Viêm tai ứ dịch là một loại viêm tai giữa màng nhĩ đóng kín, viêm mạn tính, hay tái diễn. Bệnh hay gặp ở trẻ em và cũng là 1 trong những nguyên nhân khiến trẻ ảnh hưởng đến phát triển ngôn ngữ.
Viêm tai giữa ứ dịch là bệnh gì?
Viêm tai giữa ứ dịch là tình trạng viêm nhiễm ở tai giữa xảy ra do màng nhĩ bị thu hẹp hoặc đóng kín làm dịch bị ứ đọng ở sau màng tai. Dịch này có thể là dịch nhầy, thanh dịch hoặc dịch keo; gây đau đớn, khó chịu cho người bệnh.
Nguyên nhân viêm tai giữa ứ dịch
Tình trạng ứ dịch trong tai là do một số dạng rối loạn chức năng vòi Eustache. Các nguyên nhân phổ biến có thể bao gồm:
- Nhiễm virus cảm lạnh dẫn đến nhiễm trùng tai.
- VA quá phát.
- Các khối u lân cận phát triển làm tắc vòi Eustache.
- Chất kích thích hóa học như khói thuốc lá.
- Xạ trị ở bệnh nhân mắc các bệnh ung thư đầu và cổ.
- Chấn thương vùng tai, chủ yếu do sự thay đổi nhanh chóng của áp suất không khí xung quanh, chẳng hạn như đi máy bay, lặn biển.
- Mắc hội chứng Down hoặc hở hàm ếch.
Dấu hiệu nhận biết viêm tai giữa ứ dịch
Những người bị viêm tai giữa ứ dịch thường có các triệu chứng như:
- Nghe kém là triệu chứng phổ biến nhất (có thể tăng dần theo thời gian và mức độ bệnh). Trẻ kém tập trung và hay lơ đễnh,…
- Cảm giác đầy tai (ít gặp chỉ thấy ở người lớn).
- Chảy mũi, ngạt mũi,…
- Đau tai.
- Ù tai (khó nhận biết ở trẻ).
- Trẻ thường hay lắc đầu và quấy khóc.
- Nội soi tai: Màng nhĩ lõm hoặc hơi phồng, ứ nước, có khí, màu sắc màng nhĩ có thể màu vàng hoặc màu xanh, màng nhĩ kém di động.
Bên cạnh các triệu chứng trên đây thì người bệnh còn có hiện tượng sốt cao, mất ngủ, chán ăn, mệt mỏi,…
Biến chứng của viêm tai giữa ứ dịch
Viêm tai giữa nếu không được điều trị đúng cách sẽ gây ra nhiều biến chứng nặng nề và ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng nghe về sau:
Ảnh hưởng tới trẻ em:
- Chậm phát triển lời nói và ngôn ngữ.
- Học tập kém.
- Rối loạn đọc.
- Khó khăn trong việc giáo dục.
- Gặp các vấn đề về hành vi.
Ảnh hưởng chung ở cả người lớn và trẻ em:
- Màng nhĩ biến dạng.
- Hoại tử xương con.
- Xơ nhĩ.
- U hạt cholesterol, cholesteatoma.
- Nghe kém tiếp nhận thần kinh.
Mức độ nguy hiểm của viêm tai giữa ứ dịch
Khi tìm hiểu viêm tai giữa ứ dịch có tự khỏi không cũng có rất nhiều người băn khoăn về mức độ nguy hiểm của căn bệnh này. Về lâu dài, nếu không được phát hiện để chữa trị kịp thời thì viêm tai giữa ứ dịch có thể gây ra những biến chứng vô cùng nguy hiểm, gồm:
- Viêm tai giữa mãn tính, màng nhĩ xanh vô căn, xơ nhĩ, xẹp nhĩ,…
- Ứ dịch ở tai nên suy giảm thính lực, ảnh hưởng đến công việc, học hành và khả năng phát triển ngôn ngữ.
- Suy giảm thính lực lâu dài, thậm chí còn có nguy cơ điếc vĩnh viễn.
Chuẩn đoán viêm tai giữa ứ dịch
Biện pháp chẩn đoán viêm tai giữa ứ dịch bằng các phương pháp sau:
- Khám soi tai quan sát sự di động màng nhĩ.
- Nội soi tai quan sát hình ảnh màng nhĩ. Kết hợp nội soi mũi họng phát hiện được các bệnh lý đi kèm có thể gây tắc vòi: Viêm V.A, viêm mũi xoang, khối u vùng vòm, khe hở vòm miệng…
- Nội soi đang phương pháp vượt tội để chẩn đoán và phát hiện sớm các bệnh lý về tai, mũi, họng, mức độ viêm tai giữa và mức độ tổn thương của tai.
Biện pháp điều trị bệnh viêm tai giữa ứ dịch
Điều trị bằng các loại thuốc được chỉ định cho các trường hợp viêm tai giữa ứ dịch sau khi bị nhiễm trùng đường hô hấp trên hoặc kết hợp với nhiễm trùng đường hô hấp trên do virus, vi khuẩn, viêm VA, viêm amidan và nhiễm trùng mũi xoang.
- Thuốc kháng sinh: Đối với viêm tai giữa ứ dịch mãn tính, điều trị bằng kháng sinh kéo dài có thể giúp quản lý tình trạng nhiễm trùng.
- Thuốc kháng histamin và thuốc thông mũi: Được dùng phổ biến trong điều trị viêm tai giữa ứ dịch. Người bệnh có thể dùng đơn lẻ hoặc kết hợp giữa hai loại để làm giảm tắc nghẽn của vòi Eustache.
- Thuốc loãng dịch nhầy: Trong trường hợp viêm tai giữa ứ dịch có mủ, thuốc loãng dịch nhầy có lợi rất nhiều cho việc thanh thải dịch qua vòi Eustache.
- Thuốc steroid: Nếu viêm tai giữa ứ dịch được chẩn đoán nguyên nhân là do dị ứng, thuốc steroid có thể chỉ định cho người bệnh.
Đối với những bệnh nhân không bị nhiễm trùng đường hô hấp trên, việc luyện các bài tập thể dục vùng vòm họng dưới dạng “nhai kẹo cao su” và “thổi bóng bay” có thể tạo điều kiện thuận lợi cho việc mở vòi Eustache, từ đó làm tăng tốc độ thông khí của tai giữa.
Điều trị bằng phẫu thuật
Điều trị phẫu thuật được chỉ định đối với các trường hợp đã điều trị bảo tồn nhưng không có kết quả; mắc viêm tai giữa ứ dịch mãn tính, tái phát nhiều lần và bị giảm thính lực nghiêm trọng.
- Phẫu thuật nạo VA: Nạo VA hoặc kết hợp với đặt ống thông khí là một phẫu thuật phổ biến trong điều trị viêm tai giữa ứ dịch. Nếu có bằng chứng về phì đại VA hoặc nhiễm trùng khu trú, phẫu thuật nạo VA giúp cải thiện thính lực hiệu quả cho người bệnh.
- Thủ thuật và phẫu thuật khác: Trong trường hợp viêm tai giữa ứ dịch gây biến chứng, các phẫu thuật mở xoang, mở xương chũm có thể được chỉ định.
Phòng ngừa viêm tai giữa ứ dịch
Việc điều chỉnh sinh hoạt giúp ngăn ngừa bệnh viêm tai giữa ứ dịch, củ thể:
- Vệ sinh tai khô ráo, sạch sẽ; tránh để nước, dị vật, côn trùng chui vào tai.
- Giữ ấm cho trẻ, không để trẻ bị viêm đường hô hấp trên kéo dài. Vệ sinh mũi họng và làm thông thoáng mũi khi trẻ bị những đợt viêm mũi họng cấp.
- Trẻ hay bị viêm mũi, thò lò mũi, V.A… cần phải được điều trị dứt điểm vì đó là nguồn gốc gây bệnh VTG.
- Khi có nghi ngờ trẻ bị VTG, cần đưa đi khám thầy thuốc chuyên khoa tai mũi họng có kinh nghiệm ngay.
- Tuyệt đối không được tự điều trị.
- Khám tai mũi họng định kỳ cho trẻ từ 6 tháng tuổi trở lên để phát hiện và điều trị sớm viêm tai thanh dịch
Viêm tai giữa ứ dịch là một bệnh phổ biến gây ảnh hưởng đến thính giác, đặc biệt là ở trẻ 2 tuổi, độ tuổi quan trọng nhất để phát triển ngôn ngữ. Thính giác đóng vai trò quan trọng đối với sự phát triển ngôn ngữ cũng như nhận thức của trẻ. Do đó, viêm tai giữa ứ dịch cần được xem là một bệnh lý nghiêm trọng, cần phát hiện sớm thông qua việc thăm khám sức khỏe định kỳ.
