Tiêu chảy cấp là bệnh phổ biến và thường gặp ở trẻ em. Tiêu chảy còn là nguyên nhân hàng đầu gây ra suy dinh dưỡng. Lý do chính là trẻ ăn ít đi trong khi bị tiêu chảy và khả năng hấp thu chất dinh dưỡng cũng bị giảm một phần, trong khi đó nhu cầu dinh dưỡng của trẻ lại cần phải cao.
Tiêu chảy cấp ở trẻ em là gì?
Tiêu chảy cấp ở trẻ là đi tiêu nhiều lần hơn bình thường và thay đổi tính chất phân – phân lỏng như nước hay đàm máu, kéo dài dưới 14 ngày. Trẻ bú mẹ có thể đi tiêu 5-7 lần/ngày, phân sệt, lợn cợn màu xanh mùi chua, thường ngay sau bữa bú, không phải là bệnh tật gì cả, trẻ không sốt, bú nhiều, chơi đùa vui vẻ.
Trẻ tiêu chảy có thể bị sốt, nôn ói, đau bụng, biếng ăn và quan trọng nhất là biểu hiện mất nước có thể nặng đưa đến tử vong. Đó là các dấu hiệu vật vả, bứt rứt hay nặng hơn là li bì khó đánh thức, mắt trũng, thóp lõm (ở trẻ nhũ nhi), môi khô tiểu ít, khát nước đòi uống liên tục.
Nguyên nhân gây ra căn bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ
Trẻ bị tiêu chảy cấp có thể là do các loại vi khuẩn, virus, ký sinh trùng gây ra. Trong đó, Rotavirus là tác nhân chính gây ra tiêu chảy nặng và đe dọa đến tính mạng của trẻ hoặc bùng phát thành dịch.
Bên cạnh đó, bố mẹ cũng phải lưu ý một số yếu tố làm gia tăng nguy cơ mắc tiêu chảy cấp ở các bé để phòng tránh:
- Độ tuổi thường gặp: Từ 6 – 11 tháng tuổi, khi trẻ bắt đầu bước vào giai đoạn tập ăn dặm.
- Trẻ em bị suy dinh dưỡng, suy giảm hệ miễn dịch sau khi mắc bệnh sởi hoặc bị HIV.
- Việt Nam là quốc gia có khí hậu nhiệt đới gió mùa nên trẻ dễ mắc bệnh tiêu chảy do vi khuẩn, nhất là Rotavirus hoành hành vào mùa khô lạnh.
- Do một số tập quán không tốt như bố mẹ cho trẻ ăn dặm, bú chai không đúng cách, bú chai, không rửa tay sạch sau khi dọn phân, lúc chế biến thức ăn cho con hoặc xử lý phân không hợp vệ sinh.
Dấu hiệu nhận biết tiêu chảy cấp ở trẻ em
Khi bé bị tiêu chảy sẽ có các dấu hiệu sau:
- Số lần đi tiêu khi bé bị tiêu chảy sẽ nhiều hơn bình thường.
- Phân của bé lúc này sẽ mềm, lỏng hoặc lợn cợn. Màu phân bất thường, có mùi tanh, có bọt, có thể kèm chất nhầy và dính lẫn cả máu.
- Bé trở nên chán ăn và bỏ bú, thay vào đó bé chỉ muốn uống nước.
- Xuất hiện dấu hiệu trẻ sơ sinh bị đau bụng khi đi ngoài, mặt khó chịu, hay quấy khóc.
- Trong một số trường hợp, bé bị tiêu chảy sẽ kèm theo nôn trớ. Mẹ cần đặc biệt lưu ý dấu hiệu này bởi bé rất dễ bị mất nước nặng, khô niêm mạc mắt, tụt huyết áp, thậm chí ngất xỉu.
Bên cạnh các dấu hiệu trên, bé còn có thể bị sốt, môi cũng vì thế mà đỏ lên. Trong đó, mẹ cần đặc biệt lưu ý với dấu hiệu khó thở, nếu xuất hiện nên đưa con đi thăm khám ngay.
Cha mẹ cần làm gì khi con bị tiêu chảy cấp?
- Tăng cường cho trẻ uống nước, có thể uống thêm dung dịch nước biển khô ORS, nước cháo.
- Cho bú nhiều lần và thời gian bú lâu hơn đối với những trẻ vẫn còn bú mẹ.
- Cho trẻ ăn thành nhiều bữa và ăn từng chút một, tăng cường thêm trái cây, đặc biệt là chuối, cam, hồng xiêm.
- Tránh sử dụng đồ uống có ga hoặc các loại nước trái cây công nghiệp, tránh cho ăn một số loại thực phẩm khó tiêu như: các loại đỗ nguyên hạt, măng, ngô.
- Đối với những trẻ lớn, cho uống bù điện giải theo đúng nồng độ quy định.
Một số biện pháp phòng bệnh tiêu chảy cấp ở trẻ em
Bệnh tiêu chảy ở trẻ em có thể lặp đi lặp lại nhiều lần trong năm. Để phòng tránh điều này, cha mẹ cần:
Tăng cường công tác vệ sinh cá nhân và môi trường sống:
- Việc sử dụng nước sát khuẩn, xà phòng để rửa tay là thiết yếu, cần được thực hiện thường xuyên.
- Xây dựng nhà tiêu đúng chuẩn, đi tiêu đúng nơi quy định, không đổ các loại rác thải và phân xuống nguồn nước như: ao, hồ, sông, suối.
- Không tưới rau, bón cây bằng phân tươi.
- Vệ sinh đồ dùng, đồ chơi cho trẻ.
- Không tụ tập ăn uống ở vùng có dịch và tránh đến khu vực này nếu không thực sự cần thiết.
Bảo vệ nguồn nước, bảo đảm dinh dưỡng, an toàn vệ sinh thực phẩm
- Cho trẻ ăn thức ăn hợp vệ sinh, đầy đủ dinh dưỡng và phù hợp với lứa tuổi.
- Ăn chín, uống chín, không ăn các loại thực phẩm quá hạn sử dụng hoặc có nguồn gốc xuất xứ không rõ ràng.
- Bảo quản thực phẩm đúng cách, tránh tích trữ đồ ăn quá lâu trong tủ lạnh, dễ sinh ra vi khuẩn.
- Giữ cho nguồn nước sinh hoạt được sạch sẽ, đổ rác đúng nơi quy định.
Bệnh tiêu chảy cấp có thể gây nguy hiểm cho trẻ nếu không được chẩn đoán sớm và điều trị kịp thời do cơ thể bị mất nước nghiêm trọng. Vậy nên, các bậc phụ huynh cần thận trọng hơn trong việc chăm sóc và theo dõi tình trạng sức khỏe của trẻ. Bên cạnh đó, để trẻ phát triển tốt cần có một chế độ dinh dưỡng đảm bảo về số lượng và cân đối chất lượng.
