Hội chứng truyền máu song thai có tên khoa học là Twin-twin Transfusion Syndrome, xảy ra trong thai kỳ của một người mẹ mang thai cặp song sinh.
Truyền máu song thai là gì?
Truyền máu song thai là hội chứng xảy ra trong thai kỳ, khi người mẹ đang mang bầu một cặp song sinh cùng trứng, chung bánh nhau, nhưng lại khác túi ối. Đây là một tai biến trước sinh vô cùng nghiêm trọng. Theo hiệp hội TTTS Hoa Kỳ, hội chứng này xảy ra với khoảng 15% trường hợp mang song thai có chung một bánh nhau. Tất cả các trường hợp song thai một bánh nhau đều có nguy cơ cao bị các biến chứng nguy hiểm.
Nguyên nhân dẫn tới tình trạng truyền máu song thai
Nguyên nhân gây ra hội chứng truyền máu song thai (TTTS) đa số là do hậu quả của việc ở bánh rau xuất hiện những bất thường trong các mạch máu, khi nguồn cung cấp máu của một đứa trẻ được di chuyển đến đứa trẻ còn lại nhờ nhau thai.
Điều này dẫn đến cả hai đứa trẻ đều có vấn đề, tùy thuộc vào lượng máu được truyền từ thai nhi này sang thai nhi khác. Thai nhi cho máu có thể sẽ quá ít máu, trong khi đó thai nhi còn lại nhận máu thì có thể sẽ có quá nhiều máu.
Ngoài ra còn có một số nguyên nhân khác dẫn đến hội chứng truyền máu song thai nhưng đến nay vẫn chưa biết rõ.
Đối tượng nguy cơ cao mắc bệnh
Hội chứng này là biến chứng thường gặp nhất trong song thai hai buồng ối chung bánh nhau; vì vậy, những sản phụ mang đa thai có 1 bánh nhau là đối tượng dễ nhất. Bệnh có thể được phát hiện sớm nhờ siêu âm; vì vậy, thai phụ mang song thai cần khám thai định kỳ đúng hẹn để kiểm soát kích thước và tình trạng sức khỏe của thai nhi.
Triệu chứng truyền máu song thai
Đối với mẹ bầu
Trong nhiều trường hợp thai kỳ bị hội chứng truyền máu song thai, mẹ bầu không có bất kỳ triệu chứng nào. Tuy nhiên, một số mẹ bầu có thể sẽ cảm nhận được một vài dấu hiệu như:
- Bụng bầu to bất thường so với tuổi thai.
- Cảm thấy tăng áp lực ở bụng.
- Trọng lượng tăng nhanh.
- Đau bụng.
- Khó thở.
- Tăng huyết áp.
- Chuột rút và co thắt tử cung.
- Trong giai đoạn sớm của thai kỳ có hiện tượng phù chân tay.
Do đó, trong thời gian mang thai, nếu mẹ bầu gặp phải bất kỳ vấn đề nào kể trên hay gặp những dấu hiệu bất thường thì nên đến bệnh viện để được thăm khám và chẩn đoán.
Đối với thai nhi
Bác sĩ có thể nhận thấy cặp song thai đang gặp vấn đề với TTTS qua hình ảnh siêu âm: một thai nhi nhỏ hơn rõ rệt so với thai nhi còn lại, buồng ối của bé cũng bé hơn và bàng quang thường trống.
Nguy hiểm mà mẹ và bé phải đối mặt khi bị truyền máu song thai
Việc gặp phải TTST khiến mẹ bầu và thai nhi có thể phải đối mặt với các biến chứng thai kỳ như:
- Sinh non.
- Ối vỡ non.
- Nhiễm trùng ối.
- Suy tim thai ở thai nhận dẫn đến thai chết lưu.
- Thiếu máu, thiếu oxy ở thai cho dẫn đến chết do suy bánh nhau hoặc thiếu máu mãn, thai còn lại phải đối mặt với nguy cơ tổn thương hệ thần kinh lên đến khoảng 25%.
Biện pháp điều trị truyền máu song thai
chìa khóa để điều trị hội chứng truyền máu song thai là chẩn đoán và can thiệp sớm. Lựa chọn điều trị nào là tốt nhất cho thai nhi sẽ phụ thuộc vào giai đoạn và tuổi thai của thai nhi khi được chẩn đoán. Một số phương pháp điều trị hiện tượng thai đôi truyền chung máu được áp dụng như:
- Dùng thuốc chống viêm cho mẹ.
- Giảm thể tích nước ối.
- Hủy thai có chọn lọc.
- Truyền máu cho thai trong buồng tử cung.
- Mở thông giữa hai buồng ối.
- Phẫu thuật Laser đốt mạch máu thông nối giữa hai thai.
- Hủy một thai bằng cắt dây rốn hoặc bằng laser.
Tùy thuộc vào mức độ nghiêm trọng, tình trạng sức khỏe của sản phụ và thai nhi, để lựa chọn bác sĩ sẽ chỉ định phương pháp điều trị phù hợp. Hiện nay, phương pháp điều trị phẫu thuật laser được coi là phương pháp hữu hiệu nhất trong điều trị hội chứng truyền máu song thai.
Phòng ngừa truyền máu song thai
Những mẹ bầu có song thai cùng trứng cần phải được thường xuyên theo dõi tại các cơ sở y tế có khoa sản với đầy đủ kỹ thuật và năng lực chuyên môn. Ít nhất 2 tuần 1 lần, thai phụ cần thực hiện siêu âm màu Doppler bắt đầu từ tuần thai thứ 16 đến tận lúc chuẩn bị lâm bồn. Bởi vì cơ hội chữa trị sẽ cao hơn rất nhiều nếu tình trạng truyền máu song thai được chẩn đoán trước khi thai nhi 20 tuần tuổi. Việc can thiệp là rất khó khăn và tỷ lệ thành công thấp sau khi 2 bé ở tuần thai 24.
Khi tiến hành siêu âm màu Doppler, có khả năng phát hiện truyền máu song thai khi:
- Nhận ra sự chênh lệch lớn giữa trọng lượng của 2 bào thai và đường kính của 2 túi ối.
- Một thai nhi không có hình ảnh của bàng quang.
- Ống tĩnh mạch, tĩnh mạch rốn, động mạch,… xuất hiện những sóng bất thường.
hội chứng truyền máu song thai nguy hiểm, các mẹ bầu nên trang bị thêm kiến thức về bệnh lý nguy hiểm này và tiến hành siêu âm định kỳ để phát hiện sớm bệnh, điều trị kịp thời.
Tuy nhiên có những trường hợp đến muộn chỉ cứu được một trong hai thai. Chính vì thế các bà mẹ khi mang thai cần theo dõi, khám định kỳ đẩy đủ để có thể phát hiện sớm và xử lý kịp thời.
Truyền máu song thai là một hội chứng nguy hiểm. Do đó, các thai phụ cần thăm khám sớm và theo dõi thường xuyên tại cơ sở sản khoa đủ năng lực chuyên môn. Đặc biệt, thai phụ mang song thai cần được theo dõi sát sao, nếu thấy bụng to nhanh phải được kiểm tra ngay và xử trí kịp thời.
