Viêm gân bánh chè (VGBC) là biến chứng hay gặp ở chấn thương gối hoặc phổ biến ở những người mắc bệnh lý xương khớp mạn tính. VGBC lâu ngày không khỏi sẽ gây biến chứng đứt gân xương bánh chè do viêm, yếu cơ chân, rách gân và biến chứng thành bệnh đau đầu gối mãn tính.
Viêm gân bánh chè là bệnh gì?
Xương bánh chè là đoạn xương nhỏ nằm ở trước khớp gối. Xương bánh chè có thể chuyển động lên xuống, nghiêng và xoay. Xương bánh chè có vai trò giúp cho chân đi lại, đứng thẳng bằng cách làm giảm áp lực lên khớp gối.
Viêm gân xương bánh chè là tình trạng gân xương bánh chè bị sưng tấy và đau do viêm nhiễm.
Viêm gân xương bánh chè thường xảy ra ở những người vận động viên hoặc những người chơi thể thao và vận động nhiều. Ngoài ra, một số yếu tố khác có thể gây VGBC là người bị chấn thương, có bệnh lý hệ cơ xương khớp mãn tính (gút, viêm khớp…) hoặc ở tuổi trung niên và có đặc điểm giải phẫu bất thường (xương bánh chè lên cao, chân lệch trục…). Những người có thể trạng béo phì, hai chân không bằng nhau dẫn đến sự quá tải ở một chân… gây VGBC.
Những dấu hiệu khi nhận biết
Khi bị (VGBC), người bệnh có dấu hiệu chính là đau. Đau nằm ở vị trí trước gối nơi bị viêm gân với tính chất như sau:
- Đau sẽ ngày càng tăng dần và âm ỉ, ít khi người bệnh đau với mức độ kinh khủng. Tính chất đau của viêm gân xương bánh chè là đau liên tục, sau đó người bệnh đau mạnh, giảm dần rồi lại tăng lên.
- Đau tăng lên khi vận động, gấp duỗi gối như leo cầu thang, ngồi xổm.
- VGBC thường tiến triển theo hướng khỏi tự nhiên hoặc trở thành mãn tính.
Nếu các triệu chứng đau ở VGBC không thuyên giảm hoặc mức độ nặng hơn, ảnh hưởng đến việc đi lại và sinh hoạt hằng ngày, cũng như xuất hiện tình trạng sưng nề, tấy đỏ thì người bệnh cần đến cơ sở y tế khám bác sĩ chuyên khoa.
Những biến chứng nguy hiểm có thể gặp
Viêm gân xương bánh chè thường tiến triển theo hướng khỏi tự nhiên hoặc trở thành mãn tính. Trong một số trường hợp, viêm gân xương bánh chè không khỏi sẽ có nguy cơ gặp nhiều biến chứng nguy hiểm.
- Đứt gân xương bánh chè do viêm: Đây là biến chứng nguy hiểm và rất nặng. Việc đứt gân có thể gặp là đứt gân bánh chè hoặc đứt gân cơ tứ đầu. Khi gặp phải biến chứng này, người bệnh sẽ có cảm giác đau tăng đột ngột sau khi thực hiện động tác nhảy lên và mất hoàn toàn chức năng vận động của cơ.
- Yếu cơ chân: Việc đau ở đầu gối, cơ tứ đầu có thể dẫn đến cơ chân suy yếu.
- Rách gân: Biến chứng rách gân ở bệnh viêm gân xương bánh chè là do cơ thể không thể theo kịp với sự tiếp tục mò nên dẫn đến tổn thương lớn hơn.
- Biến chứng thành bệnh đau đầu gối mãn tính: Đau đầu gối có thể xảy ra nếu những nguyên nhân gây VGBC không được điều trị.
Điều trị viêm gân xương bánh chè
Điều trị viêm gân bánh chè là một quá trình lâu dài và kiên trì. Hầu hết bệnh nhân bị viêm gân bánh chè thường điều trị bảo tồn, phẫu thuật viêm gân bánh chè hiếm khi thực hiện. Tuy nhiên, nếu điều trị bảo tồn không có hiệu quả thì bệnh nhân cần áp dụng phương pháp phẫu thuật.
Để chữa viêm gân bánh chè, các bác sĩ sẽ chỉ định một số biện pháp như:
- Nghỉ ngơi, giảm căng thẳng (không nhất thiết nghỉ hoàn toàn, chỉ nghỉ phù hợp với thời gian đau).
- Luyện tập cơ tứ đầu đùi kết hợp chườm đá (nhất là sau khi tập thể dục 10-20 phút).
- Chuyển đổi bộ môn tập luyện: Chuyển từ các môn thể thao va chạm sang các môn không gây va chạm như bơi lội, tập máy thể dục hình elip. Các bài tập kéo căng cơ hông, cơ bắp chân, cơ gân kheo cũng có thể hữu ích cho quá trình điều trị.
- Điều trị bằng thuốc: Sử dụng các thuốc kháng viêm không steroid (NSAID) như: Ibuprofen, Naproxen… giúp giảm sưng đau. Tuy nhiên bệnh nhân bị loét dạ dày nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng để tránh tác dụng phụ.
- Để giảm bớt gánh nặng cho gân bánh chè, người bệnh có thể phải dùng nạng để đi lại hoặc dùng nẹp gối để cho khớp gối nghỉ ngơi.
- Phục hồi chức năng bằng vật lý trị liệu: Sử dụng siêu âm, sóng ngắn, laser, xoa bóp và tăng vận động cơ, kéo dài cơ cũng mang đến hiệu quả tốt.
- Viêm gân bánh chè cách điều trị bằng phẫu thuật: Rất hiếm khi áp dụng. Chỉ chỉ định trong trường hợp có biến chứng đứt gân hoặc điều trị nội khoa kéo dài không có kết quả, tình trạng đau vẫn kéo dài và cản trở hoạt động thể thao.
Phòng tránh viêm gân bánh chè
Để hạn chế viêm gân bánh chè diễn tiến nặng hơn gây khó khăn cho việc sinh hoạt và vận động thể chất, bệnh nhân có thể áp dụng một số thói quen sau:
- Không chơi thể thao khi có dấu hiệu đau gối.
- Tránh các hoạt động mạnh gây đau, chuyển qua các môn thể thao ít gây áp lực lên gân bánh chè hơn.
- Nếu đau đầu gối khi chơi thể thao nên nghỉ ngơi, giảm đau gối, chườm đá.
- Tăng cường các bài tập tăng cường sức mạnh cơ tứ đầu, cơ cẳng chân.
- Mang loại giày dép phù hợp giúp phân bố đều trọng lượng cơ thể.
- Dùng thuốc như chỉ định của bác sĩ (nếu có).
Việc điều trị viêm gân bánh chè có thể lâu dài hoặc phức tạp tùy vào mức độ tổn thương gân. Nếu thấy các triệu chứng đau không thuyên giảm và có xu hướng nặng hơn, ảnh hưởng đến đi lại hoặc sưng đỏ thì bệnh nhân cần đến khám và tư vấn với bác sĩ thì hiệu quả điều trị về sau sẽ cao hơn.
