hãy chủ động bảo vệ đôi tai là cách bạn đảm bảo khả năng nghe tuyệt đối và giảm những vấn đề tiêu cực xảy ra. Ngoài ra cần xây dựng một chế độ ăn uống lành mạnh giúp hộ trợ việc điều trị bệnh.
