Viêm đại tràng màng giả là bệnh nhiễm khuẩn ở ruột già do vi khuẩn Clostridium difficile gây ra. Bệnh nhân có triệu chứng đau quặn bụng, sốt, tiêu chảy rất nhiều lần… có thể nguy hiểm đến tính mạng.
Viêm đại tràng giả mạc là bệnh gì?
Viêm đại tràng giả mạc, còn gọi là viêm đại tràng liên quan đến kháng sinh hoặc viêm đại tràng C. difficile, viêm ruột kết hợp với sự phát triển quá mức của vi khuẩn C. difficile. Bệnh này là nguyên nhân phổ biến gây tiêu chảy sau khi dùng kháng sinh.
Nguyên nhân gây bệnh
Hầu như bất kỳ loại kháng sinh nào cũng có thể gây viêm đại tràng giả mạc ngay cả những loại kháng sinh dùng để điều trị bệnh lý này. Thuốc kháng sinh phổ biến nhất liên quan gồm:
- Clindamycin, ampicillin, and cephalosporins là những kháng sinh hàng đầu liên quan đến bệnh lý này. Cephalosporins thế hệ hai, ba đặc biệt như cefotaxime, ceftriaxone, cefuroxime, and ceftazidime rất hay gặp.
- Fluoroquinolones (ciprofloxacin, levofloxacin và moxifloxacin)
- Penicillin/β-lactamase-inhibitor kết hợp như ticarcillin/clavulanate và piperacillin/tazobactam
Yếu tố làm tăng nguy cơ mắc phải viêm đại tràng màng giả
Một số yếu tố làm tăng nguy cơ mắc viêm đại tràng màng giả, bao gồm:
- Uống thuốc kháng sinh.
- Điều trị nội trú trong bệnh viện hoặc viện dưỡng lão.
- Tuổi cao, đặc biệt là trên 65 tuổi.
- Hệ thống miễn dịch suy yếu do bệnh lý hoặc sử dụng thuốc ức chế miễn dịch.
- Bị bệnh đại tràng, như bệnh viêm ruột hoặc ung thư đại trực tràng.
- Đang phẫu thuật ruột.
- Đang hóa trị liệu điều trị ung thư.
Các triệu chứng viêm đại tràng màng giả
Các dấu hiệu và triệu chứng của viêm đại tràng màng giả bao gồm:
- Tiêu chảy có thể tiêu chảy nước và đôi khi có máu.
- Đau rút bụng và đau bụng.
- Sốt.
- Mủ hoặc chất nhầy trong phân.
- Buồn nôn.
- Mất nước.
Các triệu chứng của viêm đại tràng màng giả có thể bắt đầu trong vòng 1 – 2 ngày sau khi bắt đầu dùng kháng sinh, hoặc có thể không xảy ra cho đến vài tuần sau khi ngưng kháng sinh.
Biến chứng có thể gặp khi mắc bệnh viêm đại tràng màng giả
- Mất nước: Tiêu chảy nặng gây mất nhiều dịch và chất điện giải. Điều này khiến cơ thể khó hoạt động bình thường và tụt huyết áp đến mức nguy hiểm.
- Suy thận: Trong một số trường hợp, tình trạng mất nước có thể xảy ra quá nhanh khiến chức năng thận bị suy giảm nhanh chóng (suy thận).
- Thủng ruột: Hiếm gặp và là kết quả của việc niêm mạc đại tràng bị tổn thương nhiều hoặc sau khi gặp biến chứng phình đại tràng nhiễm độc. Ruột bị thủng làm vi khuẩn tràn từ ruột vào khoang bụng, dẫn đến nhiễm trùng đe dọa tính mạng (viêm phúc mạc).
- Tử vong: Ngay cả khi nhiễm C. difficile nhẹ đến trung bình cũng có thể nhanh chóng tiến triển thành bệnh gây tử vong nếu không được điều trị kịp thời.
Phương pháp chuẩn đoán và điều trị bệnh
Chuẩn đoán bệnh
Để chẩn đoán xác định và chẩn đoán biến chứng của viêm đại tràng giả mạc, bác sĩ có thể cần chỉ định:
- Xét nghiệm phân: Có nhiều loại xét nghiệm phân khác nhau để phát hiện việc nhiễm C. difficile ở đại tràng.
- Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu có thể xác định tình trạng viêm đang diễn ra.
- Nội soi toàn bộ đại tràng hoặc nội soi đại tràng sigma: Qua nội soi bác sĩ có thể xác định được tình trạng viêm của đại tràng qua các dấu hiệu tổn thương.
- Chẩn đoán hình ảnh: Bác sĩ có thể chỉ định chụp X-quang ổ bụng, hoặc chụp cắt lớp vi tính ổ bụng để tìm các biến chứng của bệnh.
Điều trị viêm đại tràng giả mạc
Chiến lược điều trị đối với viêm đại tràng giả mạc bao gồm:
- Ngừng sử dụng thuốc kháng sinh hoặc thuốc điều trị gây ra các dấu hiệu và triệu chứng (nếu có thể).
- Sử dụng thuốc kháng sinh có hiệu quả chống lại vi khuẩn C. difficile: Thuốc kháng sinh có thể được dùng qua các đường sử dụng khác nhau (uống, tiêm tĩnh mạch,…) và loại thuốc được chọn có khả năng chống lại C. difficile như metronidazole (Flagyl), vancomycin, fidaxomicin (Dificid),…
- Cấy ghép vi sinh vật trong phân (fecal microbial transplantation – FMT): Được thực hiện trong các trường hợp bệnh rất nghiêm trọng.
- Phẫu thuật: Khi có các biến chứng như phình đại tràng, thủng đại tràng,…
Phòng ngừa viêm đại tràng giả mạc
- Uống nhiều nước: Uống nước nhiều sẽ có lợi. Tuy nhiên, cần tránh các đồ uống có nhiều chất đường hoặc chứa cồn, caffeine, chẳng hạn như trà, cà phê, cola, vì nó có thể làm nặng thêm các triệu chứng.
- Chọn thức ăn mềm, dễ tiêu hóa: Chúng bao gồm táo, chuối và gạo. Tránh một loại thực phẩm giàu chất xơ như: đậu, các loại hạt và rau quả. Nếu như triệu chứng được cải thiện, từ từ thêm chất xơ thực phẩm trở lại chế độ ăn uống. Cố gắng ăn nhiều bữa ăn nhỏ thay vì một vài bữa ăn lớn.
- Tránh các loại thực phẩm gây dị ứng: Tránh xa các chất béo, nhiều gia vị, thực phẩm chiên và bất kỳ loại thực phẩm khác làm cho các triệu chứng nặng hơn.
Viêm đại tràng màng giả là bệnh nguy hiểm gây đau đớn, các triệu chứng báo động và thậm chí có thể trở thành đe dọa tính mạng. Vậy nên, khi phát hiện các dấu hiệu bệnh cần được thăm khám và điều trị kịp thời. Điều trị sớm có tỉ lệ khỏi bệnh cao hơn, ngừa các biến chứng ảnh hưởng tới sức khỏe. Ngoài ra, bạn hãy có ý thức chủ động hơn trong việc phòng ngừa. Điều chỉnh sinh hoạt và dinh dưỡng để giữ gìn và bảo vệ sức khỏe của bản thân, gia đình.
