Viêm phế quản mạn tính được xem là bệnh lý nguy hiểm liên quan đến hệ hô hấp. Nếu không được phát hiện sớm và điều trị kịp thời, viêm phế quản mạn tính có thể biến chứng dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính, suy hô hấp, và nghiêm trọng hơn là ung thư phế quản, ung thư phổi hoặc lao phổi.
Viêm phế quản mạn tính là gì?
Viêm phế quản mạn tính là một loại của bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính (COPD). Đây là tình trạng viêm phế quản cấp tính nhưng không được điều trị dứt điểm gây tái đi tái lại nhiều lần, dẫn đến việc các ống phế quản bị tổn thương nghiêm trọng tạo ra nhiều đàm, gây ho và khó thở.
Nếu không được khắc phục sớm, viêm phế quản mãn tính có thể biến chứng trở thành bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính vô cùng nguy hiểm, khó điều trị, để lại nhiều hậu quả lâu dài và thậm chí có thể đe dọa đến tính mạng của người bệnh.
Nguyên nhân gây bệnh
Viêm phế quản nói chung và viêm phế quản mạn tính nói riêng là một bệnh lý phổ biến tại Việt Nam, có thể xuất hiện ở bất kỳ độ tuổi nào. Tuy nhiên, trong đó có những đối tượng có nguy cơ mắc bệnh cao hơn bao gồm:
- Người nghiện hút thuốc lá: Trong khói thuốc lá có chứa một số chất triệt tiêu lông mao bên trong phổi, gây tổn hại phổi nghiêm trọng. Theo thống kê, có hơn 90% người mắc bệnh viêm phế quản mạn tính có tiền sử hút thuốc lá.
- Người thường xuyên tiếp xúc với nguồn không khí độc hại: Làm việc trong môi trường ô nhiễm, thường xuyên hít phải bụi bẩn, khí độc hoặc tiếp xúc nhiều với các chất gây kích thích đường hô hấp như bông gòn, bụi vải, khói hoá học…
- Người có sức đề kháng yếu, hoặc có tiền sử mắc bệnh mạn tính gây ra tình trạng suy giảm hệ thống miễn dịch.
- Người cao tuổi có nguy cơ nhiễm trùng cao, được xem là một trong những đối tượng dễ bị mắc bệnh viêm phế quản mãn tính.
Triệu chứng khi bị viêm phế quản mạn
Các triệu chứng viêm phế quản mạn tính phổ biến là:
- Ho, ho có đờm trắng đục, vàng nâu hoặc xanh.
- Mệt mỏi.
- Khó thở, thở khò khè.
- Sốt nhẹ và ớn lạnh.
- Khó chịu ở ngực.
Những người bị viêm phế quản mãn tính thường bị ho và có chất nhầy trong nhiều năm trước khi họ bị khó thở.
Các triệu chứng viêm phế quản mạn tính khác có thể bao gồm:
- Móng tay, môi và da hơi xanh do lượng oxy thấp hơn.
- Thở khò khè và tiếng nổ lách tách khi thở.
- Bàn chân sưng lên.
- Suy tim.
Các triệu chứng viêm phế quản mãn tính có thể giống các bệnh phổi khác hoặc các vấn đề sức khỏe về hô hấp.
Các biến chứng bệnh
Bệnh viêm phế quản mạn tính thường tiến triển từ 5 – 20 năm, xen kẽ vào đó alf các đợt cấp của bệnh, nếu không được điều trị kịp thời và đúng thì bệnh có thể tiến triển nặng hơn thành khí phế thũng, tâm phế mạn, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính hay suy hô hấp:
- Tình trạng khí phế thũng thường xuất hiện dưới dạng trung tâm tiểu thùy, thường gặp ở những người hút thuốc lá nhiều năm.
- Tăng áp động mạch phổi dẫn đến tâm phế mạn: Đây là hậu quả của sự giảm thông khí phế nang làm giảm Oxy phế nang gây co mạch và phá hủy các đường mạch máu phổi.
- Bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính, Suy tim, tâm phế mạn và suy hô hấp là những vấn đề nặng nề và nguy hiểm thường gặp ở giai đoạn cuối của bệnh.
Chẩn đoán viêm phế quản mạn tính
Đầu tiên, bác sĩ sẽ sử dụng ống nghe để nghe thật rõ phổi khi thở. Trong một số trường hợp, bác sĩ có thể đề nghị:
- Chụp X-quang: Phương pháp này có thể giúp xác định xem bạn có bị viêm phổi hay một tình trạng khác gây ra cơn ho không, điều này đặc biệt quan trọng nếu bạn có thói quen hút thuốc;
- Xét nghiệm đờm: Cuộc xét nghiệm này kiểm tra xem liệu bạn có bị bệnh ho gà hoặc các bệnh khác có thể điều trị bằng kháng sinh hay không. Bác sĩ cũng có thể kiểm tra để tìm các dấu hiệu dị ứng;
- Kiểm tra chức năng phổi: Cuộc xét nghiệm này xác định xem bạn có các dấu hiệu của bệnh hen suyễn hoặc bệnh khí phế thũng hay không.
Điều trị viêm phế quản mạn
Tùy vào tình trạng bệnh mà các cách chữa viêm phế quản mạn tính sẽ khác nhau, bao gồm:
- Bỏ hút thuốc và tránh xa khói thuốc, cũng như các chất gây kích ứng phổi khác.
- Dùng thuốc qua đường uống để mở đường thở và giúp loại bỏ chất nhầy.
- Dùng thuốc dạng hít, chẳng hạn như thuốc giãn phế quản và steroid.
- Liệu pháp bổ sung oxy từ các thùng chứa di động.
- Phẫu thuật thu nhỏ phổi để loại bỏ các vùng phổi bị tổn thương.
- Ghép phổi, trong một số trường hợp hiếm hoi.
- Làm ẩm không khí.
- Phục hồi chức năng phổi bao gồm các bài tập thể dục, chế độ ăn uống để giúp bạn học cách sống chung với các vấn đề về hô hấp và duy trì hoạt động thể chất.
Phòng ngừa viêm phế quản mãn tính
Để phòng tránh và giảm nguy cơ mắc bệnh viêm phế quản mãn tính, ngay từ bây giờ, mọi người cần lưu ý những điều sau:
- Bỏ hút thuốc lá: Thuốc lá được xem là một trong những tác nhân nguy hiểm gây ra bệnh viêm phế quản mãn tính.
- Thường xuyên đeo khẩu trang, đồ bảo hộ khi tiếp xúc hoặc làm việc trong môi trường ô nhiễm, khói bụi để tránh nguy cơ xâm nhập của những tác nhân gây hại đến đường hô hấp.
- Thường xuyên rửa tay đúng cách bằng xà phòng diệt khuẩn; vệ sinh đường hô hấp (nhỏ mũi, súc họng…) bằng nước muối sinh lý; vệ sinh sạch sẽ nở ở, hạn chế tối đa bụi bẩn gây ảnh hưởng đến đường hô hấp.
- Tiêm vắc xin phòng bệnh viêm phổi, tiêm vắc xin cúm, vắc-xin ho gà… cũng là phương cách hữu hiệu giúp bảo vệ cơ thể khỏi một số bệnh về đường hô hấp, trong đó có bệnh viêm phế quản mãn tính.
Viêm phế quản mãn tính là bệnh lý liên quan đến hệ hô hấp rất nguy hiểm, có khả năng biến chứng dẫn đến bệnh phổi tắc nghẽn mãn tính và suy hô hấp. Nghiêm trọng hơn, người bệnh viêm phế quản mãn tính còn có nguy cơ cao mắc bệnh ung thư phế quản, ung thư phổi hoặc lao phổi. Đây đều là những căn bệnh vô cùng nguy hiểm, đe dọa tính mạng của người bệnh. Bên cạnh đó, việc điều trị dứt điểm bệnh viêm phế quản mãn tính cũng gặp rất nhiều khó khăn, vì khả năng hô hấp của người bệnh bị suy giảm đáng kể.
