Tràn dịch khớp gối là tình trạng thường xuất hiện sau khi bị té ngã hoặc chấn thương do tai nạn. Tuy không khó chữa nhưng bệnh vẫn có thể gây ra nhiều biến chứng nguy hiểm làm teo cơ, dính khớp,… nếu không được điều trị kịp thời.
Tràn dịch khớp gối là gì?
Tràn dịch khớp gối là một dạng tổn thương xảy ra trong khớp gối, khi lượng dịch tăng bất thường làm cho khớp xung quanh gối có hiện tượng nổi mẩn đỏ xung quanh, sưng và phù nề.
Khớp gối đảm nhiệm chức năng di chuyển linh hoạt và giữ thăng bằng cho cơ thể.
Dịch trong ổ khớp có tác dụng bôi trơn, giảm ma sát và nuôi dưỡng sụn khớp. Khi khớp gối gặp vấn đề bất thường do chấn thương, nhiễm trùng hoặc té ngã, lượng dịch sẽ gia tăng bất thường, dẫn đến tình trạng bị tụ dịch ở trong các ổ khớp.
Mặc dù không phải là một bệnh khó chữa nhưng nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm có thể dẫn tới các biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân gây tràn dịch khớp gối
- Chấn thương: Một số chấn thương do chơi thể thao quá sức hoặc hoạt động sai tư thế, ngã xe do va đập mạnh, vấp ngã cầu thang, tai nạn lao động làm tổn thương sụn khớp, giãn hoặc đứt dây chằng chéo trước, giãn hoặc đứt dây chằng chéo sau, rách sụn chêm, gãy xương…
- Bệnh lý về khớp: Một số bệnh mạn tính kéo dài như thoái hóa khớp, nhiễm trùng khớp, gout, viêm khớp dạng thấp, viêm bao hoạt dịch khớp, nang bao hoạt dịch khớp, các bệnh rối loạn về tình trạng đông máu… gây hậu quả xấu là tràn dịch khớp gối.
- Nhiễm khuẩn: Do một số vi khuẩn lao, vi khuẩn Mycoplasma, virut, vi nấm.
Những yếu tố nguy cơ:
- Tuổi tác: Người trung niên và người già ngoài 50 tuổi thường có nguy cơ cao mắc các bệnh xương khớp, trong đó có tràn dịch khớp gối.
- Hoạt động thể thao: Vận động viên hoặc người chơi các môn bóng đá, bóng rổ thường xuyên vận động gối với cường độ cao, có nguy cơ chấn thương nhiều hơn.
- Thừa cân, béo phì: Trọng lượng tăng gây áp lực lên khớp gối, lâu ngày gây tổn thương các thành phần của khớp, dẫn đến tràn dịch bên trong khớp gối.
Những triệu chứng của bệnh
Hiện tượng sưng nề đầu gối kèm theo các cơn đau dai dẳng là triệu chứng tràn dịch khớp gối đầu tiên. Ngoài ra, người bệnh sẽ thấy bên gối bị tràn dịch thường to hơn bên kia do bao khớp dày lên, dựa vào mốc xương để so sánh hai bên.
Một số triệu chứng khác bao gồm:
- Có cảm giác nặng nề trong khớp.
- Sưng và đỏ da xung quanh xương bánh chè.
- Bầm tím ở mặt trước, hai bên hoặc phía sau đầu gối.
- Đau khi đi lại, khó duỗi thẳng hoặc gập gối, cản trở vận động khớp.
- Cơn đau có thể hết ngay sau đó, nhưng một số trường hợp lại kéo dài đến vài giờ, vài ngày hoặc thậm chí lâu hơn.
- Các cơ xung quanh bị yếu dần đi, khiến khớp gối ngày càng không vững.
Tràn dịch khớp gối nhẹ khi được phát hiện sớm hoàn toàn có thể điều trị dứt điểm mà không gây ra nhiều biến chứng. Tuy nhiên, trên thực tế rất nhiều người chủ quan với tình trạng bệnh của mình, mãi đến khi trở nặng mới tìm cách chạy chữa.
Lúc này, viêm khớp gối tràn dịch không chỉ làm hạn chế vận động khớp mà còn gây ra các biến chứng như xơ cứng, dính khớp, thậm chí phá hủy khớp do chọc hút dịch khớp gối nhiều lần gây nhiễm trùng. Cuối cùng, bại liệt, tàn phế là biến chứng nặng nề nhất khi bị dịch tràn khớp gối mà không ai mong muốn gặp phải.
Phương pháp chuẩn đoán tràn dịch khớp gối
Để phát hiện có bị tràn dịch khớp cổ chân, ngoài xem xét các triệu chứng lâm sàng, bác sĩ có thể chỉ định bệnh nhân thực hiện các phương pháp xét nghiệm, chẩn đoán hình ảnh như:
- Xét nghiệm máu: Xác định tình trạng viêm, nhiễm trùng, viêm khớp dạng thấp.
- Chụp X-quang: Phát hiện vấn đề về xương như gãy xương, bệnh lý u xương, trật khớp gối, thoái hóa khớp gối.
- Chụp cộng hưởng từ MRI: Phát hiện các bất thường về xương và phần mềm của khớp như gân, dây chằng, sụn chêm, sụn khớp.
- Chọc hút dịch khớp: Dùng kim nhỏ đưa vào ổ khớp để hút dịch khớp, xác định bản chất của dịch khớp như có máu hay không, các tinh thể gây bệnh gout hoặc giả gout, liên quan đến chấn thương hoặc bệnh lý ưa chảy máu.
Phân tích dịch ở khớp:
Nếu dịch màu trắng, nhớt như lòng trắng trứng thì đánh giá dịch khỏe mạnh.
Nếu dịch có màu sắc khác và có mùi thất thường tức dịch đang gặp vấn đề:
- Dịch khớp màu đục có thể người bệnh đang bị bệnh viêm khớp dạng thấp.
- Dịch màu vàng có thể xuất hiện nếu bệnh nhân bị bệnh gout.
- Dịch màu vàng xanh có kèm lẫn mủ có thể bệnh nhân đang bị nhiễm trùng xương.
- Dịch màu hồng có thể bệnh nhân bị chấn thương khớp.
Điều trị tràn dịch khớp gối
Việc lựa chọn phương pháp điều trị tràn dịch khớp gối phụ thuộc vào mức độ và giai đoạn của bệnh nhưng thường có các phương pháp phổ biến sau:
Điều trị bằng thuốc
Bao gồm thuốc giảm đau, thuốc kháng sinh khi có nguy cơ bị nhiễm khuẩn và thuốc kháng viêm corticosteroid uống hoặc tiêm trực tiếp vào khớp gối. Tuy nhiên, quá trình sử dụng thuốc cần được theo dõi nghiêm ngặt bởi bác sĩ điều trị, đặc biệt là đối với thuốc có tác dụng phụ như corticoid.
Điều trị xâm lấn
Việc lượng dịch tồn đọng trong khớp không chỉ hạn chế vận động mà còn làm bệnh nhân đau đớn và khó chịu, vì vậy việc chọc hút sẽ giúp giảm nhẹ các triệu chứng cho bệnh nhân. Chọc hút có thể kết hợp với cả tiêm corticoid để điều trị. Ngoài ra, nội soi khớp giúp chẩn đoán và điều trị các tổn thương như sụn, dây chằng hoặc thoái hóa khớp. Cuối cùng khi tổn thương thoái hóa khớp quá nặng bệnh nhân cần được phẫu thuật để điều trị
Tự chăm sóc khi bị tràn dịch khớp gối
Khi nhận thấy khớp gối có dấu hiệu bị tràn dịch, sưng đau, việc chăm sóc ban đầu rất quan trọng, bệnh nhân và người nhà cần thực hiện một số biện pháp sau đây:
- Nghỉ ngơi, hạn chế hoặc ngưng vận động. Vì càng đi lại nhiều, càng gây áp lực cho khớp gối, làm tăng tình trạng tràn dịch, đầu gối thêm sưng to và phù nề.
- Kê chân cao hơn tim giúp lưu thông máu dễ dàng, giảm sưng.
- Tràn dịch khớp gối có nên chườm đá? Theo đó, để giảm sưng, hạn chế căng cơ và bầm tím, người bệnh nên chườm đá trong vòng 15 – 20 phút. Đá nên đặt trong khăn ẩm hoặc bọc nilon, tuyệt đối không chườm đá trực tiếp.
- Tập thể dục chân nhằm tăng cường sức mạnh các cơ xung quanh đầu gối. Hãy thử các bài tập có lực tác động thấp không gây căng thẳng cho đầu gối như bơi lội và thể dục nhịp điệu dưới nước. Hoặc tự mình tập luyện bằng các bài tập co giãn cơ tại nhà, nhằm giúp phục hồi sự linh động của cơ bắp xung quanh khớp gối.
Biện pháp phòng ngừa
- Duy trì cân nặng hợp lý, bổ sung thêm thực phẩm chứa Canxi, Kali, Magie, Vitamin nhóm B, C, E…
- Không nên vận động quá sức, thường xuyên co duỗi chân.
- Luôn khởi động kỹ, đeo đệm gối khi tham gia các môn thể thao tiếp xúc.
- Sử dụng thực phẩm chức năng tăng cường độ dẻo dai cho khớp.
- Lựa chọn các bài tập vận động nhẹ nhàng như đi bộ, bơi lội, đạp xe.
- Tránh di chuyển đột ngột và chạy ở mặt đường gồ ghề.
Tràn dịch khớp gối rất dễ xảy ra nếu khớp gối bị tổn thương do vận động sai cách. Nếu bạn đang chịu đựng những cơn đau khớp gối hành hạ, hãy liên hệ với những trung tâm y tế để được thăm khám và đưa ra phác đồ điều trị thích hợp.
